Ngày 13/9, các nhà lãnh đạo của Cộng hòa Nhân dân Donetsk và nước Cộng hòa Nhân dân Luhansk tự xưng tuyên bố sẽ thực thi một lệnh ngừng bắn đơn phương vào giữa đêm 15/9, đồng thời hối thúc các lực lượng ở Ukraine tuân thủ lệnh ngừng bắn này. Tuyên bố đánh dấu sự kiện lần đầu tiên quân ly khai đề xướng lệnh ngừng bắn cho cuộc xung đột đã kéo dài suốt mấy năm qua tại Ukraine. Theo bài viết đăng trên mạng tin của tổ chức phân tích thông tin tình báo "Stratfor", mặc dù lệnh ngừng bắn này chỉ là bước đi mang tính thăm dò đầu tiên trong tiến trình khôi phục hòa bình tại Ukraine, song đây là một tiến bộ đối với cả Mỹ và Nga.
Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko (giữa) tuyên bố nhất trí thực thi ngừng bắn ở miền đông nước này, bắt đầu từ ngày 15/9 với hiệu lực trước mắt trong 7 ngày. Ảnh: AFP/TTXVN |
Moskva và Washington đã đạt được điểm đồng thuận quan trọng trong các cuộc đàm phán về Syria và Ukraine, hai trong số những lĩnh vực gây bất đồng nhất giữa hai nước. Trong bối cảnh chỉ còn 4 tháng nữa là Tổng thống Barack Obama rời nhiệm sở, thời gian không còn nhiều để hai ông đạt được tiến triển trên hai mặt trận nói trên. Mặc dù lệnh ngừng bắn ở Syria mới chỉ bắt đầu và Ukraine vẫn chưa bắt đầu lệnh ngừng bắn tương tự, song đây là bằng chứng về nỗ lực ngoại giao cụ thể giữa Moskva và Washington nhằm sớm đạt được một sự nhất trí nào đó. Rốt cuộc, cả hai bên đều được lợi từ việc việc đạt được tiến triển thực sự cho hai cuộc xung đột này trước khi ông Obama rời nhiệm sở.
Tuy nhiên, không có gì đảm bảo là Nga và Mỹ sẽ đạt được bước khai thông cho hai vấn đề nêu trên, hoặc thậm chí chỉ cho một trong hai. Chỉ một vài nhân tố cũng sẽ làm phức tạp kế hoạch của hai nước nhằm chấm dứt tình trạng giao tranh hàng ngày tại Syria và Ukraine.
Tại Ukraine, một lệnh ngừng bắn chỉ đơn giản là bước đầu tiên trong nhiều bước hướng tới tôn trọng thỏa thuận Minsk. Nga và Ukraine đã bế tắc xung quanh vấn đề quy chế cho các vùng lãnh thổ ly khai. Nga và lực lượng ly khai khẳng định rằng Ukraine phải trao quyền tự trị lớn hơn cho miền Đông nhằm chấm dứt giao tranh.
Trong khi đó, Ukraine từ chối đưa ra bất kỳ nhượng bộ chính trị nào chừng nào mà các điều khoản về an ninh trong thỏa thuận Minsk chưa được thực thi. Ukraine cũng đã khẳng định rằng họ không công nhận kết quả bất kỳ cuộc bầu cử nào tại các vùng ly khai nếu như các nhà quan sát của Ukraine và Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu không có mặt giám sát tiến trình bỏ phiếu. Tuy nhiên, ban chỉ huy quân ly khai thông báo họ sẽ tổ chức bầu cử sơ bộ vào đầu tháng 10 mà không cần sự chấp thuận của Ukraine.
Trong bối cảnh nhiều bất đồng giữa hai bên xung đột ở Ukraine chưa được giải quyết, khó có thể hình dung rằng sẽ đạt được một thỏa thuận có tính khai thông trong vài tháng tới, bất luận Washington và Moskva có những dự định gì.
Mặc dù hai nước gần như chắc chắn sẽ không thể đạt được giải pháp hòa bình toàn diện cho Syria hay Ukraine, song Mỹ và Nga đang cố gắng tận dụng hết những ngày ít ỏi còn lại của chính quyền Obama. Và đó không phải là những nỗ lực tuyệt vọng. Lệnh ngừng bắn này là bước đi cần thiết để tiến tới chấm dứt xung đột ở Ukraine.