'Mùa vàng' trên cánh đồng vụ Đông

Dưới cái rét như cắt da cắt thịt, ai nấy đều phấn khởi bởi năm nay lại có thêm một cái Tết đoàn viên, sung túc sau vụ khoai tây bội thu.

Cây làm giàu của nông dân 

Qua con đường nội đồng trải bê tông thẳng tắp, chúng tôi ngỡ ngàng chứng kiến những người nông dân trong những chiếc áo mưa mỏng chống chọi với cái rét cắt da cắt thịt vẫn miệng nói, tay thoăn thoắt phân loại khoai để kịp giao cho thương lái. Những cơn gió lạnh buốt thổi vù vù bao trùm lên cánh đồng, để lộ những luống khoai củ vàng óng, da nhẵn bóng, được nằm phơi mình trên đất. Dường như thành quả sau bao ngày “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” ấy đã giúp bà con nơi đây quên hết những cực nhọc.

Trên xứ đồng Phù Lương, ông Lê Văn Tân ở khu phố Yên Đinh, phường Phù Lương đã cơ bản thu hoạch xong hơn 20 ha khoai tây. Năm nay giá khoai tây không cao nhưng sản lượng tăng khoảng 1 tạ/sào so với vụ Đông năm trước. Ông Tân nhẩm tính, với năng suất từ 6 -7 tạ/sào, giá bán từ 7.000 - 9.000 đồng/kg, mỗi sào bán tại ruộng được khoảng 5 - 6 triệu đồng, trừ chi phí còn lãi khoảng 2 - 3 triệu đồng/sào, dự kiến vụ này gia đình ông Tân có thu nhập khoảng 800 - 900 triệu đồng. 

Theo nhiều nông dân ở thị xã Quế Võ, trước kia bà con thường trồng các loại rau màu năng suất không cao trong vụ Đông, thậm chí nhiều nhà còn để đất hoang chờ đến vụ lúa mới canh tác. Từ khi chuyển sang trồng khoai tây, vụ Đông lại mang đến thu nhập chính cho nhiều gia đình. 

Bà Đỗ Thị Nguyên ở thôn Thi, xã Đào Viên chia sẻ, từ khi trồng khoai tây vụ Đông, gia đình có thêm nguồn thu lớn mỗi dịp cuối năm. Những năm trước vụ Đông chỉ là vụ tranh thủ trồng vài loại rau màu để thêm thắt cho gia đình. Nay tuy là vụ màu nhưng thu nhập còn cao hơn vụ lúa chính. Trên cùng một đơn vị diện tích, cây khoai tây cho giá trị cao với thu nhập cao gấp 3 - 4 lần so với trồng lúa.

Vụ Đông năm nay, gia đình bà Nguyên trồng hơn 7 sào khoai tây. Nhờ tuân thủ đúng kỹ thuật canh tác nên diện tích khoai tây của gia đình sinh trưởng và phát triển tốt, đạt năng suất trên 6 tạ/sào, khoai thu hoạch đến đâu được tiêu thụ hết đến đó. Bà Nguyên nhẩm tính sau khi trừ chi phí, gia đình thu lãi khoảng 20 triệu đồng. 

"Với 3 tháng giữa 2 vụ lúa mà thu nhập như vậy là khá cao so với cấy lúa. Hơn nữa sau vụ khoai tây, đồng ruộng được cải tạo, đất tơi xốp nên vụ lúa tiếp theo rất thuận lợi, bà con không phải mất nhiều công làm đất", bà Nguyên chia sẻ. 

Những người trồng khoai tây ở Quế Võ không mấy ai không biết đến anh Nguyễn Văn Nam ở xã Bồng Lai. Bởi người đàn ông này có mặt ở khắp các xứ đồng, thuê lại đất của người dân để xây dựng vùng sản xuất khoai tây quy mô lớn. 

Anh Nam bắt đầu trồng khoai tây vụ Đông từ năm 2012. Thời điểm đó, khoai tây được giá, nhu cầu của thị trường cao nhưng người dân chủ yếu trồng với quy mô nhỏ cho nên chưa thật sự khai thác được hiệu quả kinh tế. Năm 2017, Anh Nam quyết định thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp xanh, thuê lại đất của người dân ở các xã lân cận để xây dựng vùng sản xuất khoai tây quy mô lớn. Vụ Đông 2023, hơn 20 ha khoai tây của Hợp tác xã Nông nghiệp xanh đã được ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm bởi nhà máy chế biến PEPSICO.

