Cuộc chiến chống COVID-19 sẽ giúp Tổng thống Moon Jae-in trong bầu cử?

Trước khi đa phần các cử tri Hàn Quốc đi bỏ phiếu vào ngày 15/4 (sau đợt bỏ phiếu sớm hôm 10/4), ông Moon Jae-in đã tạo ra một bước đảo chiều chính trị, tận dụng việc điều hành cuộc chiến chống dịch bệnh COVID-19 để thu hút sự ủng hộ của công chúng.

Hồi tháng 1 vừa qua, khi dịch COVID-19 bùng phát ở Hàn Quốc, tỉ lệ ủng hộ đối với ông giảm mạnh. Từng hứng chịu chỉ trích về những thiếu sót trong các chương trình kinh tế và chính sách đối ngoại, có vẻ như Đảng Dân chủ cầm quyền sẽ chịu thất bại trong cuộc bầu cử năm nay.

Tuy nhiên, gió đã đảo chiều ở thời điểm bỏ phiếu, các tín hiệu cho thấy đảng của Tổng thống Moon Jae-in và các đồng minh sẽ một lần nữa trở thành khối chính trị lớn nhất trong Quốc hội 300 ghế tại Hàn Quốc. Kết quả này sẽ giúp ông Moon Jae-in có đủ quyền lực để theo đuổi các sáng kiến kinh tế-xã hội mà trước thời điểm dịch bệnh từng gây tranh cãi sâu sắc.

Dưới quyền điều hành của ông, Chính quyền Hàn Quốc đã có biện pháp mạnh mẽ và thành công trong việc đối phó với dịch COVID-19. Chính quyền thiên về đường hướng tự do đã bị các công ty, tập đoàn lớn chỉ trích bởi những chính sách như tăng chi tiêu an sinh xã hội và giảm tối đa giờ làm việc. Phe bảo thủ phê phán chính phủ đã quá nhượng bộ Triều Tiên - một chính sách mà họ cho là không mang lại lợi ích nào. Phản ứng ban đầu của chính quyền khi dịch bùng phát cũng bị chỉ trích là chậm chạp. 

Một cuộc thăm dò dư luận hôm 16/1 cho thấy, tỉ lệ ủng hộ đối với Đảng Dân chủ giảm 4,1%, xuống còn 37%, trong khi Đảng Tự do Hàn Quốc tăng lên mức 32%. Một liên minh với các đảng bảo thủ chung đường hướng sẽ giúp Đảng Tự do Hàn Quốc giành đa số ghế trước đảng cầm quyền.

Hồi phục chính trị 

Những con số đó đã đảo ngược, với việc đảng Dân chủ vươn lên, giành được 41% ủng hộ theo cuộc thăm dò sát ngày bầu cử, trong khi đó tỉ lệ ủng hộ đố với đảng Tự do Hàn Quốc giảm xuống còn 23%.

Vào tuần trước, tỉ lệ ủng hộ đối với cá nhân ông Moon Jae-in đứng ở mức 54,4%, mức cao nhất trong vòng 17 tháng qua. Theo ông Park Saing-in, nhà kinh tế tại Đại Học Quốc gia Seou, tại thời điểm chiến dịch tranh cử mới chỉ giai đoạn đầu trong tháng 2 khi dịch COVID-19 đã trở thành vấn đề nghiêm trọng, các đảng phái đối lập tuyên bố không muốn hoãn bầu cử vì tin rằng tình hình vẫn đang có lợi cho họ.

Nhưng mọi thứ đã thay đổi khi chính quyền Seoul thực thi chính sách xét nghiệm rất quyết đoán, trên diện rộng, kêu gọi người dân thực hiện các khuyến cáo giãn cách xã hội. Đội ngũ nhân viên y tế đông đảo, trong đó có cả bác sĩ, y tá từ lực lượng vũ trang được phái đến mọi điểm nóng và chính quyền áp đặt quy định cách ly nghiêm ngặt. Phải mất vài tuần các biện pháp trên mới thu hút được sự quan tâm của dư luận, trong bối cảnh số chỉ trích cáo buộc chính phủ xử lý thất bại, nổi bật là việc đã không đóng cửa biên giới với Trung Quốc sớm. 

