Từ năm 2014, Cục Hải quan Quảng Ninh là một trong những đơn vị đầu tiên triển khai thí điểm hệ thống VNACCS/VCIS (hệ thống thông quan hàng hóa tự động của Việt Nam). Đến nay, 100% quy trình thủ tục hải quan đã được tự động hóa qua hệ thống này.
Trung tâm giám sát trực tuyến các cửa khẩu, chi cục đặt tại Cục Hải Quan Quảng Ninh giúp công tác quản lý thuận tiện. Ảnh: Thanh Vân/TTXVN
Lợi ích kép từ chuyển đổi số
Việc áp dụng thí điểm hệ thống VNACCS/VCIS từ năm 2014 do Nhật Bản tài trợ, có kết nối với cơ chế một cửa quốc gia đã tạo ra những khác biệt rõ rệt về tốc độ xử lý và phân luồng tờ khai, cải thiện nhiều nghiệp vụ về hải quan đặc biệt là xóa bỏ việc khê khai bằng giấy...
Ngoài ra, hệ thống cũng giúp tăng tính chủ động và giảm thời gian thông quan. Do VNACCS tự động kiểm tra, cấp số và phân luồng tờ khai 24/7 nên người khai hải quan có thể khai báo bất cứ đâu, bất cứ khi nào đều nhận được phản hồi ngay. Triển khai VNACCS/VCIS cũng đã hạn chế tối đa việc doanh nghiệp tiếp xúc với cán bộ hải quan, đại diện doanh nghiệp có thể ngồi tại trụ sở để khai báo và hệ thống VNACCS/VCIS sẽ phản hồi kết quả. Nếu được phân vào luồng xanh, doanh nghiệp in kết quả và ra cửa khẩu lấy hàng luôn; khi nào bị phân vào luồng vàng và đỏ thì doanh nghiệp mới phải tới cơ quan hải quan để xử lý.
Ông Nguyễn Khắc Hán - Phó Giám đốc Công ty Xăng dầu B12 (có trụ sở tại Quảng Ninh), đơn vị có lượng hàng nhập khẩu qua Cảng Hòn Gai cho biết, thay vì phải trực tiếp lên cảng cửa khẩu để nộp tờ khai thì nay, cán bộ công ty chỉ ngồi một chỗ và thực hiện nộp trên môi trường số. Mỗi năm đơn vị phải thực hiện gần 1.000 tờ khai, cán bộ của công ty không phải đi gặp cán bộ hải quan để làm thủ tục bằng giấy.
Công ty xăng dầu B12 ( trụ sở tại Quảng Ninh) mỗi năm thực hiện gần 1.000 tờ khai hải quan qua hệ thống ECUSS VNACCS rất nhanh chóng. Ảnh: Thanh Vân/TTXVN
Thủ tục hải quan được làm bằng số rất khoa học, hiệu quả đặc biệt là minh bạch về thông tin, tiết kiệm chi phí đi lại. Qua đó, cán bộ của công ty cũng tiếp cận được chuyển đổi số quốc gia và chuyển đổi số của ngành - ông Hán nhận xét
Không chỉ tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại cho doanh nghiệp, hệ thống VNACCS/VCIS còn tự động tính toán số thuế phải nộp, cảnh báo những tiêu chí khai chưa chính xác… và phản hồi lại doanh nghiệp chỉ sau vài giây.
Bên cạnh đó, Cục Hải quan Quảng Ninh triển khai một số phần mềm quản lý quan hệ đối tác giữa hải quan - doanh nghiệp, cho phép doanh nghiệp đánh giá mức độ hài lòng đối với từng nhóm lĩnh vực và có thể kiến nghị với cơ quan hải quan về những khó khăn, vướng mắc cần được tháo gỡ.
Sau VNACCS/VCIS, hệ thống giám sát, quản lý hải quan tự động VASSCM (hải quan điện tử) cũng giúp doanh nghiệp rút ngắn được thời gian làm thủ tục giao nhận hàng từ 5-7 lần so với trước. Việc áp dụng công nghệ số, các phần mềm không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp mà còn giúp Cục hải quan Quảng Ninh tiết kiệm nhân lực, chi phí và thời gian.
Ông Trịnh Văn Nhuận - Phó Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Ninh chia sẻ, phần mềm có tính quyết định là quản lý rủi ro. Hệ thống máy tính thu thập thông tin dẫn đến hệ thống máy tính phân luồng hàng hóa tự động theo từng lô hàng luồng xanh, luồng đỏ, luồng vàng. Hải Quan không tốn nhiều nhân lực để kiểm tra, phân hóa lô hàng. Nhất là những năm gần đây, khối lượng công việc tăng nhưng biên chế không tăng, thậm chí giảm. Thông qua đó, những doanh nghiệp chấp hành tốt hàng hóa sẽ được giải phóng rất nhanh. Ngành tập trung lực lượng để kiểm soát hàng hóa có nguy cơ rủi ro và trọng điểm.