Anh Nam chia sẻ, trước đây, người dân trong huyện chưa chú trọng trồng cây vụ Đông mà chỉ trồng hai vụ lúa mỗi năm nên năng suất không cao. Tận dụng những diện tích này, gia đình anh đã mượn đất để trồng khoai tây, từ đó hình thành nên những cánh đồng mẫu lớn. Việc làm này không chỉ đem lại thu nhập cho gia đình, tạo công ăn việc làm cho người dân tại địa phương lúc nông nhàn mà còn cải tạo đồng ruộng, giúp tăng năng suất lúa khi chuyển vụ.

Giữ gìn thương hiệu "khoai tây Quế Võ"

Khoai tây Quế Võ được công nhận nhãn hiệu tập thể từ năm 2016, đến nay, có 3 hợp tác xã nông nghiệp cùng hàng trăm hộ nông dân được trao quyền sử dụng nhãn hiệu tập thể “Khoai tây Quế Võ”. Đây cũng là 1 trong nhiều sản phẩm chủ lực được công nhận sản phẩm OCOP của thị xã Quế Võ. 

Toàn thị xã Quế Võ hiện trồng khoảng 1.500 ha khoai tây vụ Đông. Hiện tại trên đồng đất Quế Võ đã và đang hình thành các vùng sản xuất khoai tây với mô hình cánh đồng mẫu lớn có diện tích hàng trăm ha ở Việt Hùng, Đào Viên, Nhân Hoà, Quế Tân , Đại Xuân, Phù Lương, Bồng Lai. 

Vợi lợi thế điều kiện tự nhiên đất xốp, pha cát nhẹ thích hợp với sự tăng trưởng, phát triển của cây khoai tây, vài năm trở lại đây, hầu hết diện tích sản xuất khoai tây của thị xã Quế Võ đều được trồng từ giống Marabel, nguồn nhập khẩu từ Đức. Người dân đã tự trồng trong vụ Xuân và bảo quản trong kho lạnh để làm giống cho sản xuất vụ Đông, do vậy năng suất, chất lượng luôn được đảm bảo.

Theo nhiều nông dân ở Quế Võ, cây khoai tây có thời gian sinh trưởng ngắn khoảng 90 ngày, cho năng suất cao, rất phù hợp trong hình thức luân canh 2 vụ lúa, 1 vụ màu, dễ mở rộng diện tích trong sản xuất vụ Đông. Cây khoai tây cũng vừa là cây lương thực, bên cạnh đó còn là cây thực phẩm, làm đẹp, có thể tiêu thụ dạng thực phẩm ăn tươi, chế biến, làm tinh bột hoặc xuất khẩu.

Để khuyến khích nông dân mở rộng diện tích trồng khoai, thị xã Quế Võ đã đưa nhiều chủ trương, chính sách để hỗ trợ bà con đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, lựa chọn các giống mới, năng suất, chất lượng, có khả năng chống chịu sâu bệnh và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời, tăng cường các hoạt động quảng bá, giới thiệu, thực hiện xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường cho cây khoai tây. Từ đó giữ gìn, nâng cao thương hiệu “Khoai tây Quế Võ”, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho bà con nông dân.

Ông Nguyễn Bá Quân, Phó Chủ tịch UBND thị xã Quế Võ cho biết, do được sản xuất trên điều kiện môi trường tiêu chuẩn an toàn nên chất lượng khoai tây Quế Võ ngon, thơm, mã đẹp, giá thành cao. Phát huy lợi thế đó, trong thời gian tới thị xã Quế Võ tiếp tục giữ ổn định 1.500 ha khoai tây thương phẩm và mở rộng diện tích sản xuất khoai tây trong những năm tới. 

"Đặc biệt, thị xã chỉ đạo nghiêm ngặt quy trình sản xuất an toàn, đảm bảo tiêu chuẩn VIETGAP nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, giữ gìn thương hiệu "khoai tây Quế Võ". Thị xã cũng sẽ hình thành 20 tổ hợp tác, hợp tác xã liên kết sản xuất, tiêu thụ khoai tây bằng nhãn hiệu "khoai tây Quế Võ", xây dựng thêm 5 - 7 sản phẩm OCOP từ khoai tây; củng cố hệ thống kho lạnh bảo quản khoảng 2.000 tấn khoai tây giống và 4.000 - 5.000 tấn khoai tây thương phẩm", Phó Chủ tịch UBND thị xã Quế Võ khẳng định.