Cầu đầu tư trái phiếu doanh nghiệp vẫn giảm
Dư nợ TPDN riêng lẻ tại thời điểm 28/7/2023 khoảng 1,02 triệu tỷ đồngchiếm 10,8% GDP năm 2022, bằng 8,2% tổng dư nợ tín dụng của nền kinh tế. Từ đầu năm đến ngày 28/7, có 36 doanh nghiệp phát hành riêng lẻ với khối lượng 62,3 nghìn tỷ đồng (giảm 77,8% so với cùng kỳ năm 2022), chủ yếu của doanh nghiệp bất động sản (chiếm 54,2%), tiếp đến là tổ chức tín dụng - TCTD (31,6%); 60,5% trải phiếu phát hành có tài sản đảm bảo (TSĐB).
Trong bối cảnh tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh khó khăn, căn cứ các quy định tại Nghị định số 08/2023/NĐ-CP, nhiều doanh nghiệp đã phải đàm phán với các chủ sở hữu trái phiếu để cơ cấu lại thời hạn trả nợ (một số tổ chức phát hành trong lĩnh vực bất động sản đã đạt được thỏa thuận gia hạn thanh toán trái phiếu từ tháng đến 2 năm lãi suất được thỏa thuận tăng 0,5 - 3% so với lãi suất ban đầu, ví dụ như Tập đoàn Sovico, Novaland, Hưng Thịnh Land...).
“Việc các doanh nghiệp chủ động đàm phán với chủ sở hữu trái phiếu đã góp phần ổn định tâm lý của nhà đầu tư; đồng thời cũng tạo điều kiện để doanh nghiệp có thời gian tái cơ cấu, phục hồi sản xuất kinh doanh, qua đó có dòng tiền để trả nợ khi trái phiếu đến hạn sau quá trình tái cơ cấu”, đại diện Bộ Tài chính cho biết.
Việc Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo quyết liệt Bộ Tài chính và các Bộ, ngành triển khai các giải pháp đã bước đầu đưa thị trường TPDN ổn định trở lại. Tuy nhiên theo Bộ Tài chính, thị trường chưa phục hồi ngay do kinh tế khó khăn nên nhu cầu vốn của doanh nghiệp giảm; nhà đầu tư cá nhân thận trọng sau các vụ việc về TPDN liên quan đến việc ngân hàng thương mại (NHTM) phân phối trái phiếu trong thời gian qua đang được cơ quan chức năng xử lý, doanh nghiệp và tổ chức cung cấp dịch vụ quan ngại về các vi phạm nên hạn chế việc phát hành mới; cầu đầu tư TPDN giảm do theo Luật Kinh doanh bảo hiểm, các doanh nghiệp bảo hiểm từ năm 2023 không được đầu tư một số sản phẩm TPDN.
Khơi thông mạnh mẽ nguồn vốn trung và dài hạn
Về phía Bộ Tài chính, thời gian tới sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp để ổn định và phát triển thị trường TPDN công khai, minh bạch, an toàn, bền vững nhằm khơi thông nguồn vốn trung và dài hạn cho đầu tư và phát triển, tập trung vào một số nhóm giải pháp như: Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước (NHNN), Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) và các Bộ, ngành liên quan thực hiện chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, ổn định môi trường đầu tur, đảm bảo sự nhất quán, ổn định chính sách để nhà đầu tư yên tâm tham gia hoạt động, đầu tư trên thị trường.
Về hoàn thiện khung pháp lý và thể chế, Bộ Tài chính sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp về hoàn thiện chính sách theo hướng tăng cường quản lý giám sát thị trường TPDN, nâng cao chất lượng hàng hóa, cải thiện chất lượng của các tổ chức cung cấp dịch vụ; triển khai các giải pháp thúc đẩy việc phát hành TPDN ra công chúng đối với các doanh nghiệp đủ điều kiện bên cạnh kênh phát hành riêng lẻ để đa dạng hóa nhà đầu tư; phát triển cơ sở nhà đầu tư thông qua việc rà soát, hoàn thiện cơ chế chính sách phát triển các nhà đầu tư chuyên nghiệp, nhà đầu tư dài hạn (quỹ đầu tư) để tạo cầu đầu tư bền vững cho thị trường.
Bộ Tài chính tiếp tục theo dõi, yêu cầu các doanh nghiệp phải bố trí mọi nguồn lực để thanh toán gốc và lãi trái phiếu đến hạn theo đúng quy định của pháp luật, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.
“Yêu cầu các doanh nghiệp trường hợp có khó khăn trong thanh toán thì phải làm việc, đàm phán với các nhà đầu tư để thống nhất phương án cơ cấu lại trái phiếu. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tăng cường công tác truyền thông ổn định tâm lý, tạo dựng lại niềm tin của nhà đầu tư, giúp các doanh nghiệp, nhà đầu tư an tâm tham gia huy động và đầu tư trên thị trường vốn”, đại diện Bộ Tài chính cho biết.
Bộ Tài chính tiếp tục chỉ đạo Ủy ban chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) và các đơn vị chức năng tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm tại các doanh nghiệp phát hành, các công ty cung cấp dịch vụ để nâng cao chất lượng phát hành của doanh nghiệp phát hành, chất lượng cung cấp dịch vụ trên thị trường TPDN, củng cố niềm tin nhà đầu tư. Sau kiểm tra sẽ có công bố công khai rộng rãi ra thị trường về các sai phạm (nếu có).
Theo ước tính của Công ty Cổ phần Chứng khoán (VNDirect), trong tháng 8/2023 sẽ có khoảng hơn 27,9 nghìn tỷ đồng TPDN riêng lẻ đáo hạn, cao hơn khoảng 31% so với tháng 7/2023 (số liệu đã loại trừ các trái phiếu được mua lại trước hạn đến ngày 26/07).
Tính đến ngày 26/07 có khoảng 65 doanh nghiệp nằm trong danh sách chậm nghĩa vụ thanh toán lãi hoặc nợ gốc trái phiếu doanh nghiệp theo thông báo của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Ước tính, tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp của các doanh nghiệp này vào khoảng 172,62 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 15,8% dư nợ TPDN riêng lẻ toàn thị trường. Phần lớn trong số các tổ chức phát hành này là các doanh nghiệp thuộc nhóm bất động sản.