Năm 2023, ngành giao thông giải ngân số vốn cao nhất trong lịch sử

Nhiều dấu ấn đột phá

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết, thời gian qua, Bộ GTVT đã tập trung rà soát, hoàn thiện, nâng cao chất lượng xây dựng thể chế, cơ chế chính sách và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, tháo gỡ đáng kể khó khăn, vướng mắc cho người dân, doanh nghiệp và địa phương, khơi thông, giải phóng, huy động, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, góp phần quan trọng tạo đà phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững. Trọng tâm là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trên mọi lĩnh vực quản lý nhà nước thuộc Bộ GTVT, đi kèm với cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, tích cực giải quyết nhiều vấn đề mới, vấn đề khó, những vướng mắc, bất cập từ thực tiễn.

Bộ trưởng cho biết, năm 2023, Bộ GTVT đã ban hành 40 Thông tư theo thẩm quyền; trình Chính phủ 13 nghị định, đạt 100% kế hoạch; phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư tham mưu Chính phủ trình Quốc hội phê duyệt Nghị quyết thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ; hoàn thiện dự thảo Luật Đường bộ để trình Quốc hội khóa XV tại Kỳ họp thứ 7; đã hoàn thiện hồ sơ lập đề nghị xây dựng Luật Đường sắt và Luật Hàng không dân dụng Việt Nam để trình Chính phủ theo quy định; đang thực hiện tổng kết Luật Giao thông đường thủy nội địa và Bộ Luật Hàng hải Việt Nam.

Về đột phá hạ tầng, theo bộ trưởng, công tác lập, triển khai quy hoạch thực hiện bài bản, khoa học. Bộ GTVT là một trong các bộ trình sớm nhất và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 5/5 quy hoạch ngành quốc gia. Việc chuẩn bị các đề án quan trọng đạt được kết quả tích cực, Bộ GTVT đã tiếp thu, hoàn thiện, trình Thường trực Chính phủ Đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Đề án định hướng huy động nguồn vốn xã hội đầu tư kết cấu hạ tầng cảng hàng không.

"Năm 2023 thực sự là năm có nhiều đột phá trong đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông với việc khởi công 26 dự án, trong đó rút ngắn thời gian khởi công 6 Dự án quan trọng quốc gia 1 năm so với quy trình thủ tục thông thường và lần đầu tiên thực hiện khởi công đồng loạt theo hình thức trực tuyến Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2 tại 12 điểm cầu của 12 dự án thành phần; khởi công các dự án đường bộ cao tốc trục Đông - Tây, các tuyến Vành đai đô thị tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Khởi công công trình nhà ga Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành, Nhà ga T3 Cảng Hàng không Tân Sơn Nhất....Đồng thời, hoàn thành, đưa vào khai thác 20 dự án, trong đó riêng đường bộ cao tốc với 9 dự án dài 475km, nâng tổng số chiều dài đường bộ cao tốc đưa vào khai thác trên cả nước lên gần 1.900 km", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Cùng đó, công tác giải ngân vốn đầu tư công, vốn sự nghiệp kinh tế tiếp tục đáp ứng yêu cầu, mục tiêu đề ra. Năm 2023, Bộ GTVT được Thủ tướng Chính phủ giao số vốn đầu tư công lớn nhất từ trước tới nay với hơn 94 nghìn tỷ đồng, cao nhất từ trước tới nay (gấp 1,7 lần so với năm 2022), cùng với số vốn sự nghiệp kinh tế hơn 19,9 nghìn tỷ đồng phục vụ công tác bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông. Bộ GTVT đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp quyết liệt, linh hoạt, hiệu quả để điều hành giải ngân kế hoạch vốn. Vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, kết quả giải ngân của Bộ đến hết niên độ dự kiến đạt trên 95% theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Hoạt động vận tải tiếp tục giữ được đà tăng trưởng ổn định gắn với việc cắt giảm mạnh mẽ thủ tục hành chính, phí lệ phí, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin. Đến hết tháng 11/2023, sản lượng hàng hóa tăng 12,9%, luân chuyển hàng hóa tăng 10,5% so với cùng kỳ, sản lượng hành khách tăng 11,5%, luân chuyển hành khách tăng 23,9% so với cùng kỳ. 

