Năng suất đường Việt Nam tiếp tục dẫn đầu khu vực

Đặc biệt năng suất đường niên vụ 2024-2025, Việt Nam tiếp tục dẫn đầu khu vực với mức 6,69 tấn đường/ha, khi đối sánh với các nước sản xuất mía đường chính trong khu vực như: Thái Lan, Indonesia, Philippines.

Kết quả tổng hợp của Hiệp hội Mía đường Việt Nam từ số liệu báo cáo của các nhà máy đường còn hoạt động niên vụ 2024-2025, tổng diện tích mía thu hoạch trong niên vụ là 189.360 ha, tăng so với niên vụ trước (163.019 ha). Sản lượng mía của niên vụ 2024-2025 đạt gần 12,429 triệu tấn, cũng tăng so với niên vụ trước (gần 11,205 triệu tấn).

Niên vụ 2024-2025 tiếp tục chứng kiến sự chuyển dịch trong kỹ thuật canh tác mía, tập trung vào việc nâng cao năng suất, chất lượng, đồng thời thích ứng với biến đổi khí hậu và tối ưu hóa chi phí sản xuất. 

Các kỹ thuật canh tác nổi bật và xu hướng chính trong sản xuất mía là: sử dụng giống mía mới, năng suất cao và kháng bệnh; tiếp tục ưu tiên các giống mía cho năng suất chữ đường cao, khả năng chống chịu tốt với sâu bệnh hại và điều kiện môi trường bất lợi (hạn hán, ngập úng). Các cơ quan nghiên cứu và nhà máy đường tiếp tục lai tạo, nhập nội, tuyển chọn và đưa vào sản xuất thử nghiệm các giống mía mới, phù hợp với từng vùng đất và điều kiện khí hậu cụ thể.

Mức độ cơ giới hóa trong canh tác mía tiếp tục được đẩy mạnh, đặc biệt ở các vùng sản xuất mía tập trung, quy mô lớn và trong các khâu sản xuất như: làm đất, trồng mía, chăm sóc, thu hoạch.

Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam, kể từ khi Việt Nam áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại từ năm 2021, ngành đường Việt Nam đã ghi nhận sự hồi sinh và tăng trưởng đáng kể. Niên vụ này, ngành đường đã thu mua và tạo sinh kế cho hơn 225.000 hộ nông dân trồng mía với giá mía trung bình 1,2-1,3 triệu/tấn và tương đương so với các nước sản xuất mía đường trong khu vực. Điều này góp phần gia tăng diện tích trồng mía, sản lượng mía và đường tăng liên tục trong 5 vụ sản xuất gần đây.

Tuy giá mía tương đương với giá khu vực, nhưng diễn biến giá đường Việt Nam so với các nước lân cận cho thấy, giá đường Việt Nam hiện đang thấp nhất so với khu vực như: Philippines, Trung Quốc, Indonesia.

Vụ chế biến mía 2025-2026, Hiệp hội Mía đường Việt Nam dự kiến còn 25 nhà máy đường hoạt động, bằng số nhà máy hoạt động trong vụ 2024-2025, với tổng công suất thiết kế là 124.000 tấn mía/ngày. 

Dự kiến, niên vụ 2025-2026 sẽ sản xuất 201.287 ha mía, tăng 6,3% so với niên vụ trước. Sản lượng mía chế biến trên 13,34 triệu tấn với trên 1,37 triệu tấn đường, tăng 8,24% so với niên vụ 2024-2025. 

Niên vụ 2025-2026, ông Nguyễn Văn Lộc dự báo sẽ có nhiều thách thức với ngành đường Việt Nam khi phải đối phó với tình hình bùng phát đường nhập lậu và gian lận thương mại đường nhập lậu, tình hình lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và thị trường đường bị thu hẹp do sự gia tăng nhập khẩu đường lỏng sirô ngô HFCS. 

Hiệp hội Mía đường Việt Nam kiến nghị, Bộ Nông nghiệp và Môi trường hỗ triển khai dự án giống mía 3 cấp ở vùng sản xuất mía trọng điểm; có ý kiến kịp thời với Bộ Công Thương về lượng đường hạn ngạch thuế quan nhập khẩu và thời điểm nhập khẩu nhằm đảm bảo bình ổn thị trường cũng như bảo vệ, thúc đẩy sản xuất mía trong nước; ủng hộ việc áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại đối với mặt hàng đường lỏng sirô ngô HFCS. Bộ Công Thương có biện pháp ngăn chặn hoạt động nhập lậu đường qua biên giới; tăng cường quản lý thị trường, kiểm tra, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại; có giải pháp phòng vệ thương mại linh hoạt đối với đường lỏng sirô ngô HFCS nhập khẩu…

Hiệp hội cũng mong muốn các địa phương có vùng nguyên liệu mía và nhà máy đường xây dựng vùng nguyên liệu sản xuất mía đường tập trung, có chính sách khuyến kích áp dụng cơ giới hóa, cải thiện giống mía, quy trình canh tác để nâng cao hiệu quả sản xuất; hỗ trợ nông dân chuyển đổi sang cây trồng khác tại những vùng trồng mía không đạt hiệu quả…

Để bảo đảm phát triển bền vững, ngành mía đường Việt Nam sẽ tiếp tục củng cố và phát triển chuỗi liên kết trong sản xuất, đặc biệt trong điều kiện cạnh tranh cây trồng ngày càng gia tăng tại các địa phương. Theo đó, ổn định thu nhập của người trồng mía có lãi; áp dụng các giải pháp công nghệ và kỹ thuật để giảm chi chí và tăng năng suất; hỗ trợ nông dân đầu tư trồng và thu hoạch trên cơ sở chính sách liên kết, hợp tác trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

Ông Ngô Hồng Phong, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, hiện tượng đường không rõ nguồn gốc vẫn đang lưu hành trên thị trường Việt Nam. Hay vấn đề đường nhập lậu cần phải có giải pháp kiểm soát từ gốc, sự vào cuộc đồng bộ của các bên như hải quan, quản lý thị trường, biên phòng… và đặc biệt là chính quyền địa phương. Cùng với các kiến nghị của hiệp hội, cơ quan quản lý sẽ phối hợp với hiệp hội và doanh nghiệp để tháo gỡ vướng mắc, nhằm khắc phục tình trạng này. 

Theo ông Ngô Hồng Phong, bản thân doanh nghiệp mía đường phải chủ động tìm giải pháp, “tự cứu mình trước”. Sự tăng trưởng về diện tích, sản lượng sẽ dần chạm ngưỡng, nên ngành cần tái cơ cấu sản xuất để tạo dư địa phát triển, tìm lợi thế cạnh tranh so với các nước trong khu vực và giảm chi phí sản xuất, phát triển sản phẩm giá trị gia tăng, sản phẩm chế biến sâu…