Cử tri làm thủ tục đăng ký trước cuộc bầu cử sơ bộ ngày 3/2 tại bang Iowa. Ảnh: AP
Theo truyền thống, sự kiện này sẽ cung cấp những thống kê chắc chắn đầu tiên sau nhiều tháng đồn đoán. Nhưng đêm 3/2, các cuộc họp kín của đảng Dân chủ đã kết thúc mà không đưa ra được kết quả ngay trong đêm, với lý do đảng này đưa ra là "sự cố về công nghệ".
Dưới đây là những câu hỏi xung quanh lộn xộn ở Iowa, theo tổng hợp từ hãng tin AP và đài CNN.
Chuyện gì đã xảy ra?
Tại bang Iowa, cuộc bầu cử sơ bộ theo hình thức họp kín (caucus) được tổ chức tại hơn 1.600 địa điểm với thời gian kéo dài khác nhau, tối đa có thể lên tới 2 giờ đồng hồ. Kết quả của các cuộc họp kín đầu tiên dự kiến bắt đầu được công bố vào khoảng 20 giờ 30 ngày 3/2 (8h30 sáng 4/2 theo giờ Việt Nam) và kết quả cuối cùng muộn nhất vào lúc 23 giờ cùng ngày.
Tham gia cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên này, đảng Dân chủ có 7 ứng cử viên, gồm Thượng nghị sĩ độc lập bang Vermont Bernie Sanders, cựu Phó Tổng thống Joe Biden, Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar, cựu Thị trưởng Pete Buttigieg, doanh nhân Andrew Yang và tỷ phú quỹ đầu tư Tom Steyer.
Đảng Dân chủ bang Iowa cho biết một ứng dụng được tạo ra để tổng hợp dữ liệu và báo cáo kết quả các cuộc họp kín đã bị trục trặc do vấn đề mã hóa, làm trì hoãn quá trình kiểm đếm. Do đó kết quả cuộc bầu cử sơ bộ tại bang này đã không được công bố như kế hoạch.
Đại diện đảng Dân chủ khẳng định không có dấu hiệu tấn công mạng hay sự xâm nhập nào khác, và rằng các dữ liệu cơ bản là “âm thanh”. Vấn đề là ứng dụng chỉ báo cáo một phần dữ liệu khi các chủ tịch các điểm bầu cử gửi thông tin đến trụ sở đảng.
Ứng dụng phục vụ cuộc bầu cử sơ bộ ở Iowa đã gặp trục trặc.
Những lo ngại với hình thức họp kín ở Iowa
Trước thời điểm tiến hành bầu cử sơ bộ theo hình thức họp kín ở Iowa đã có một số mối lo ngại. Các cuộc họp kín của năm bầu cử này diễn ra theo những quy định mới, phức tạp, đòi hỏi phải báo cáo ba tầng kết quả khác nhau và điều này dường như đã làm phức tạp hóa việc kiểm đếm.
Đảng Dân chủ bang Iowa đã không triển khai ứng dụng tổng hợp dữ liệu tới 1.678 địa điểm họp kín cho đến tận vài giờ trước khi cuộc bầu cử sơ bộ bắt đầu vào tối 3/2. Các quan chức của đảng giải thích họ không gửi ứng dụng di động mới tới điểm bầu cử để tiến hành tải xuống cho đến ngay trước khi các cuộc họp kín bắt đầu nhằm giảm bớt kẽ hở thời gian cho bất kỳ hành động can thiệp nào.
Làm thế nào xác định người chiến thắng?
Kết quả của mỗi cuộc họp kín phải được lập trên giấy. Các quan chức của đảng Dân chủ đang đi đến từng nhà trên khắp bang để xác minh kết quả bằng văn bản của mỗi cuộc họp kín và kiểm tra xem chúng có mâu thuẫn với những gì được báo cáo trên ứng dụng không. Điều này sẽ rất mất thời gian.
Khi nào chúng ta biết người chiến thắng?
