Vận hành trạm bơm Hòa Đồng (Tây Hòa, Phú Yên) để chống hạn lúa Hè Thu.
Tại những cánh đồng lúa cuối kênh Chính Nam thuộc thành phố Tuy Hòa, lúa Hè Thu của nông dân đang trong giai đoạn trổ đòng - chín sữa. Tuy nhiên do nắng hạn kéo dài, lượng nước ở các kênh mương xuống thấp nên nguồn nước không đủ tưới cho cây lúa. Ở một số nhánh kênh hầu như khô hạn trơ đáy khiến cho các chân ruộng thiếu nước trầm trọng, một số cây lúa có dấu hiệu chết cây khiến nông dân lo lắng.
Ông Trương Sanh, phường Phú Lâm (thành phố Tuy Hòa) cho biết, gia đình đang trồng trên 2 ha lúa Hè Thu và cây lúa trong giai đoạn trổ bông nhưng tình trạng thiếu nước tưới khiến cho cây lúa chậm phát triển. Nếu trong vài ngày tới vẫn còn tình trạng thiếu nước thì chắc chắn cây lúa sẽ chết hoặc bông lúa bị lép, ảnh hưởng rất lớn đến năng suất. Do vậy, ông Sanh mong chính quyền địa phương và cơ quan chức năng có giải pháp điều tiết, bơm nước về các kênh mương để ông dẫn nước về cứu lúa.
Trong khi đó, để đảm bảo nguồn nước tưới cho gần 1 ha lúa Hè Thu đang trong giai đoạn trổ bông nhưng thiếu nước trầm trọng, vợ chồng chị Trương Thị Xuyến (phường Phú Thạnh, thành phố Tuy Hòa) đã phải dùng máy bơm để bơm nước trực tiếp từ một mương nước cách ruộng hơn 200m. Mặc dù tốn nhiều chi phí và nhân công nhưng nêu không thực hiện bơm nước vào chân ruộng thì cây lúa sẽ không tiếp tục trổ bông, năng suất đạt thấp.
Theo ông Trương Dân, Giám đốc Hợp tác xã Kinh doanh dịch vụ Phú Lâm (thành phố Tuy Hòa), tình trạng thiếu nước tại các cánh đồng thuộc thành phố Tuy Hòa do hợp tác xã quản lý xảy ra từ hơn một tuần nay. Hợp tác xã đã huy động lực lượng để bơm nước từ kênh Chính Nam lên các cánh đồng. Tuy nhiên, hiện nay, việc điều tiết nước thực hiện ở từng vùng chứ không thể thực hiện toàn khu vực do lượng nước kênh không đảm bảo. Hợp tác xã cũng vận động người dân tận dụng các nguồn nước trong khu vực để bơm trực tiếp vào chân ruộng.
Theo báo cáo của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Thủy nông Đồng Cam, trong vụ Hè Thu năm 2023, đơn vị phục vụ nước tưới cho hơn 18.000 ha lúa ở các huyện Tây Hòa, Phú Hòa, Tuy An, thị xã Đông Hòa và thành phố Tuy Hòa. Tuy nhiên, thời gian gần đây, do nắng nóng kéo dài và lượng nước đến đầu mối đập thủy nông Đồng Cam không đảm bảo đã khiến cho hơn 1.000 ha ha lúa Hè Thu trên địa bàn tỉnh bị thiếu nước cục bộ.
Tại các cánh đồng Diều Gà, Bến Củi, Đồng Cờ, Quảng Trại... thuộc xã Hòa Mỹ Đông (huyện Tây Hòa), nắng nóng kéo dài khiến 170 ha lúa khu vực này đang trong tình trạng thiếu nước tưới. Tương tự, ở phía Bắc của hệ thống thủy nông Đồng Cam thuộc huyện Phú Hòa, tình trạng khô hạn cũng đang xảy ra ở nhiều cánh đồng. Nhiều ruộng lúa đang trong giai đoạn trổ đồng - chín sữa do thiếu nước tưới nên ngọn lúa bị cháy vàng, thân lúa yếu kém phát triển.
Ông Châu Đình Tú, Trưởng trạm thủy nông kênh Chính Nam cho biết, vụ Hè Thu này, trạm phục vụ tưới cho khoảng 7.742 ha lúa. Hiện có khoảng 575 ha ở các cánh đồng cuối kênh mương đang bị thiếu nước tưới. Để kịp thời chống hạn cứu lúa, những ngày qua cán bộ của trạm đã túc trực, kiểm tra, đánh giá thực tế nguồn nước ở đầu mối các kênh mương thuộc đơn vị quản lý; đồng thời vận hành các trạm bơm chống hạn và một số trạm bơm điện dã chiến bơm từ nguồn nước kênh tiêu tiếp nước vào các cấp kênh để chống hạn.
Theo ông Lê Thành Danh, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Thủy nông Đồng Cam, từ đầu tháng 8/2023 đến nay, một số cánh đồng sử dụng nước hệ thống thủy nông Đồng Cam bị thiếu nước tưới, xảy ra khô hạn với diện tích hơn 1.000 ha lúa. Trước tình hình này, công ty đã triển khai nhiều trạm bơm chống hạn như Bến Lội, Hòa Đồng, Hòa Mỹ Đông và một số trạm bơm dã chiến của các hợp tác xã nông nghiệp tại các cánh đồng xảy ra khô hạn để cứu lúa. Đến thời điểm hiện tại, một số diện tích lúa bị khô hạn thuộc hệ thống tưới của công ty đã được cấp nước. Công ty tiếp tục phối hợp với các địa phương để điều tiết nước tưới, cấp đủ nước cho tất cả số diện tích lúa bị khô hạn.
Ngành nông nghiệp tỉnh Phú Yên nhận định, nếu nắng nóng tiếp tục kéo dài trong thời gian tới, nguy cơ diện tích lúa bị khô hạn sẽ tiếp tục tăng. Để đảm bảo ổn định nguồn nước đến đập sông Con (hạ lưu Nhà máy thủy điện Sông Hinh) và nguồn nước đến đập Đồng Cam phục vụ tưới chống hạn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Phú Yên tham mưu UBND tỉnh có ý kiến với Tập đoàn Điện lực, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia để chỉ đạo hai nhà máy thủy điện Sông Hinh và Sông Ba Hạ thực hiện chạy phát điện kết hợp xả nước đảm bảo lưu lượng nhằm phục vụ tưới chống hạn lúa Hè Thu 2023.
Mới đây, qua kiểm tra thực tế tại một số cánh đồng có diện tích lúa Hè Thu bị khô hạn, ông Lê Tấn Hổ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên đã yêu cầu Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Thủy nông Đồng Cam và các địa phương tiếp tục theo dõi tình trạng khô hạn, phối hợp với các nhà máy thủy điện để có biện pháp khắc phục tình trạng thiếu nước tưới trong thời gian sớm nhất. Các trạm kênh thủy nông và các địa phương tiếp tục cử lực lượng ra đồng, tìm kiếm nguồn nước, huy động thêm máy bơm dã chiến để bơm nước chống hạn, không để cho ruộng lúa của nông dân thiếu nước trong giai đoạn này.