Hình ảnh tàu khu trục Ertugrul. Ảnh: Anadolu
Theo hãng thông tấn Anadolu (Thổ Nhĩ Kỳ) ngày 15/9, đã 133 năm kể từ khi tàu khu trục Ertugrul của Ottoman (tiền thân của Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay) bị chìm trên hành trình trở về từ Nhật Bản, một sự kiện được coi là cột mốc quan trọng trong quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ - Nhật Bản.
Để đáp lại chuyến thăm của Hoàng tử Nhật Bản Komatsu tới Istanbul vào tháng 10/1887, tàu Ertugrul được cử đến Nhật Bản vào tháng 7/1889, và năm sau đó, nó gặp phải một cơn bão trên hành trình trở về.
Khi tàu khu trục Ertugrul va vào đá ngoài khơi Kushimoto vào tối 16/9/1890, chỉ có 69 thủy thủ sống sót, trong khi hơn 500 thủy thủ Ottoman thiệt mạng.
Câu chuyện đau buồn về chuyến thăm đáp lễ được coi là sự khởi đầu cho mối quan hệ ngoại giao giữa hai nước và di sản tinh thần về tàu khu trục bị chìm cùng các thủy thủ đoàn đã được ghi nhớ trong lòng người dân hai nước suốt 133 năm qua.
Tàu khu trục Ertugrul, trong phái đoàn ngoại giao có tổ chức đầu tiên từ thế giới Hồi giáo đến Nhật Bản, khởi hành từ Istanbul vào tháng 7/1889 với tổng số thủy thủ đoàn là 609 người.
Tàu khu trục trên đã dừng tại Suez, Aden, Bombay (Mumbai), Colombo, Singapore, Hong Kong, Fukuoka, Nagasaki và Kobe và đến Yokohama ở phía Đông Tokyo sau hành trình kéo dài 11 tháng.
Trưởng phái đoàn, Ali Osman Pasha, đã được Hoàng đế Meiji của Nhật Bản tiếp đón và trao cho ông một lá thư và huy chương do Quốc vương Ottoman Abdulhamid II gửi đến.
Sau khi tham gia nhiều cuộc họp, phái đoàn Ottoman khởi hành từ Yokohama vào ngày 15/9/1890.
Khi tàu Ertugrul đi về phía Nam đảo Honshu, nó đã đến vùng biển ngoài khơi Kushimoto ở tỉnh Wakayama vào tối ngày 16/9/1890.
Chiếc tàu khu trục nhỏ gặp phải cơn bão tháng 9 đổ bộ vào miền nam Nhật Bản hàng năm gần Shionomiseki và đảo Kii Oshima, bị trôi dạt và va vào đá, vỡ thành từng mảnh, chìm xuống vùng biển Thái Bình Dương.
Các nguồn lịch sử ghi lại chỉ có 69 thủy thủ sống sót sau vụ tai nạn, trong khi hơn 500 thành viên Ottoman thiệt mạng.
Vào ngày 10/10/1890, trên các tàu chiến Hiei và Kongo, Nhật Bản đã đưa những người sống sót sau vụ tai nạn đến tỉnh Canakkale của Thổ Nhĩ Kỳ. Không thể vào Istanbul do Hiệp ước Berlin năm 1878, các con tàu đã bàn giao những người sống sót cho tàu chiến Talia của Ottoman.
Sau khi chờ đợi ở cảng Izmir một thời gian, tàu Hiei và Kongo được phép đặc biệt để vào cảng Istanbul vào tháng 1/1891.
Là khách của nhà nước Ottoman, Hiei và Kongo neo đậu tại đó khoảng một tháng, sau đó rời Istanbul vào tháng 2 và trở về Nhật Bản ba tháng sau đó.
Trong khi di sản đau buồn của tàu Ertugrul được coi là một cột mốc quan trọng trong quan hệ Ankara-Tokyo, thì vào năm 1891, một tượng đài đã được dựng lên ở Kushimoto, nơi xảy ra vụ tai nạn, để tưởng nhớ các nạn nhân của vụ đắm tàu.
Bảo tàng Thổ Nhĩ Kỳ, được xây dựng vào năm 1974, cũng có mô hình tàu khu trục Ertugrul, ảnh của các binh sĩ và chỉ huy trên tàu cũng như các tác phẩm điêu khắc.
Gần một trăm năm sau vụ chìm tàu Ertugrul, việc vận chuyển nhiều công dân Nhật Bản mắc kẹt ở Tehran năm 1985 của hãng hàng không Thổ Nhĩ Kỳ trong cuộc chiến tranh Iran - Iraq cũng được nhớ đến như một sự kiện mang tính bước ngoặt trong quan hệ song phương.
Thổ Nhĩ Kỳ và Nhật Bản coi hai sự kiện lịch sử này là bước ngoặt trong mối quan hệ chung của họ.