Sau chiến dịch không kích năm 2014 nhằm vào các phần tử Hồi giáo cực đoan tại Iraq và Syria, Mỹ đứng đầu một liên quân quốc tế nhận thấy cần thiết phải có một đồng minh tại chỗ đáng tin cậy. Khoảng 500 triệu USD đã được Mỹ đầu tư cho việc thành lập một đạo quân tập hợp các lực lượng nổi dậy chống lại IS. Dự án này đã nhanh chóng bị thất bại với kết quả là một trong những nhóm thành viên đã mang theo tất cả trang thiết bị vũ khí gia nhập tổ chức khủng bố al-Qaeda.
Thành viên FDS tại Ain Issa ngày 6/11. Ảnh: AFP/TTXVN |
Trong bối cảnh đó, Mỹ bắt buộc phải tìm hướng đi khác và FDS đã ra đời. Thực chất FDS là một liên minh giữa Đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) - chiếm đa số - với các lực lượng người Arab và người Turkmen tại miền Bắc Syria, nơi nằm ngoài tầm kiểm soát của chính quyền Syria. Các lực lượng dân chủ này nhận nguồn tài trợ dồi dào từ Mỹ, không chỉ vũ khí quân trang mà còn cả sự hậu thuẫn trên không trong các chiến dịch đánh bộ của họ. Ngoài ra, Nhà Trắng cũng quyết định triển khai tại Syria những lực lượng đặc biệt có tổng quân số 250 người, thay đổi quy định không gửi quân Mỹ tham chiến trên bộ như lâu nay vẫn áp dụng. Thậm chí giới chức cấp cao của Mỹ cũng đã gặp gỡ các sĩ quan chỉ huy của FDS tại miền Bắc Syria.
Tập hợp một quân số khá hùng hậu gồm hơn 30.000 binh sĩ cả nam và nữ, liên minh FDS đã gặt hái được hàng loạt thắng lợi trong cuộc chiến chống IS trong 12 tháng qua, trong đó phải kể đến trận chiến đầy khó khăn chiếm lại thành phố Minbej gần sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. FDS đã ghi dấu ấn vào những tháng cuối năm 2015 với hàng loạt thắng lợi quan trọng khi đánh đuổi được IS ra khỏi 200 làng của tỉnh Hassake, miền Bắc Syria. Liên minh các tay súng Arab - Kurd này cũng đã tấn công IS tại tỉnh Aleppo, chiếm giữ được một con đập có vị trí chiến lược trên sông Euphrates và làm thất bại cuộc tấn công của IS vào thành phố Ain Issa cách Raqa khoảng 50 km. Tháng 1/2016, FDS đã chiếm lại từ tay IS thành phố Chaddade thuộc tỉnh Hassake cùng một mỏ dầu kề bên. Cuộc tấn công quan trọng nhất đã được tiến hành từ tháng 6 đến tháng 8/2016 và FDS đã giải phóng Minbej, cắt đứt con đường tiếp tế chính cho IS từ Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy cùng có chung kẻ thù là IS, Thổ Nhĩ Kỳ lại tỏ ra e ngại trước sự lớn mạnh của liên minh FDS. Nước này cho rằng FDS là vỏ bọc của YPG, một nhánh ở Syria của phong trào đòi độc lập của người Kurd mà Ankara luôn coi là một lực lượng khủng bố. Dưới con mắt của giới cầm quyền Thổ Nhĩ Kỳ, YPG là một nhánh ở Syria của đảng Công nhân người Kurd (PKK), một tổ chức vũ trang có chủ trương giành độc lập cho các vùng lãnh thổ có đa số cư dân người Kurd. Trong thời gian gần đây, PKK đưa ra yêu sách đòi quyền tự trị trong một hệ thống liên bang. YPG là lực lượng đầu tiên khiến cho IS phải chịu thất bại cay đắng khi bị đánh bật ra khỏi các thành phố Kobane và Tall Abyad lần lượt vào tháng 1 và tháng 6/2015. Hai thành phố này nằm phía Tây thành phố Raqqa và gần sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.
Những chiến thắng liên tục của FDS tại vùng biên giới chung gây lo ngại cho Thổ Nhĩ Kỳ. Chính vì vậy, tháng 8/2016, Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến hành một chiến dịch chưa từng có tiền lệ bên trong lãnh thổ Syria mang tên “Lá chắn Euphrates”, nhằm hỗ trợ lực lượng nổi dậy do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn tấn công thành trì của IS tại Jarablous và Dabiq, gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Theo giới chuyên gia, Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện được "một công đôi việc". Thứ nhất là được tiếng tham gia tích cực chống khủng bố. Thứ hai và là điều quan trọng với Ankara, là ngăn chặn lực lượng người Kurd thành lập một “vành đai tự trị” dọc biên giới hai nước.