Phát triển bền vững các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung

Đây là một hướng đi mới cho nông nghiệp, nông thôn Hà Nội trong thời gian tới nhằm phát triển bền vững các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung.

Theo Tiến sĩ Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) nhìn nhận đây là cách đặt vấn đề mới, thoát ra khỏi cách nhìn nhận nông nghiệp phiến diện dưới khía cạnh kinh tế và nông thôn bằng con mắt xã hội; vượt qua những ràng buộc của định hướng lo tập trung phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa lớn xưa nay của mọi địa phương, thay vào đó là chuyển hẳn sang phát triển bền vững các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung…”

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội, mặc dù tỷ trọng nông nghiệp trong cơ cấu ngành kinh tế của Hà Nội không cao, chiếm xấp xỉ 2%, nhưng quy mô sản xuất ngành nông nghiệp Hà Nội luôn đứng trong tốp đầu của cả nước.

Về chăn nuôi, Hà Nội đứng đầu cả nước về chăn nuôi gia cầm, chăn nuôi lợn đứng thứ 2 (sau tỉnh Đồng Nai). Về nuôi trồng thủy sản, Hà Nội đứng trong top đầu của các tỉnh không có biển. Hà Nội còn là trung tâm sản xuất giống đứng trong top đầu cả nước, cung cấp giống cho hầu hết các tỉnh thành trong cả nước.

Thủ đô Hà Nội hiện có 1.350 làng nghề và làng có nghề; trong đó 327 làng nghề, các làng nghề không chỉ đem lại giá trị vật chất mà còn đem lại giá trị lịch sử - văn hóa trong nông nghiệp, nông thôn. Những giá trị này rất cần được các thế hệ người Hà Nội bảo tồn và phát triển. Có thể nói, Hà Nội hội tụ đầy đủ những tiềm năng và lợi thế để phát triển nông nghiệp sinh thái, phát triển nông nghiệp đô thị gắn kết giữa 3 thành tố: kinh tế - môi trường - xã hội.

PGS.TS Chu Tiến Quang - nguyên Trưởng ban Chính sách phát triển nông thôn (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, nếu không sớm xây dựng quy hoạch phát triển nông nghiệp, nông thôn Hà Nội sẽ dễ dẫn tới sự phát triển không bền vững, thiếu bản sắc; đặc biệt là có thể làm biến mất đi nhiều giá trị vật chất và văn hóa truyền thống, vốn được xem là của cải. Do vậy, không thể tiếp tục phương thức sản xuất ở quy mô nhỏ lẻ, manh mún, phân tán hiện nay. Việc quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp tập trung phù hợp với điều kiện tự nhiên, sinh thái và gắn với nhu cầu thị trường là đòi hỏi cấp thiết đặt ra đối với Hà Nội.

Quy hoạch phát triển nông nghiệp, nông thôn Hà Nội vừa truyền thống, vừa hiện đại có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, không chỉ giúp định hình nông nghiệp Thủ đô mà còn tạo động lực thu hút các nguồn lực: vốn đầu tư, công nghệ và nhân lực của các tổ chức, cá nhân tham gia vào phát triển lĩnh vực này trong những năm tới.

Theo các chuyên gia nông nghiệp, những quy định về phát triển nông nghiệp, nông thôn trong Luật Thủ đô năm 2024 đã tạo được hành lang pháp lý vững chãi, tạo động lực mới để Hà Nội hiện thực hóa các mục tiêu phát triển trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn trong giai đoạn mới. Đồng thời góp phần định hướng lại sản xuất nông nghiệp của Thủ đô theo hướng phát triển như một ngành kinh tế hoàn chỉnh, tạo ra các sản phẩm vừa có chất lượng, vừa đảm bảo an toàn thực phẩm và cho hiệu quả kinh tế cao.

Cụ thể, trong Luật Thủ đô sửa đổi được quy định tại khoản 1, Điều 32 định hướng: “Phát triển nông nghiệp Thủ đô theo hướng nông nghiệp sinh thái, bền vững; chú trọng đến sự tương tác giữa các yếu tố môi trường, kinh tế - xã hội nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa trong nông nghiệp, nông thôn; phòng, chống thiên tai, bảo vệ môi trường, hệ sinh thái, tạo ra các sản phẩm chất lượng, an toàn thực phẩm, hiệu quả kinh tế cao.

Phát triển bền vững các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung. Trong vùng sản xuất nông nghiệp tập trung được sử dụng đất kết hợp đa mục đích, được bố trí đất nông nghiệp sử dụng vào việc xây dựng công trình phục vụ trực tiếp cho sản xuất nông nghiệp, chế biến, bảo quản, trưng bày, giới thiệu sản phẩm, giáo dục trải nghiệm, du lịch sinh thái”.

Đồng thời, tại Điều 32 Luật Thủ đô đã quy định cụ thể về các cơ chế, chính sách đặc thù thuộc thẩm quyền quyết định của HĐND, UBND thành phố Hà Nội nhằm thúc đẩy nông nghiệp, nông thôn Hà Nội theo định hướng mới, tích hợp phương án phát triển nông nghiệp vào Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo hướng xây dựng mô hình phát triển nông nghiệp đô thị nhằm tạo không gian xanh, tạo cảnh quan môi trường sinh thái, phát triển hạ tầng dịch vụ khai thác kinh tế rừng, phát triển không gian cây xanh tập trung về đô thị và khu vực dân cư nông thôn; phát triển bền vững các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung.

Trong vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, Hà Nội được bố trí đất nông nghiệp sử dụng vào việc xây dựng công trình phục vụ trực tiếp cho sản xuất nông nghiệp, chế biến, bảo quản, trưng bày, giới thiệu sản phẩm, giáo dục trải nghiệm, du lịch sinh thái, thậm chí kết hợp các ngành kinh tế khác để phát triển các loại hình dịch vụ cần có sinh cảnh và tài nguyên nông nghiệp..., đồng thời sản xuất hàng hóa quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao gắn với phát triển các chuỗi cung ứng hàng hóa, phát triển dịch vụ, bảo quản, chế biến nông sản.

Theo các chuyên gia, trên cơ sở Luật Thủ đô sửa đổi, Hà Nội cần nghiên cứu, đề xuất được các chính sách rất rõ nét và mạnh mẽ. Trong nông nghiệp, phải phát triển khoa học - công nghệ nhằm tạo ra hệ thống sản phẩm có giá trị đặc biệt cao phục vụ cho nhu cầu cả nước và quốc tế, đồng thời đảm bảo môi trường sinh thái xanh, sạch, đẹp, an toàn. Trong phát triển nông thôn, cần đảm bảo thu hẹp khoảng cách thu nhập nông thôn - thành thị, tạo môi trường phát triển nông thôn hài hòa, lấy đô thị hóa làm trọng tâm.