Cơ chế “mở đường” cho nông sản Việt
Tính đến hết tháng 10/2025, Việt Nam có 9 nhóm hàng xuất khẩu chủ lực đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD, đưa tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản 10 tháng đạt 58,13 tỷ USD, tăng 12,9% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, gỗ và sản phẩm gỗ đạt 13,96 tỷ USD; thủy sản 9,31 tỷ USD; cà phê 7,41 tỷ USD; rau quả 7,09 tỷ USD; hạt điều 4,25 tỷ USD; gạo 3,7 tỷ USD... Những con số này khẳng định vị thế vững chắc của Việt Nam trong chuỗi cung ứng nông sản toàn cầu.
Thành công của ngành không chỉ dựa vào điều kiện tự nhiên hay nỗ lực sản xuất mà còn nhờ sự hoàn thiện thể chế, chính sách và tư duy đúng đắn của Đảng và Nhà nước. Ngày 28/1/2022, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững 2021-2030, tầm nhìn 2050, với mục tiêu tăng trưởng GDP nông lâm thủy sản bình quân 2,5-3%/năm và năng suất lao động tăng 5,5-6%/năm. Các chiến lược ngành hàng khác cũng được triển khai đồng bộ, bao gồm thủy sản, chăn nuôi, lâm nghiệp, trồng trọt và cơ giới hóa nông nghiệp, nhằm nâng cao năng lực sản xuất, giá trị gia tăng và mở rộng thị trường xuất khẩu.
Mặt hàng sầu riêng đang là ngành có giá trị xuất khẩu cao giúp tăng giá trị ngành nông nghiệp.
Các mặt hàng nông sản Việt Nam hiện có mặt tại hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ, góp phần đưa Việt Nam trở thành một trong những cường quốc xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. Đặc biệt, xuất khẩu gạo đạt trên 9 triệu tấn, mang về hơn 5 tỷ USD, cho thấy Việt Nam không chỉ tự chủ an ninh lương thực trong nước mà còn đóng góp quan trọng cho an ninh lương thực toàn cầu.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến khẳng định, với đà tăng trưởng hiện tại mục tiêu xuất khẩu 100 tỷ USD vào năm 2030 hoàn toàn nằm trong tầm tay.
Ông Phùng Đức Tiến cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tập trung hoàn thiện thể chế, cập nhật và trình phê duyệt đầy đủ các văn bản pháp luật liên quan đến phân cấp, phân quyền, đồng thời sửa một luật để tháo gỡ các “điểm nghẽn của những điểm nghẽn” và cắt giảm mạnh thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân.
“Dư địa tăng trưởng của nông nghiệp Việt Nam vẫn còn rất lớn, đặc biệt khi khoa học công nghệ, logistics và chuyển đổi số được tích hợp sâu vào sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản. Khi hạ tầng vùng nguyên liệu, kho lạnh, hệ thống logistics, điện và thủy lợi được đầu tư đồng bộ, kết hợp với công nghệ chế biến sâu, trí tuệ nhân tạo và truy xuất nguồn gốc số, nông nghiệp Việt Nam sẽ có bước nhảy vọt về năng suất, chất lượng và giá trị”, Thứ trưởng Tiến nhấn mạnh.
Tăng trưởng bền vững, nền tảng để đạt mục tiêu 100 tỷ USD
Việc đạt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu lớn không chỉ dựa vào sản lượng, mà còn phụ thuộc vào phát triển bền vững. Bộ Nông nghiệp và Môi trường luôn đặt mục tiêu tăng trưởng đi đôi với bảo vệ môi trường, ứng dụng khoa học công nghệ, sản xuất hữu cơ, tuần hoàn và giảm phát thải.
Mới đây, Bộ công bố Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn 2050” với mục tiêu đến năm 2035 giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính so với năm cơ sở 2020 và đến năm 2050, 100% diện tích cây trồng chủ lực áp dụng quy trình canh tác giảm phát thải. Các địa phương sẽ triển khai ít nhất 1-2 mô hình giảm phát thải có thể nhân rộng, đồng thời thí điểm tối thiểu 15 mô hình đủ điều kiện phát triển tín chỉ carbon. Hệ thống dữ liệu phát thải sẽ được đồng bộ với Hệ thống đăng ký quốc gia, hướng tới minh bạch và hiệu quả.
Những nỗ lực này giúp nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm, mở rộng thị trường xuất khẩu và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về sản xuất nông nghiệp xanh, phát thải thấp. Đồng thời, việc phát triển vùng nguyên liệu tập trung, áp dụng công nghệ chế biến sâu, cơ giới hóa, tự động hóa và chuyển đổi số tạo nền tảng cho năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường thế giới.
Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường Phạm Văn Duy nhấn mạnh, việc nông sản Việt Nam xuất hiện tại hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ là minh chứng rõ ràng cho năng lực sản xuất, chế biến và hội nhập quốc tế của ngành.
Việt Nam hiện nằm trong nhóm các quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới ở nhiều mặt hàng chủ lực, bao gồm gạo, thủy sản, cà phê, rau quả, hạt điều, hồ tiêu, cao su, gỗ và sản phẩm gỗ. Đây là nền tảng quan trọng để ngành tiếp tục tăng trưởng bền vững và hướng tới mục tiêu kim ngạch xuất khẩu 100 tỷ USD vào năm 2030.