Không thua kém gì các làng hoa đào, quất vào thời gian này, làng hoa trà, hải đường ở xã Nam Toàn, huyện Nam Trực, Nam Định cũng đang hết sức sôi động và nhộn nhịp.
Năm 1990, cây trà và hải đường được người dân xã Nam Toàn đưa về trồng khi UBND xã có chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Hai loại cây mới được đưa về trồng khi Nam Toàn là nơi trồng đào, quất có tiếng từ lâu. Tuy nhiên, với những lợi thế của mình, hai loại cây này được người dân nơi đây trồng ngày càng nhiều. Hiện nay, xã Nam Toàn có 9 xóm trong đó xóm 1 và 2 có số người trồng và diện tích trồng hoa trà và hải đường nhiều nhất xã với số lượng gần 100 hộ.
Trà và hải đường được chơi quanh năm, tuy nhiên đến cuối năm là thời điểm cây cho hoa đẹp nhất. Mặc dù là hai loại cây có thời gian trồng lâu (từ 3 – 10 năm), giá cả đắt xong với lợi thế như hoa đẹp, thời gian chơi kéo dài (trên dưới 3 năm), cách chăm sóc đơn giản và vẻ độc đáo nên khoảng 4 - 5 năm trở lại đây, hai loại cây này rất được ưa chuộng vào dịp Tết. Số lượng tiêu thụ năm sau tăng hơn so với năm trước khiến thị trường hoa trà, hải đường ở Nam Toàn năm nào cũng rất sôi động.
Anh Lê Trung Thành ở xóm 1, xã Nam Toàn cho biết: Trà và hải đường là hai loại có thời gian trồng lâu, vì vậy người trồng luôn phải gối vụ để trong vườn lúc nào cũng có đầy đủ các loại cây lớn nhỏ khác nhau . Gia đình tôi hiện trong vườn có khoảng hơn 400 cây trà và hơn 100 cây hải đường. Số cây bán được từ 3 năm trở lên được đưa lên chậu là hơn 50 cây. Những năm gần đây, người chơi có xu hướng mua 1 bộ hai cây trà và hải đường nên những đôi cây trà và hải đường vừa phải, có kích thước gần bằng nhau bán rất chạy. Dịp Tết năm ngoái gia đình tôi bán được hơn 50 cây cả hai loại, thu lãi được hơn 100 triệu đồng. Năm nay đến thời điểm hiện tại gia đình tôi đã bán được hơn 40 cây.
Mặc dù thời tiết năm nay được coi là không thuận lợi đối với người trồng trà và hải đường do vào thời điểm tháng 10 âm lịch mưa nhiều, đất ẩm ướt, người dân ít có điều kiện chăm sóc nên cây không hấp thu được nhiều chất dinh dưỡng khiến nụ hoa rụng nhiều. Không những vậy, vào thời điểm hiện tại thời tiết lại nắng hanh, sương muối khiến cây bị vàng lá, rụng lá khiến chất lượng cây không được tốt như mọi năm. Song theo người dân nơi đây thì năm nay lượng mua đến thời điểm hiện tại nhiều hơn năm ngoái và giá cả tăng nhẹ đối với trà trong khi hải đường vẫn giữ mức giá ổn định. Hiện tại, giá cây trà 3 năm, cao khoảng 60 – 70 cm là 600.000 – 700.000 đồng/cây, trà 10 năm (cao hơn 2m; rộng 3,5m) là 10 triệu đồng/cây. Hải đường 3 năm ( cao 1,5m) là 2 triệu đồng/cây và 10 năm (3m) là 10 triệu đồng/cây. Các loại từ 5 – 8 năm giao động từ 2 triệu – 8 triệu đồng/cây. Trà và hải đường khoảng từ 4 – 6 năm bán chạy nhất, loại từ 10 năm trở lên ít khách hơn và chủ yếu chỉ là các cơ quan, doanh nghiệp.
Bà Hoàng Thị Nụ ,xóm 1, xã Nam Toàn hiện có khoảng hơn 200 cây trà các loại và 70 cây hải đường trong vườn cho biết: Trong khi hải đường năm nay số lượng bán ra chỉ nhiều hơn năm ngoái chút ít và giá không tăng thì trà rất được giá, lượng mua cũng tăng lên đáng kể. Đến thời điểm hiện tại những cây trà to đẹp trong vườn nhà tôi gần như đã được bán hết, loại 7 – 8 năm được bán với giá từ 9 – 10 triệu đồng/cây. Cũng giống như hoa đào, hoa trà có rất nhiều loại khác nhau như trà Thâm bát diện, trà Thâm lưu, trà Phấn hồng, trà Phấn nhật, trà Phấn cung đình, trà Bạch, trà Thâm viền…Vì có lợi thế về màu sắc nên trà Phấn cung đình và trà Thâm lưu là hai loại trà đắt nhất cũng là hai loại được ưa chuộng và được mua nhiều nhất.
Cuối tháng 11, đầu tháng 12 âm lịch là thời điểm nơi đây bắt đầu nhộn nhịp do các lái buôn từ khắp nơi về đặt cây đưa đi các tỉnh chủ yếu là miền Nam . Người chơi ở các tỉnh miền Bắc như Hà Nội, Ninh Bình, Hải Phòng, Nam Định…thường về tận vườn chọn cây sau đó giữa tháng 12 âm lịch thì đến vận chuyển đi. Giữa tháng 12 âm lịch trở đi là thời điểm thị trường trà và hải đường nơi đây nóng nhất, không khí ở các vườn trà, hải đường lúc nào cũng nhộn nhịp người bán người mua.
Mặc dù giá thành cao, kén người chơi hơn so với đào, quất, xong do trà và hải đường không lo bị mất giá. Bên cạnh đó, vì thời gian trồng 2 loại cây này lâu nên nếu năm trước không bán được thì người trồng lại tiếp tục chăm sóc để bán vào những năm sau nữa mà không lo cây hỏng. Kỹ thuật trồng 2 loại cây này cũng đơn giản, không cần quá cầu kỳ, người trồng không mất nhiều công chăm sóc. Vào khoảng tháng 3 âm lịch hàng năm thì cây hải đường được cho từ đất trồng lên chậu và tới tháng 5, 6 âm lịch thì cây trà được cho lên chậu để cây ra nụ đúng dịp Tết. Sau đó người trồng chỉ cần để ý nên thời gian ra nụ của cây để căn chỉnh sao cho đến Tết cây ra nụ, hoa đẹp nhất.
Hòa chung với không khí tấp nập, nhộn nhịp đón Tết Nguyên đán Giáp Ngọ ở các vườn đào, quất, vào thời điểm này trên các tuyến đường của xã Nam Toàn ngập tràn sắc hoa trà và hải đường trong nắng báo hiệu một cái Tết tươi vui cho người dân nơi đây./.
Thùy Dung