Nhà phát minh gốc Việt tại Nhật Bản - Sáng tạo từ con số 0

Những hạt mầm nhân sinh

Vào những năm 1950 - 1960, khi đất nước liên tục biến động, gia đình của ông Trần Ngọc Phúc cũng phải gánh chịu những cơn sóng lớn. Mặc dù còn nhỏ, song cậu bé Trần Ngọc Phúc đã cảm nhận được những thử thách khắc nghiệt mà cha mẹ của cậu đang phải chèo chống để bảo vệ gia đình. Thế nhưng, cho dù các thử thách có khắc nghiệt đến đâu, cha và mẹ cậu chưa bao giờ từ bỏ sự thiện lương, sự kiên cường và lòng tự trọng của những con người xuất thân từ những gia đình gia phong, nề nếp.
Phải chăng chính những tháng ngày gian khó đó, những hạt mầm làm người đầu tiên đã được ươm vào trí óc của cậu bé Trần Ngọc Phúc. Năm 1968, chàng thanh niên 21 tuổi Trần Ngọc Phúc sang Nhật Bản du học tự túc. Lý do để ông sang xứ sở Mặt trời mọc rất giản dị.

Vốn là gia đình Phật tử xứ Huế, nơi có cụ Phan Bội Châu với phong trào Đông Du đầu thế kỷ 20, Nhật Bản trở nên quen thuộc với gia đình ông khi thường xuyên được các sư thầy giới thiệu. Từ các mối quan hệ gia đình, ông lên đường sang Nhật Bản. Thử thách lớn nhất của ông Trần Ngọc Phúc cũng như các du học sinh Việt Nam khác tại Nhật Bản là ngôn ngữ.

Tuy nhiên, ngôn ngữ cũng như những khó khăn khác đã không làm nản chí cậu thanh niên Trần Ngọc Phúc, người vốn coi đó là những điều đương nhiên phải đối mặt khi đi du học. Điều quan trọng nhất là ông vẫn được cha mẹ hỗ trợ, tạo cho ông điều kiện sống tốt nhất để ông chỉ việc tập trung trau dồi kiến thức. Sự thay đổi số phận của đất nước một lần nữa đã làm thay đổi số phận của gia đình ông Trần Ngọc Phúc.

Giải phóng đất nước năm 1975, Chiến tranh Lạnh và Việt Nam bị áp đặt cấm vận đã khiến cho các du học sinh miền Nam trước 1975 bị mất liên lạc hoàn toàn với gia đình. Nếu như trước kia, mọi sóng gió đều do cha và mẹ gánh chịu thì giờ đây, lần đầu tiên cậu thanh niên Trần Ngọc Phúc phải trực tiếp đối mặt với thử thách.

Từ một công tử với một cuộc sống an nhàn, trong phút chốc, cậu thanh niên Trần Ngọc Phúc rơi vào tình cảnh mất phương hướng khi không còn liên lạc được với cha mẹ, những người đã luôn bảo vệ và vạch sẵn đường đi tương lai cho cậu. Thế nhưng, bản lĩnh của một thanh niên xuất thân từ một gia đình có bề dày nề nếp gia phong không cho phép cậu bi lụy quá lâu về biến cố của cuộc đời.

Sáng tạo từ con số 0

Sau một thời gian chới với trong khủng hoảng, ông quyết định đứng dậy, trở lại hãng Senko Medical Instrument Manufacturing, nơi ông được trường phân công thực tập, để tiếp tục làm việc. Nếu trước kia ông an tâm với bệ đỡ là gia đình, là cha mẹ, thì giờ đây ông phải tự tạo bệ đỡ cho mình.

Khó khăn càng lớn hơn khi ông phải khẳng định mình tại một quốc gia có nền văn hóa không cởi mở với người nước ngoài. Ông vẫn được tạo điều kiện tiếp tục làm việc tại hãng, vẫn được phép tiến hành các nghiên cứu song vì là người nước ngoài, ông phải tự làm một mình. Để khẳng định được mình tại một đất nước xa lạ, ông quyết định tạo cho mình một con đường riêng, đó là đi vào lĩnh vực mà Nhật Bản chưa có.

Nếu thành công, ông sẽ là người tiên phong, đứng đầu. Sau thời gian thực tập tại các bệnh viện, ông nhận ra rằng Nhật Bản không phát triển sản xuất máy hô hấp nhân tạo do đặc thù của loại máy này là độ rủi ro cao trong khi Nhật Bản ưu tiên tính chất an toàn. Ông quyết định bắt tay vào lĩnh vực này. Ông Trần Ngọc Phúc phải tự đảm nhận một khối lượng công việc khổng lồ với các kiến thức về đủ các lĩnh vực như cơ khí, hàn, tiện, thiết kế...

Không chỉ như vậy, cùng với những người Nhật có thái độ thân thiện, vẫn có những người Nhật tỏ rõ sự xa lánh. Khó khăn không nản, bị xa lánh cũng không thu mình, ông vẫn tươi cười mở lòng với tất cả mọi người. Sự chân tình và cởi mở đó đã giúp ông có thêm nhiều người bạn Nhật thân thiết, cùng ông khai phá một lĩnh vực hoàn toàn mới tại Nhật Bản.

HFO - Ước mơ đem điều tốt đẹp đến cho nhân loại

Từ những năm tháng thực tập tại các bệnh viện, ông Phúc đã có ước mơ về những điều tốt đẹp cho sự sống của con người. Chứng kiến những trẻ sơ sinh thiếu tháng tử vong do không thể hô hấp, ông đã mong muốn chế ra một chiếc máy phù hợp với lá phổi mỏng manh của các cháu bé.