Công tác hợp tác quốc tế cũng được đẩy mạnh, bảo đảm chiều sâu và đạt nhiều kết quả thực chất, làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác với các nước láng giềng, các nước là đối tác quan trọng trong lĩnh vực GTVT. Đã đàm phán, báo cáo và được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đồng ý ký kết 10 điều ước quốc tế, 3 thỏa thuận quốc tế về GTVT (gấp hơn 4 lần so với năm 2022).

Bộ GTVT cũng tích cực, trách nhiệm tháo gỡ những vấn đề tồn tại của ngành và nhiệm vụ tái cơ cấu SBIC được Chính phủ giao. Năm 2023, Bộ GTVT đã quyết liệt thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để xử lý những tồn tại, khó khăn sau những sai phạm của hoạt động đăng kiểm. Đến tháng 6/2023, đã giải quyết cơ bản tình trạng ùn tắc tại các trung tâm đăng kiểm; hiện nay, đang tập trung thực hiện các giải pháp để đổi mới toàn diện hoạt động đăng kiểm theo hướng "có đóng, có mở", công khai, minh bạch, hiện đại, nâng cao chất lượng phục vụ và tạo thuận tiện cho người dân và doanh nghiệp.

Trong năm, Bộ GTVT đã rà soát, đánh giá kỹ lưỡng và tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án BOT trên nguyên tắc các quy định của pháp luật và đảm bảo hài hòa lợi ích giữa nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, sau nhiều lần tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành và các đồng chí Thành viên Chính phủ, Bộ GTVT đã hoàn thiện, trình và được Chính phủ ban hành Nghị quyết thực hiện Kết luận của Bộ chính trị về chủ trương xử lý Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy SBIC.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ GTVT cũng thẳng thắn, cầu thị nhìn nhận một số tồn tại, hạn chế chính cần được xem xét, giải quyết để có được sự chuyển biến thực chất, mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.

Đơn cử như công tác quản lý hoạt động vận tải vẫn còn bất cập; tình trạng xe dù, bến cóc, xe hợp đồng "trá hình" còn diễn ra ở nhiều nơi, ở nhiều địa phương; Tai nạn giao thông vẫn tiềm ẩn diễn biến phức tạp, còn xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng; Mặc dù nhiều công trình dự án đường bộ cao tốc sớm hoàn thành, đưa vào khai thác, tuy nhiên các trạm dừng nghỉ chưa được đầu tư đồng bộ dẫn đến sự bất tiện đối với người dân, một vài tuyến đường gom, đường hoàn trả cho dân chưa được thực hiện triệt để; Việc thu hút nguồn vốn xã hội trong đầu tư phát triển KCHTGT còn hạn chế, chưa đáp ứng được kỳ vọng.

Mở ra cánh cửa mới cho sự phát triển của đất nước

Trình bày tham luận tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết năm 2023, ngành GTVT gánh vác nhiều nhiệm vụ quan trọng chung của nhà nước cũng như nhiều nhiệm vụ phát triển của ngành.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương đánh giá, Bộ GTVT là một trong số các cơ quan hoàn thành 5 quy hoạch ngành quốc gia sớm nhất. Đây là tiền đề để triển khai thực hiện các dự án trọng điểm, là căn cứ để các địa phương hoàn thành quy hoạch tỉnh, thành phố. Đến nay đã có 40 quy hoạch địa phương được phê duyệt, 19 địa phương hoàn thành báo cáo thẩm định, 4 địa phương đang xây dựng hoàn chỉnh hồ sơ quy hoạch. Cơ bản các địa phương cập nhật đảm bảo đồng bộ với quy hoạch của ngành GTVT.

