Thời tiết rét đậm, rét hại kéo dài nhiều ngày qua ảnh hưởng xấu đến sinh trưởng của cây trồng, vật nuôi và tiến độ gieo trồng vụ đông xuân. Ở miền Bắc, vùng Bắc Trung bộ, một số diện tích mạ và lúa mới gieo cấy bị chết; một số tỉnh vùng miền núi phía Bắc đã có hàng trăm con gia súc bị chết rét. Hiện bắt đầu vào tiết lập xuân, theo dự báo, trong những ngày tới sẽ ấm dần lên là điều kiện thuận lợi để tập trung gieo cấy lúa và trồng các cây màu vụ đông xuân ở miền Bắc.
PV Tin Tức đã có cuộc trao đổi với ông Phan Huy Thông, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia về các biện pháp cần triển khai để thúc đẩy sản xuất vụ đông xuân 2011- 2012.
´Xin ông cho biết rét đậm, rét hại thời gian qua tác động ra sao tới sản xuất nông nghiệp các tỉnh phía Bắc?Rét đậm, rét hại từ sau Noel (25/12/2011) đến nay với mức độ và cường độ cao hơn so với trung bình hàng năm. Nhiệt độ xuống thấp và kéo dài, kế tiếp liên tục. Sau lập xuân đỡ rét và ấm dần lên. Rét trong thời gian qua tác động lớn tới sản xuất nông nghiệp ở miền Bắc, nhất là với chăn nuôi ở một số tỉnh miền núi như Hà Giang, Cao Bằng, Yên Bái, Lào Cai. Theo thống kê, Yên Bái có khoảng 200 con gia súc chết, Lào Cai trên 140 con, Lạng Sơn trên 120 con… So với cường độ rét năm 2008 và 2011, năm nay cũng tương đương nhưng được sự chỉ đạo của chính quyền các cấp và ý thức, cũng như sự chuẩn bị của người dân nên thiệt hại về gia súc giảm hơn so với năm trước, và chỉ diễn ra tại một số vùng núi quá cao, hoặc điều kiện chuồng trại chưa tốt, đồng bào vẫn có tập quán thả đàn trâu bò tự do. Nhìn chung, mức độ thiệt hại gia súc do chết rét giảm so với năm trước.
Với trồng trọt, rét đậm tại miền Bắc trước và sau Tết âm lịch là thời kỳ bà con bắt đầu chuẩn bị làm đất. Một số nơi mới gieo mạ xuân sớm và xuân chính vụ nên đối với các tỉnh miền núi tác động của rét với mạ xuân không nhiều vì chưa đến thời vụ gieo. Một số nơi gieo rồi nhưng do được bảo vệ cẩn thận nên tỷ lệ thiệt hại ít. Đối với đồng bằng sông Hồng cũng mới bắt đầu gieo mạ từ sau Tết và tỷ lệ chết lác đác nhưng không nhiều. Quan trọng là bà con che chắn tốt. Riêng với Bắc Trung bộ, từ Hà Tĩnh đến Quảng Bình do thời vụ sớm hơn do bà con gieo cấy trước Tết nên rét cũng tác động tương đối, gây thiệt hại cho mạ và lúa mới cấy ở Quảng Bình, Hà Tĩnh và một phần Nghệ An. Tôi có liên hệ với giám đốc Trung tâm khuyến nông tại 3 tỉnh trên và được báo cáo là đã gieo bù giống ngắn ngày và bổ xung kịp thời nguồn giống để gieo cấy và đợi ấm lên sẽ triển khai cấy.
Nhìn chung từ đầu đợt rét đậm cho đến nay, mức độ thiệt hại của rét với nông nghiệp không nặng như năm 2008 và 2011.
´Thời gian tới vào tiết lập xuân, Trung tâm có những giải pháp nào để hoàn thành mục tiêu gieo trồng vụ đông xuân?Ngay từ mùng 8 Tết, sau giao ban xong, chúng tôi cũng phân các đoàn công tác đến vùng đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung bộ, miền núi phía Bắc để nắm tình hình và phối hợp với Trung tâm khuyến nông các tỉnh hướng dẫn bà con nông dân chống rét cho đàn gia súc, gia cầm và thủy sản và cây trồng. Vì vậy, chúng tôi hướng dẫn khuyến nông các tỉnh triển khai các giải pháp sau:
Với trồng trọt, trọng tâm là bảo vệ mạ xuân mới gieo và chuẩn bị tốt gieo mạ xuân sau tiết lập xuân. Tại khu vực đồng bằng sông Hồng, với mạ gieo rồi phải chăm sóc, che chắn và không bón phân đạm để mạ không bị chết rét. Đối với mạ gieo sau lập xuân bằng giống ngắn ngày, nếu chờ ấm triển khai gieo cấy và chăm sóc tốt thì vẫn đảm bảo thời vụ. Với lúa đã cấy và gieo phải giữ mực nước vừa phải để lúa không bị khô và chết. Với Bắc Trung bộ chưa nên dặm và gieo lại trong thời gian rét mà đợi trên 15 độ trở lên mới tỉa dặm, gieo bù, cấy. Với miền Bắc chờ thời tiết ấm lên mới triển khai cấy.
Riêng đồng bằng sông Hồng và vùng nước tưới lấy từ hệ thống sông phải tuân theo chỉ đạo Bộ NN&PTNT. Hệ thống thủy nông khẩn trương bằng mọi cách lấy và trữ nước, tranh thủ làm đất thật kỹ để thời tiết ấm lên và khi mạ đủ điều kiện là cấy ngay. Với những vùng không lấy được nước và lấy nước nhưng không đủ cả vụ, khuyến cáo vận động nhân dân chuyển sang trồng màu như vùng trung du Bắc Giang, Phú Thọ, Vĩnh Phúc và miền núi.
Chúng tôi cũng khuyến cáo bà con là năm nay thời tiết rét âm u liên tục, và không loại trừ khả năng vào tiết lập xuân nhưng vẫn có thể thời tiết còn âm u. Thường thì mọi năm, từ tháng 2 đến tháng 3 âm lịch thời tiết âm u dù nhiệt độ ấm, dẫn tới sâu bệnh phát sinh gây hại, đặc biệt là bệnh đạo ôn lá. Chăm sóc lúa xuân cũng phải nhìn cây, nhìn thời tiết để bón phân, cần cân đối phân đạm lân kali; tốt nhất là dùng phân trộn NPK cho cân đối. Sau tiết lập xuân cũng phải lưu ý những nguồn sâu bệnh lây lan từ nguồn cũ, nên phải làm đất kỹ. Đồng thời bà con theo dõi mật độ sâu bệnh, sâu cuốn lá nhỏ, rầy để phòng trừ ngay từ đợt đầu để đảm bảo tránh bùng phát khi thời tiết ấm lên.
´Vậy chúng ta sẽ có thể hoàn thành mục tiêu gieo cấy vụ đông xuân này hay không, thưa ông?Tổng diện tích Bắc bộ và Bắc Trung bộ khoảng 1,5 triệu ha, riêng đồng bằng sông Hồng là 630.000 ha. Dù thời tiết rét nhưng nguồn nước năm nay chủ động, mức độ thiếu nước không gay gắt như mọi năm, giống cấp đủ nên tôi tin diện tích giao cấy sẽ hoàn thành kế hoạch giao.
Xin cảm ơn ông!
Xuân Minh - Quý Ngọc (thực hiện)