Từ chuyển đổi số đã góp phần tích cực đến thu ngân sách qua hải quan. Đến hết tháng 11/2022, Cục Hải quan Quảng Ninh thu 14.600 tỷ đồng, vượt 46% so với kế hoạch Bộ Tài chính giao và vượt 20% so với chỉ tiêu phấn đấu của ngành. Kim ngạch xuất nhập khẩu qua Cục Hải quan Quảng Ninh đạt 14 tỷ USD; trong đó, khối doanh nghiệp FDI đạt 7 tỷ USD, tăng 200% so với năm ngoái.
Hiện đại hóa trong quản lý
Không chỉ đẩy mạnh cách hành chính và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin như yêu cầu của Chính phủ, Cục Hải quan Quảng Ninh đã xây dựng biểu thuế điện tử giúp doanh nghiệp có thể tra cứu mức thuế từng mặt hàng, đảm bảo thu đúng, thu đủ; thành lập tổ hỗ trợ doanh nghiệp 24/7, tư vấn hỗ trợ các thủ tục hải quan cho doanh nghiệp và áp dụng công nghệ thông tin.
Các bộ Chi cục Hải Quan Hòn Gai giám sát trực tuyến hàng hóa qua cảng Cái Lân (Hạ Long). Ảnh: Thanh Vân/TTXVN
Ông Nguyễn Tiến Trình - Phó Chi cục Hải quan Hòn Gai cho biết, chi cục đã ban hành 10 nhóm giải pháp trọng tâm về chuyển đổi số thực hiện một cửa quốc gia, một cửa ASEAN và chuyển đổi số về nghiệp vụ hải quan đã mang lại những hiệu quả thiết thực. Năm 2022, số lượng kim ngạch xuất nhập khẩu qua cảng cửa khẩu Hòn Gai tăng đột biến, đạt 8,6 tỷ USD; trong đó, xuất khẩu hơn 3 tỷ USD và nhập khẩu hơn 5 tỷ USD. Bên cạnh đó, khối lượng doanh nghiệp mới (trước đây chưa từng tới chi cục làm thủ tục) đã thu hút hơn 100 doanh nghiệp đến làm thủ tục thông quan tại chi cục.
Cục Hải quan Quảng Ninh đã thành lập tổ triển khai, nghiên cứu sâu về chuyển đổi số, hiện đại hóa và cải cách thủ tục hải quan. Đồng thời thực hiện giám sát trực tuyến, theo dõi toàn bộ hoạt động xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu đường bộ, cảng biển thông qua hệ thống camera được lắp đặt tại chi cục, cửa khẩu… qua đó hỗ trợ cho chi cục trong giám sát hàng hóa, phương tiện xuất nhập cảnh 24/7.
Mới đây, Cục Hải quan Quảng Ninh là một trong số ít đơn vị trong cả nước được đầu tư máy soi container di động Eagle M60 tại khu vực Cảng Cái Lân. Đây là thiết bị hiện đại tránh việc mở container để kiểm hóa, hạn chế thấp nhất chi phí cho doanh nghiệp. Đặc biệt đối với những xe hàng trọng điểm hoặc có nguy cơ rủi ro sẽ dễ được phân loại, kiểm soát hơn, giảm bớt được nhiều quy trình cho cả cơ quan chức năng và doanh nghiệp.
Máy soi container di động Eagl M60 được đưa vào thực hiện kiểm soát hàng hóa tại Cảng Cái Lân giúp việc kiểm tra hàng hóa nhanh chóng, tiện lợi. Ảnh: TTXVN phát
Theo ông Trịnh Văn Nhuận, Hải quan Quảng Ninh sẽ cập nhật thêm công nghệ mới, cùng với Tổng cục Hải Quan xây dựng bài toán nghiệp vụ để triển khai số, hải quan thông minh, tiến tới 2025 sẽ triển khai hải quan thông minh đồng bộ trên mọi phương tiện công nghệ thông tin. Như vậy, doanh nghiệp sẽ thuận lợi hơn trong khai báo hải quan.
Riêng với lĩnh vực chuyển đổi số phục vụ doanh nghiệp xuất nhập khẩu, Cục Hải quan Quảng Ninh sẽ thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số công tác nghiệp vụ, triển khai cơ chế một cửa quốc gia, cơ chế một cửa ASEAN. Qua đó, 100% thủ tục hành chính công có nhu cầu sử dụng cao được cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 cho người dân, doanh nghiệp và được thực hiện trên nhiều phương tiện truy cập khác nhau. Dịch vụ công trực tuyến được cung cấp 24/7. Việc trả kết quả thủ tục hải quan cũng được thực hiện trên môi trường số.