Thực thi Hiệp định EVFTA - Bài 3: Áp lực vượt khó để tuân thủ 'luật chơi'!

Theo đại diện các ngành hàng dệt may, da giày, việc EU siết chặt những quy định an toàn sản phẩm gắn với bảo vệ môi trường đối với các mặt hàng dệt may Việt Nam không phải là vấn đề mới.

Tuy nhiên, để vào được thị trường EU và những thị trường khó tính khác, bản thân doanh nghiệp phải tự nâng cao công nghệ, đáp ứng truy xuất nguyên liệu và đảm bảo an toàn môi trường.

Tuân thủ "luật chơi"

Chú thích ảnh
Sản xuất giày xuất khẩu sang thị trường châu Âu tại Công ty TNHH Hóa dệt Hà Tây. Ảnh (tư liệu): Trần Việt/TTXVN

EU vốn là thị trường truyền thống và trọng điểm của ngành dệt may, da giày. Đặc biệt, với Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), doanh nghiệp đã tận dụng tốt ưu đãi để đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường này.

Theo bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Da giày, túi xách (Lefaso), hàng hóa, đặc biệt là giày thể thao xuất khẩu vào thị trường này tăng trưởng đáng kể. Trong 5 tháng của năm 2022, xuất khẩu vào thị trường này đạt 2,4 tỷ USD, chiếm 30% trong tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành.

Bà Phan Thị Thanh Xuân cũng cho biết, để vào được thị trường EU, chất lượng sản phẩm đòi hỏi tính an toàn cao hơn các sản phẩm đi thị trường khác, do vậy, sự tuân thủ của doanh nghiệp cũng phải nâng lên. Tiếp theo là các quy định về thủ tục xuất nhập khẩu, đặc biệt là chứng minh quy tắc xuất xứ, doanh nghiệp cũng phải tham gia đào tạo, thực thi. Ngoài ra, các yếu tố liên quan đến phát triển bền vững, khi các sản phẩm xuất khẩu vào EU đòi hỏi các nhà máy đạt được các điều kiện về môi trường, an toàn lao động. Đạt được các tiêu chí đó khách hàng từ EU mới có thể nhập khẩu.

"Để đáp ứng các điều kiện đó thì doanh nghiệp cũng phải cải tiến, đổi mới chất lượng nhân lực, cũng như hệ thống cơ sở sản xuất, đặc biệt là sử dụng năng lượng sạch, công nghệ xanh mới đáp ứng được tiêu chuẩn của EU. Tiêu chí xuất xứ giày dép trong EVFTA khá giống với tiêu chí xuất xứ trong quy tắc xuất xứ mới của EU dành cho da giày Việt Nam nên doanh nghiệp đã quen và đáp ứng tốt", bà Thanh Xuân nói.

Theo chia sẻ của ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Công ty May Hưng Yên, thị trường châu Âu đã đưa ra các tiêu chuẩn xanh về lao động, nguyên vật liệu và điều kiện sản xuất. Những yêu cầu này là rất nghiêm ngặt. Các sản phẩm may mặc của Việt Nam đều phải đạt yêu cầu về thiết kế sinh thái để tăng độ bền, khả năng tái sử dụng, sửa chữa, tái chế. Do vậy, doanh nghiệp phải tuân thủ, từ nguyên liệu đầu vào đến quy trình sản xuất.

Để đảm bảo xuất khẩu sang thị trường EU, đòi hỏi doanh nghiệp trong nước phải tuân thủ quy định nghiêm ngặt. Song theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), các doanh nghiệp đã có sự chuẩn bị và có thể thích ứng được các quy định mới từ phía thị trường EU. Bởi với các doanh nghiệp lớn đã xuất khẩu sang EU, tuân thủ quy tắc trong EVFTA thì đã làm quen với những điều này. Chỉ những doanh nghiệp nhỏ, còn yếu về công nghệ và năng lực sản xuất đang gặp khó khăn.

Vượt qua thách thức

Chú thích ảnh
Sản xuất giày xuất khẩu sang thị trường châu Âu tại Công ty giày Trường Xuân, Ba Vì, Hà Nội. Ảnh: Trần Việt/TTXVN

Mặc dù doanh nghiệp đã có sự chuẩn bị khá tốt, đáp ứng tiêu chuẩn và tận dụng EVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu. Tuy nhiên, vẫn còn đó nhiều khó khăn, đặc biệt với doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Bà Phan Thị Thanh Xuân cho biết, ngay từ khi EVFTA thực thi, ngành da giày tận dụng khá tốt hiệp định này. Trước đây kim ngạch xuất khẩu vào thị trường EU đạt từ 25-28%, thì nay nâng lên 30% tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. "Chúng tôi kỳ vọng khối doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng sẽ mở rộng sản xuất để hướng vào thị trường EU, nhưng sẽ là rất khó", bà Xuân nói.