Hiện chưa rõ thời điểm chính xác. Đảng Dân chủ bang Iowa không nêu thời điểm chính xác sẽ công bố các kết quả đầy đủ. Họ đã công bố số liệu của 71% điểm bầu cử trong bang, nhưng chưa đủ để xác định rõ ràng người chiến thắng. Tạm thời, tính đến sáng 5/2 (giờ Bờ Đông Mỹ), với 71% số điểm bầu cử có kết quả, cựu Thị trưởng Buttigieg đang dẫn đầu 27% số cử tri ủng hộ, Thượng nghị sĩ Bernie Sanders 25,2%, Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren 18,4% và cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden có 16%...
Kết quả sơ bộ cuộc bầu cử sơ bộ tại bang Iowa. Ảnh: ABC News
Đảng Dân chủ mất gì sau sự cố
Một số chiến dịch tranh cử của các ứng cử viên đã công bố những số liệu của riêng mình, điều sẽ gây nhiễu thông tin hơn và gây nghi ngờ về kết quả chính thức - không tốt chút nào cho sự đoàn kết mà đảng Dân chủ rất cần nếu muốn đánh bại ứng cử viên của Đảng Cộng hòa, mà gần như chắc chắn là đương kim Tổng thống Donald Trump.
Hơn nữa sau sự cố, chiến thắng ở Iowa có thể cũng không còn đáng giá như ban đầu. Sẽ không có những bữa tiệc ăn mừng thắng lợi ở Iowa vào đêm sau bầu cử sơ bộ, được phát trực tiếp trên các kênh thời sự.
Nói cách khác, ứng viên chiến thắng ở Iowa mất đi cơ hội quý giá để nhận được sự chú ý của cả nước, kèm theo đó là cú bứt phá về tỷ lệ ủng hộ cũng như tiền quyên góp. Hiện tại, các ứng viên đã nhanh chóng di chuyển tới bang có cuộc bầu cử sơ bộ tiếp theo - New Hampshire.
Không có cách nào để biết liệu một ứng cử viên cụ thể có được lợi gì từ vụ lộn xộn ở Iowa hay không. Tuy nhiên, vụ việc đã gieo rắc những nghi ngờ mới về độ tin cậy của các cuộc bỏ phiếu kín, làm tăng áp lực lên Nevada, một trong số ít tiểu bang còn lại bỏ phiếu theo hình thức này.
Trong khi đó, đảng Cộng hòa đã không chờ lâu để tung ra đủ các thuyết âm mưu về cuộc bỏ phiếu sơ bộ của đảng Dân chủ ở Iowa, trong đó có tin đồn rằng cuộc khủng hoảng là một âm mưu làm tê liệt chiến dịch tranh cử của ông Bernie Sanders.
Tuy nhiên, cuối cùng, có một điều rõ ràng - người thua cuộc lớn nhất có lẽ chính là Iowa, bang có thể bị mất vị trí đầu tiên truyền thống trong các cuộc bầu cử Mỹ vì trục trặc này.
Sự cố Iowa có ảnh hưởng đến các bang khác?
Các bang sẽ tiến hành bầu cử sơ bộ trong ngày Siêu Thứ Ba, 3/3 tới.
Lúc này sự chú ý đã chuyển sang New Hampshire, bang tiến hành cuộc bầu cử sơ bộ theo hình thức bỏ phiếu phổ thông (primary) vào ngày 11/2. Một tiểu bang khác là Nevada, bầu cử sơ bộ vào 22/2, cho biết họ sẽ không sử dụng cùng ứng dụng di động đã gặp trục trặc ở Iowa.
Sau Nevada, cuộc bầu cử sơ bộ diễn biến nhanh hơn: bang South Carolina vào 29/2, sau đó là 14 tiểu bang, chiếm khoảng 1/3 số đại biểu được bầu, sẽ đồng loạt bỏ phiếu vào ngày Siêu Thứ Ba - 3/3.