Đồng thời, NHNN cũng yêu cầu các ngân hàng thương mại (NHTM) làm công văn nhắc nhở các trường hợp vi phạm. Nếu phát hiện cửa hàng nào vi phạm 3 lần trở lên, các NHTM sẽ hủy bỏ hợp đồng máy POS…
Thế nhưng, trên thực tế thì nhiều cửa hàng lắp đặt máy POS vẫn không thực hiện quy chế này. Phần lớn là các cửa hàng vàng, ngay cả các cửa hàng vàng thương hiệu quốc gia đều thu phí của khách nếu quẹt thẻ mua vàng, trừ thẻ ATM nội địa.
Việc thu phí quẹt thẻ cao khiến nhiều nơi không mặn mà quẹt thẻ cho khách. |
Chị Minh Hà, chủ một cửa hàng vàng tại đường Lê Thánh Tôn, quận 1, TP Hồ Chí Minh cho biết, nguyên nhân là giá vàng thường biến động nên nếu quẹt thẻ, cửa hàng sẽ mất đi một phần lợi nhuận. Thứ nhất là bị tính phí; thứ hai là tiền không về ngay tài khoản, nếu chẳng may giá vàng lên thì cửa hàng sẽ bị thiệt. Do đó, nếu khách hàng vẫn có nhu cầu quẹt thẻ thì khách phải chịu khoản phí này, tương đương 2% - 3%, tùy loại thẻ khách sử dụng. Ngay cả cửa hàng dịch vụ, mua sắm, nhiều nơi cũng không mặn mà với chuyện quẹt thẻ cho khách. Thậm chí, có cửa hàng từ chối quẹt thẻ với lý do máy POS bị hỏng, chưa kịp sửa để buộc khách phải sử dụng tiền mặt.
Theo TS. Bùi Quang Tín, Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh, hiện các cửa hàng sử dụng máy POS đang phải trả mức phí khá cao, từ 1,5 – 3,3%/doanh số sử dụng thẻ cho ngân hàng. Trong khi đó, do rất khó tăng giá bán nên các doanh nghiệp buộc phải chuyển phí này cho khách hàng chịu. Điều này có thể tác động đến đề án thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt của chính phủ, nhất là trong giai đoạn Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng với thế giới, thị trường có tính cạnh tranh rất cao.
Chủ một cửa hàng thời trang than thở: "Khách quẹt thẻ 10 triệu, nhưng sau khi trừ phí, thực nhận chỉ được 9.670.000 đồng, cao hơn cả lãi suất cho vay". |
Trên thực tế, việc thanh toán bằng thẻ đem lại nhiều lợi ích không chỉ cho khách hàng và cửa hàng bán hàng hóa, dịch vụ mà còn cho cả các NHTM phát hành thẻ và ngân hàng đặt máy POS. Cụ thể, về phía các cửa hàng bán hàng hóa, dịch vụ: Việc NHTM đặt máy POS tại các cửa hàng giúp cửa hàng tăng thêm tiện ích để thu hút khách hàng, bên cạnh các khách hàng truyền thống sử dụng tiền mặt trong thanh toán từ trước. Việc cửa hàng trả phí dịch vụ này cho ngân hàng là nhằm giảm các rủi ro và chi phí như tiền giả, công kiểm đếm, chi phí quản lý tiền mặt… Về phía khách hàng, họ có thể sẽ có thêm cơ hội mua sắm thêm hàng hoá, dịch vụ khi thu nhập của họ chưa đủ hay họ chưa đến ngày lĩnh lương.
Các NHTM lắp đặt máy POS và ngân hàng phát hành thẻ có lợi rất nhiều. Theo phân tích của TS Bùi Quang Tín, mỗi lần khách hàng rút tiền mặt bằng thẻ tín dụng tại các trụ ATM của ngân hàng thì khách hàng phải chịu phí 3-5% số tiền rút; lãi suất khách hàng phải trả cho ngân hàng khi họ bị quá hạn thanh toán, ví dụ lãi suất này tại HSBC 31,2%/năm, ACB 25,8%/năm, Việt Á 25,2%/năm, PG Bank 25%/năm, An Bình 21%/năm, VCB 20%/năm, BIDV và Vietinbank 18%/năm. Mức lãi suất này gấp 3,5 - 5 lần lãi suất huy động hiện nay của các ngân hàng. Ngoài ra, các ngân hàng đều công bố miễn lãi cho chủ thẻ 45 ngày, nhưng nếu cà thẻ ngay đúng ngày kết sổ, thời gian miễn lãi chỉ còn 15 ngày. Tuy nhiên, nhiều người không biết điều này và cứ nghĩ rằng ngân hàng miễn lãi 45 ngày kể từ ngày cà thẻ, dẫn đến bị quá hạn thanh toán và phải chịu lãi suất rất cao như trên.
Như vậy, rõ ràng mối quan hệ phát hành và sử dụng thẻ ngân hàng trong việc thanh toán không dùng tiền mặt cho việc mua bán hàng hoá, dịch vụ đều có lợi. Trong đó, ngân hàng là đơn vị thu được rất nhiều lợi nhuận hơn vì với mức lãi suất cao và tính phí rút tiền mặt như hiện nay, các ngân hàng thừa sức để bù cho các khoản phí mà cửa hàng phải trả cho ngân hàng... “Vì thế, ngân hàng hoàn toàn có thể miễn phí hoặc giảm mức phí quẹt thẻ phù hợp cho các cửa hàng khi cửa hàng nhận quẹt thẻ cho khách hàng mua hàng hoá, dịch vụ để việc thanh toán không dùng tiền mặt được phổ biến rộng rãi hơn”, TS Bùi Quang Tín nói.