Thông tin từ ngành da giày cho hay, hiện sản xuất nguyên phụ liệu ngành này đã có sự mở rộng để đáp ứng xuất xứ và tạo giá trị gia tăng tốt hơn. Trước đây tỷ lệ nội địa hóa chỉ 45%, đến nay đã đạt hơn 55%, riêng giày vải, doanh nghiệp trong nước đã chủ động 100%, giày thể thao chủ động từ 70-80%.

Với doanh nghiệp đã xuất khẩu từ trước thì không gặp nhiều khó khăn trong tăng trưởng năng lực sản xuất và xuất khẩu, nhưng vấn đề là cần tập trung cho doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam. Khó khăn lớn nhất là yêu cầu về chất lượng sản quan đến tính an toàn của sản phẩm, doanh nghiệp phải đảm bảo đầy đủ các tiêu chí về an toàn khi xuất vào EU và điều này ảnh hưởng nhiều đến đầu tư công nghệ. Thứ hai nữa là đáp ứng tiêu chuẩn phát triển bền vững liên quan đến môi trường, lao động. Doanh nghiệp cũng phải nâng cao hơn tính tuân thủ, đáp ứng quyền lợi nghĩa vụ với người lao động, mặt khác về môi trường, phải hướng tới việc sử dụng năng lượng sạch, ứng dụng công nghệ xanh, tiến bộ để không gây ảnh hưởng môi trường, bà Phan Thị Thanh Xuân nói.

Cơ hội đơn hàng từ EU cho ngành da giày, dệt may vẫn rất tốt. Tuy nhiên, để xuất khẩu, việc đáp ứng những tiêu chuẩn về lao động, môi trường là rất cần thiết.   

Ông Vũ Đức Giang cho hay, để thâm nhập thị trường EU, doanh nghiệp phải đáp ứng tiêu chuẩn cao hơn rất nhiều, cả về mặt trách nhiệm xã hội và thân thiện với môi trường. Giải pháp quan trọng là đầu tư vào công nghệ bởi công nghệ cao sẽ giải quyết thâm hụt lao động và cả vấn đề môi trường.

Về tăng trưởng xanh, Chủ tịch VITAS cho rằng, tỷ lệ sử dụng năng lượng sạch ở một số nơi chiếm đến 31-32% trong tổng lượng điện tiêu thụ. Trong khi đó, số doanh nghiệp dệt may sử dụng năng lượng sạch đã lên đến 60-65%, hoặc là tự mua điện hoặc là tự đầu tư lắp đặt các dự án năng lượng mặt trời. Ông Giang cho rằng trong 5 đến 7 năm tới, 100% công ty dệt may hoàn toàn có thể đáp ứng mục tiêu năng lượng sạch.

Các chuyên gia cho rằng, trong dài hạn, nâng cao chất lượng sản phẩm là yếu tố then chốt để đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu bền vững. Do vậy, bản thân doanh nghiệp cần đầu tư đổi mới hoạt động sản xuất theo hướng dịch chuyển từ gia công cắt may lên FOB (mua nguyên liệu- sản xuất- bán thành phẩm) và ODM (thiết kế- sản xuất- bán thành phẩm); đổi mới công nghệ, cắt giảm chi phí sản xuất, cải tiến mẫu mã, đa dạng thị trường; đào tạo đội ngũ nhân lực chuyên môn giỏi, sáng tạo có khả năng thích ứng với chuyển giao công nghệ.

Về phía cơ quan quản lý nhà nước, cần có giải pháp khuyến khích đầu tư vào ngành công nghiệp hỗ trợ, các trung tâm cung ứng nguyên phụ liệu. EU đang thắt chặt các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường, nên việc xây dựng hệ thống xử lý chất thải chuyên ngành chung hiện đại là định hướng mà các địa phương cần đẩy mạnh.

Bài 4: Đưa nông sản Việt hướng đến trách nhiệm, minh bạch

Đức Dũng (TTXVN)
Thực thi Hiệp định EVFTA - Bài 2: Mở rộng dư địa hợp tác Việt Nam - EU
Thực thi Hiệp định EVFTA - Bài 2: Mở rộng dư địa hợp tác Việt Nam - EU

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) kiêm Cao ủy phụ trách Thương mại Liên minh châu Âu (EU) Valdis Dombrovskis, EVFTA là một trong những hiệp định thế hệ mới thành công nhất của EU và được kỳ vọng sẽ trở thành mô hình của các hiệp định thương mại tự do (FTA) trong tương lai.

Chia sẻ:

doanh nghiệp - Sản phẩm - Dịch vụ Thông cáo báo chí Rao vặt

Các đơn vị thông tin của TTXVN