Về kế hoạch, năm 2023, Bộ GTVT được giao kế hoạch vốn đầu tư công lớn nhất cả nước - khoảng 95.000 tỷ đồng. Đây là số vốn rất lớn chiếm khoảng ¼ dự toán chi đầu tư phát triển của cả nước. 
"Việc phân bổ toàn bộ số vốn ngay từ đầu năm thể hiện quyết tâm cao của Ban cán sự đảng ngành GTVT cũng như các đơn vị trong ngành. Đến nay, Bộ GTVT vẫn là đơn vị đứng đầu cả nước về giải ngân vốn đầu tư công, dự kiến cả năm đạt trên 95% kế hoạch", Thứ trưởng Bộ Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh. 

Theo Thứ trưởng Bộ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2024 Bộ GTVT cần tập trung một số nhiệm vụ trọng tâm như thực hiện tốt phân cấp, phân quyền theo chủ trương của Đảng, nghị quyết Quốc hội trong đó Bộ GTVT nên phát huy vai trò hỗ trợ phối hợp, tăng cường năng lực chuyên môn, kiểm tra giám sát các địa phương được phân cấp; là cơ quan chủ quản, đảm bảo các dự án tuân thủ quy hoạch tiến độ chất lượng, tiêu chuẩn, kỹ thuật kết nối. 

Bên cạnh đó, tiếp tục xây dựng chính sách thu hút nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng trong đó chú trọng phương thức đầu tư đối tác công tư, huy động nguồn lực xã hội đầu tư các dự án cảng hàng không, phương án đầu tư tuyến đường sắt cao tốc Bắc-Nam. 

Phối hợp với Bộ Bộ Kế hoạch và Đầu tư , cơ quan địa phương liên quan tháo gỡ khó khăn vướng mắc đẩy nhanh các dự án trọng điểm kết nối liên vùng.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Hồng Minh đánh giá, năm qua, ngành giao thông đã khởi công 26 dự án lớn trên mọi lĩnh vực, từ đường bộ, đường sắt, hàng hải, đường thủy, hàng không. Trong đó, có 9 dự án thành phần đường bộ cao tốc với chiều dài 475km, nâng tổng số đường km đương bộ cao tốc đưa vào khai thác trên cả nước lên 1892km. 

Thành tích của ngành giao thông đã mở ra cánh cửa mới cho sự phát triển của đất nước. "Điều này có ý nghĩa hơn cho ngành xây dựng trong việc kết nối, mở rộng không gian phát triển cho hệ thống đô thị, nông thôn Việt Nam, giúp hiện thực hóa các mục tiêu quy hoạch, xây dựng, quản lý đô thị VN bền vững theo, tạo diện mạo mới cho đất nước, nâng cao đời sống nhân dân giai đoạn đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Lãnh đạo Bộ Xây dựng đề nghị Bộ GTVT tiếp tục quan tâm công tác quản lý nhà nước, quản lý dự án, đầu tư ngành giao thông. Khối lượng công việc rất lớn với tính chất khó khăn, phức tạp và quan trọng.

Hiện nay, các thể chế về đầu tư xây dựng cơ bản đã rõ về thể chế, chính sách, phương thức quản lý. Một trong những phát sinh là áp dụng cơ chế quản lý đặc thù với cơ chế giao mỏ cho các nhà thầu thi công. "Đây là những vấn đề mới cần tập trung chỉ đạo để tháo gỡ những vướng mắc với cách tiếp cận là làm rõ quy trình theo cơ chế đặc thù mới, làm cơ sở xác định rõ chi phí, cơ cấu hình thành chi phí làm nên giá vật liệu xây dựng, đảm bảo nguyên tắc thị trường", Thứ trưởng Bùi Hồng Minh nói.

Về giá vật liệu xây dựng, Thứ trưởng Bùi Hồng Minh đề nghị Bộ GTVT cần tiếp tục chỉ đạo để bảo đảm giá vật liệu thị trường công khai, minh bạch, nhất là giá vật liệu xây dựng tại mỏ, đảm bảo cung ứng nguồn cung và giá niêm yết.