Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã nhận thấy một xu hướng không mấy thú vị đối với tất cả các nước sản xuất dầu mỏ, trong đó có Nga, đó là lần đầu tiên kể từ sau cuộc khủng hoảng năm 2008-2009, nhu cầu dầu mỏ toàn cầu suy giảm. Trong số những nguyên nhân gây ra tình hình này, các chuyên gia kể đến nguyên nhân mùa Đông năm nay ấm, giá nhiên liệu hydrocarbon trên thị trường thế giới cao, khủng hoảng vẫn tiếp tục diễn ra ở các nước khu vực đồng euro. Họ cũng không loại trừ nguy cơ suy thoái của các nền kinh tế hàng đầu.
Theo số liệu của IEA, nhu cầu dầu mỏ trong quý cuối cùng của năm 2011 đã giảm 300 nghìn thùng/ngày và giá dầu cũng giảm theo. Hiện những rủi ro về chính trị và quân sự là nhân tố kìm giữ giá dầu. Chẳng hạn, theo đánh giá của IEA, năm 2011, cuộc cách mạng tại Libi đã ảnh hưởng rõ rệt tới thị trường dầu. Còn mấy tháng gần đây, tình hình tại Iran đang gây nên căng thẳng ở những nước tham gia thị trường dầu mỏ. Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ đã tuyên bố khả năng áp đặt lệnh cấm vận đối với dầu mỏ của Iran, như là một trong những biện pháp trừng phạt đối với nước này do liên quan đến chương trình hạt nhân. Đáp lại, Iran đe dọa phong tỏa eo biển Hormuz, nơi có tới 40% khối lượng dầu xuất khẩu theo đường biển qua lại. Do eo biển này có tầm quan trọng chiến lược đối với việc vận chuyển năng lượng, nên nếu vận tải đường biển quan khu vực này bị phong tỏa sẽ khiến giá nhiên liệu hydrocarbon tăng mạnh.
|
Tình hình tại Iran đang gây nên căng thẳng ở những nước tham gia thị trường dầu mỏ. Ảnh: VOVonline |
Hiện nay, các chuyên gia độc lập không thể dự đoán thời kỳ suy giảm nhu cầu về dầu mỏ có thể sẽ kéo dài bao lâu. Theo ông Mikhail Krutikhin, đối tác của Công ty tư vấn RusEnergy, hiện tình hình trên thị trường dầu mỏ phần nhiều được xác định bởi những nhân tố kinh tế vĩ mô. Nhà phân tích này nhận định: “Các nền kinh tế Trung Quốc, Nhật Bản, và Ấn Độ đang phát triển chậm lại. Nền kinh tế EU, một trong những khu vực tiêu dùng dầu mỏ lớn nhất, đang bên bờ của sự suy thoái. Mỹ đang cắt giảm sử dụng dầu mỏ xuất khẩu để chuyển sang các nguồn năng lượng của mình. Tất cả những yếu tố này đang quy định việc giảm nhu cầu về dầu mỏ của thế giới và có thể dẫn tới giảm giá dầu mỏ trong thời gian tới”.
Nhiều chuyên gia nhận định nhìn chung khu vực Eurozone không thể tránh khỏi nguy cơ rơi vào suy thoái. Ông Aleksey Kydrin, cựu Bộ trưởng Tài chính Nga, tuyên bố: “Eurozone đang bắt đầu suy thoái. Hiện có 6 nước trong khu vực này đang trong tình trạng suy thoái. Nói chung, tất cả các dự đoán đều chỉ ra rằng suy thoái ở Eurozonesẽ diễn ra, dù không lớn, trong giới hạn 1%, nhưng sẽ suy thoái”. Ông Kydrin nhận định: "Khủng hoảng nợ ở khu vực đồng euro sẽ trở nên gay gắt hơn, và có thể sẽ trở thành ngòi nổ cho cuộc khủng hoảng ở các khu vực khác”.
Trong bối cảnh khủng hoảng đang gia tăng và nhu cầu dầu giảm đi, triển vọng của Nga, với gần 48% ngân sách dựa vào nguồn thu từ dầu mỏ, không phải là sáng sủa nhất. Nếu dầu mỏ đột ngột trở nên rẻ và khối lượng xuất khẩu suy giảm, giới lãnh đạo Nga sẽ buộc phải dựa vào khí đốt để bù lại những mất mát của ngân khố. Tuy vậy, ông Kudrin nhận định nguồn dự trữ này không phải là vô hạn. Trong thời gian tới nếu giá dầu mỏ đứng ở mức thấp thì giá khí đốt tất yếu sẽ giảm.
Ông Aleksey Matrosov, Giám đốc bộ phận phân tích thuộc công ty Broso, nói: “Trong quý I và đầu quý II/2012, có thể sẽ nhận thấy áp lực đối với giá dầu mỏ, sau đó giá dầu mỏ lại bắt đầu tăng lên. Xu hướng giảm nhu cầu về dầu mỏ trong thời điểm đó có tính chất tạm thời. Các nước đang phát triển và các nước EU sẽ bắt đầu ra khỏi thời kỳ kinh tế phát triển chậm lại, nhu cầu về dầu mỏ lại sẽ tăng lên”. Ông Matrosov không loại trừ khả năng giai đoạn giá dầu mỏ giảm sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới kinh tế Nga. Đầu năm 2012, Ngân hàng Thế giới (WB) đã hạ thấp mức dự báo tăng trưởng kinh tế của Nga năm 2012 từ 4% xuống còn 3,5%.
Cường Dũng (p/v TTXVN tại Mátxcơva)