Uy tín tăng vọt đối với vị “Tổng thống thời khủng hoảng”

Hiện giờ, các chính phủ nước ngoài đang tự hỏi làm sao Hàn Quốc đã gần như chiến thắng được virus SARS-CoV-2. Phản ứng này là lời ghi nhận một câu chuyện thành công đối với ông Moon Jae-in.

Tính đến ngày 14/4, Hàn Quốc ghi nhận 10.564 ca nhiễm COVID-19, số ca nhiễm mới chỉ là 27 người/ngày, giảm mạnh so với mức đỉnh 909 người/ngày hôm 29/2. Trong đó chỉ có 222 người thiệt mạng. “Họ đã thực sự khống chế hiệu quả và giờ đây chúng ta đang thấy Mỹ và các nước châu Âu ca ngợi Hàn Quốc và điều đó làm thay đổi hoàn toàn cục diện”, ông Park Saing-in bình luận và dự báo Đảng Dân chủ của ông Moon sẽ giành chiến thắng trước phe đối lập.

Theo Leif-Eric, giáo sư chuyên ngành nghiên cứu quốc tế tại Đại học Ewha Womans ở Seoul, dịch bệnh đã lấn lướt mọi chủ đề khác trong con mắt của cử tri. Đảng cầm quyền đã bị bủa vây bởi các vụ bê bối và mất đoàn kết – một đặc nét đặc trưng thường thấy trước mỗi kỳ bầu cử lập pháp khi nhà lãnh đạo cầm quyền đang ở những ngày cuối của tổng thống một nhiệm kỳ. 

Nhưng kẻ thù vô hình COVID-19 đã tạo cho ông Moon Jae-in cơ hội trở thành tổng thống trong khủng hoảng. Ông Easley cũng nhận định, dịch bệnh đã chiếm vị trí áp đảo về thông tin trước bầu cử, nhiều cử tri đã lãng quên chính họ từng cáo buộc các chương trình cải cách tham nhũng, phi dân chủ và coi những khó khăn kinh tế của Hàn Quốc là do tác động từ dịch bệnh toàn cầu, chứ không phải là những chính sách của chính phủ. 

Bỏ phiếu giữa thời dịch bệnh

Cũng có nhiều vấn đề liên quan đến cuộc bầu cử. Cử tri được yêu cầu cần đeo khẩu trang và găng tay khi đến các điểm bỏ phiếu và tất cả sẽ phải đo thân nhiệt. Ai có dấu hiệu bị sốt sẽ được đưa sang phòng bỏ phiếu riêng, tách biệt với số còn lại. Các cử tri dường như cũng đang băn khoăn chưa biết bầu cho ai, khi mà số đảng phái chính trị tham gia tranh cử cao mức kỉ lục. Nhưng các biện pháp hạn chế tụ tập đông người đồng nghĩa với việc các chính trị gia không có điều kiện thực hiện các chiến dịch tranh cử theo kiểu truyền thống vốn chủ yếu dựa vào những bài diễn thuyết tại những địa điểm công cộng và bắt tay thân mật với cử tri.

Khi COVID-19 là vấn đề chi phối chính, các đảng phái cố tìm cách lôi kéo cử tri bằng các chương trình giải cứu khẩn cấp, nhiều trong số đó liên quan đến phát tiền mặt cho dân với số tiền trợ cấp đua tăng khi các đối thủ tìm cách đánh bại đối phương.

Trong bối cảnh đó, tổng thống đương nhiệm có cơ hội tốt để giành được sự ủng hộ của cử tri. Và một khi không phạm phải sai lầm làm tình hình tồi tệ hơn, ông Moon Jae-in sẽ có khả năng giành phần thắng. Một cuộc khủng hoảng có thể biến thành cơ hội.