Báo Tin tức số ra ngày 17/1 đăng bài “Ngân hàng bảo đảm có đủ tiền mặt cuối năm”, trong đó có đề cập đến nội dung đổi tiền mới, tiền lẻ “nơi khan hiếm, nơi sôi động”. Thực tế, trong mấy ngày cận Tết, đã xảy ra tình trạng khan hiếm tiền mới, đặc biệt là các loại tiền mệnh giá nhỏ.
Trong mấy ngày qua, trong công sở ở Hà Nội người ta hỏi han nhau khá nhiều về việc đổi tiền mới và tiền lẻ dùng để mừng tuổi, đi lễ chùa trong dịp năm mới. Người có chỗ thân quen ở ngân hàng thì “hoan hỷ” vì đổi được các mệnh giá theo ý muốn; kẻ thì “ngậm ngùi” vì không đổi được tiền mới, tiền lẻ theo nhu cầu. Còn những người muốn nhanh chóng lại không phải nhờ vả vẫn chọn giải pháp quen thuộc là ra “chợ đen” dù phải mất một khoản phí không nhỏ.
Trước đó, đại diện Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã khẳng định: Lượng tiền mặt rất dồi dào, có đủ cơ cấu mệnh giá và hoàn toàn đáp ứng đủ nhu cầu chi tiêu của người dân trong dịp Tết. Tuy nhiên thực tế, vẫn xảy ra tình trạng ngân hàng khan hiếm tiền lẻ đổi cho khách. Cán bộ của một ngân hàng thương mại cổ phần tại Hà Nội chia sẻ: Năm nay, lượng tiền mới và tiền lẻ được rót về ngân hàng chỉ bằng một nửa so với năm ngoái.
Ghi nhận của phóng viên Tin tức chiều 5/2 (tức 25 Tết), nhiều nhân viên văn phòng thừa nhận: Năm nay, việc đổi tiền mới mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng, 50.000 đồng khá khó khăn. Tiền mới mệnh giá nhỏ lại càng khan hiếm vì NHNN hạn chế in ấn các loại tiền này. Nhân viên tại một ngân hàng nhỏ ở Hà Nội cho biết: Năm nay, số tiền mỗi nhân viên được đổi giảm nhiều so với năm ngoái, chỉ dừng ở mức 3 triệu đồng/người.
Một nhân viên Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), phòng giao dịch Tôn Đức Thắng cho hay, lượng tiền lẻ của ngân hàng khá hiếm, chủ yếu chỉ dành cho những khách hàng truyền thống, khách “VIP”. Khách thường có thể được đổi khoảng 1 - 2 triệu đồng nhưng chủ yếu là mệnh giá 100.000 đồng và 200.000 đồng. “Tiền mệnh giá 50.000 đồng khá hiếm, còn 10.000 đồng và 20.000 đồng hầu như không có”, nhân viên này cho biết. Lượng tiền lẻ mà ngân hàng này đổi cho khách trong dịp này chủ yếu là tiền do khách hàng gửi vào, còn khá mới và được ngân hàng tập hợp lại.
Trao đổi với phóng viên Tin tức, bà Trịnh Thị Thơm, thủ quỹ của một cơ quan nhà nước tại Hà Nội nói: “Do có mối quan hệ với một số ngân hàng nên với bà việc đổi tiền mới, tiền lẻ cũng dễ dàng hơn. Tuy nhiên, năm nay các loại tiền mệnh giá nhỏ như: 1.000 đồng, 2.000 đồng hay 5.000 đồng có vẻ hiếm hoi”.
Khó khăn khi đổi tiền ở ngân hàng, nhiều người chọn giải pháp tìm đến “chợ đen”. Chị Hoài, phố Nguyễn Đức Cảnh (Hà Nội) cho biết, chị đã nhờ người quen làm ở ngân hàng đổi tiền lẻ cho nhưng vẫn không thể đổi được tiền mệnh giá 10.000 đồng. Vì thế, chị Hoài đã chọn giải pháp là ra “chợ đen”. Trên tuyến đường Quang Trung (Hà Đông - Hà Nội), chiều từ Bưu điện Hà Đông đi Ba La, có khoảng hơn chục quầy đổi tiền lẻ hoạt động công khai trên vỉa hè, khách muốn đổi bao nhiêu cũng được, với đủ mệnh giá. Khách đổi tiền lẻ mệnh giá càng nhỏ thì càng phải trả phí cao. Loại tiền mệnh giá 1.000 đồng, 2.000 đồng, 5.000 đồng, 10.000 đồng thì tỷ lệ là 10 ăn 7 (tức là 100.000 đồng thì đổi được 70.000 đồng). Tiền 20.000 đồng và 50.000 đồng thì 10 ăn 8…
“Chợ đen” đổi tiền lẻ bên bờ hồ Hoàn Kiếm hoạt động kín đáo hơn nhưng vẫn không kém phần sôi động. Mức giá đổi tiền cũng tương tự như ở Quang Trung, Hà Đông với tỉ lệ 10 ăn 8 hoặc 10 ăn 7. Riêng loại tiền 500 đồng, mức phí lên tới 50% (tức 100.000 đồng chỉ đổi được 50.000 đồng) nhưng lượng tiền vẫn hiếm. Muốn đổi, khách hàng có thể phải đợi để các “cò” đi tập hợp tiền.
Lãnh đạo các ngân hàng cho rằng: Lượng tiền được cung ứng ít hay nhiều phụ thuộc vào sự điều tiết của NHNN. Cục trưởng Cục Phát hành và Kho quỹ (NHNN) Nguyễn Chí Thành cũng đã khẳng định: Tết này không in thêm tiền mới loại 500 đồng, đồng thời in hạn chế các tiền mệnh giá nhỏ. Tuy nhiên, vẫn thật khó lý giải cho thực tế hiện nay là hoạt động đổi tiền tại “chợ đen” diễn ra sôi động, khách cần loại tiền gì, bao nhiêu cũng có; trong khi các ngân hàng lại than khan hiếm do không được cung ứng, hoặc cung ứng ít.
Hoàng Dương - Minh Phương