Không chỉ cứu người, một giá trị nữa mà ông Phúc mong muốn là cố gắng đem lại một cuộc sống khỏe mạnh, không di chứng cho những trẻ được cứu sống. Vào thời điểm đó, nếu dùng máy trợ thở, trẻ sơ sinh thiếu tháng sẽ được tăng lượng ôxy đưa vào phổi, tuy nhiên, lượng ôxy nếu vượt quá mức cho phép sẽ gây biến chứng mù mắt.

Năm 1984, ông Trần Ngọc Phúc đã thành lập Công ty Metran Co.Ltd để tập trung nghiên cứu và phát minh chiếc máy hô hấp nhân tạo dao động cao tần số HFO (High Frequency Oscillatory Ventilation) đầu tiên dành cho trẻ sinh thiếu tháng. Chiếc máy thở do ông Trần Ngọc Phúc sáng chế, hoạt động với nguyên tắc rung nhẹ từ 900 - 1.500 lần/phút để đưa không khí thấm dần vào các phế nang của phổi.

Máy HFO do Metran sản xuất được xác nhận đã cứu sống hàng nghìn trẻ sinh non tại Nhật Bản. Cho đến thời điểm này, 90% các bệnh viện, trung tâm y tế lớn của Nhật Bản trang bị máy HFO của ông Trần Ngọc Phúc. Máy cũng đã có mặt tại nhiều nơi trên thế giới.

Câu chuyện chiếc máy HFO của một doanh nhân gốc Việt giúp hồi sinh cho hàng nghìn trẻ sinh thiếu tháng tại Nhật Bản đã đem lại cho ông Trần Ngọc Phúc một vinh dự vô cùng lớn lao. Đó là chuyến thăm hồi tháng 7/2012 của Nhà Vua Nhật Bản.

Có lẽ, tài năng thôi chưa đủ, triết lý nhân sinh mà ông Trần Ngọc Phúc gửi gắm trong sáng chế chính là cơ duyên để trong hàng trăm nghìn doanh nghiệp lớn nhỏ tại Nhật Bản, Nhà Vua Nhật Bản quyết định chọn Metran, một doanh nghiệp khiêm tốn của một người gốc nước ngoài.

Tháng 12/2017, Metran Co.Ltd vinh dự được chính phủ Nhật Bản công nhận là “Doanh nghiệp đóng vai trò động lực tăng trưởng tương lai của khu vực”.

Tình yêu với đất Mẹ

Đã tự khẳng định được mình tại Nhật Bản, song ông Trần Ngọc Phúc chưa bao giờ nguôi nỗi nhớ về đất Mẹ, nơi cha mẹ và những người thân của ông đang sinh sống.

Năm 1986, ông đã được đoàn viên với gia đình, gặp lại cha mẹ và các em tại Thành phố Hồ Chí Minh. Cùng với niềm vui đoàn tụ, ông đã được bố trí đi khảo sát một loạt các bệnh viện tại Việt Nam. Sau khi trở lại Nhật Bản, ông đã tặng máy HFO cho nhiều bệnh viện nhi tại Việt Nam. Không chỉ vậy, với uy tín của mình, ông còn nhiệt tình hỗ trợ cho các bác sĩ Việt Nam trong quá trình học tập nghiên cứu tại Nhật Bản.

Khi ông Trần Ngọc Phúc còn là du học sinh, cộng đồng người Việt tại Nhật Bản chỉ có vài chục người. Con số này đã lên đến hàng trăm nghìn người trong năm 2017. Vui mừng với sự phát triển của cộng đồng người Việt song ông Trần Ngọc Phúc cũng đau đáu những điều cần phải làm cho đồng bào.

Nếu như ngày xưa, chàng thanh niên Trần Ngọc Phúc phải đơn thương độc mã lập nghiệp ở xứ người thì ngày nay nhà khoa học Trần Ngọc Phúc tìm cách hỗ trợ những thanh niên Việt Nam có năng lực, ý chí, giảm bớt cho họ những trở ngại mà ông phải vượt qua khi một mình lập nghiệp. Ông đã lập ra những nhóm sinh hoạt dã ngoại, có chung sở thích, tạo cho các em thêm cơ hội kết nối, hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng. Đối với ông, những nhóm sinh hoạt chung đó là những lồng ấp để nuôi dưỡng những nhân tài, trí đức cho cộng đồng người Việt tại Nhật Bản.

Ngày 28/5/2017, ông Trần Ngọc Phúc được bầu làm Chủ tịch Hội người Việt Nam tại Nhật Bản nhiệm kỳ 2017 - 2020. Ông huy động các thanh niên Việt Nam tại Nhật Bản xây dựng các chương trình hành động với mục đích nâng cao nhận thức cho người Việt tại Nhật Bản, hỗ trợ những người Việt khó khăn hòa nhập với xã hội Nhật Bản.

Đối với ông Trần Ngọc Phúc, sáng tạo hay kinh doanh không chỉ đem lại những lợi nhuận về kinh tế mà cùng với đó là tinh thần nhân văn. Sự lương thiện là điều gốc rễ trong con người ông Phúc và được phản ánh trong mọi giai đoạn cuộc đời của ông. “Khoa học vị nhân sinh”, khoa học để phục vụ con người, giúp cho con người có một cuộc sống tốt đẹp hơn là nguyên tắc căn bản trong cuộc đời và sự nghiệp của ông Trần Ngọc Phúc.