Nước mắm Khúc Phụ dần trở thành đặc sản dùng để làm quà biếu cho người thân, bạn bè trong mỗi dịp Tết đến Xuân về Ảnh tư liệu: Khiếu Tư/TTXVN
Đối với người dân địa phương, đây là dịp tiêu thụ hàng hóa lớn nhất trong năm nên ai cũng tất bật với công việc của mình, người đong mắm, dán nhãn, người ghi sổ, đóng thùng... với mong muốn có một cái Tết ấm no, xum vầy hơn những năm trước.
Trong tiết trời giá rét của những ngày cuối đông, đi đọc con đường nhỏ quanh co trong khu dân cư thôn Bắc Sơn, Hợp Tân, Hồng Kỳ… mới cảm nhận được hết mùi thơm đặc trưng của nước mắm mang thương hiệu “Khúc Phụ” với truyền thống lâu đời hàng trăm năm. Khẳng định thương hiệu từ chất lượng sản phẩm, nước mắm Khúc Phụ đã trở thành hương vị không thể thiếu trong bữa cơm hàng ngày của người dân trong xã nói riêng và trong tỉnh Thanh Hóa nói chung. Tiếng lành đồn xa, dần dần nước mắm Khúc Phụ cũng đã trở thành đặc sản dùng để làm quà biếu cho người thân, bạn bè trong mỗi dịp Tết đến Xuân về.
Để có đủ số lượng nước mắm Khúc Phụ chất lượng nhất phục vụ người tiêu dùng vào dịp Tết Nguyên đán năm nay, việc chuẩn bị từ khâu chế biến nước mắm cho đến đóng chai thành phẩm được gia đình bà Lê Thị Hảo, thôn Bắc Sơn, xã Hoằng Phụ chuẩn bị từ vài tháng trước. Những ngày này, gia đình tập trung toàn bộ nhân lực khoảng 7 lao động để chiết nước mắm ra từ các bể, đóng chai, dán nhãn, đóng thùng để xuất hàng cho các thương lái phân phối đến các đại lý phục vụ nhu cầu của người dân dịp Tết Nguyên đán sắp tới.
Hiện tại, trong nhà bà Hảo lúc nào cũng có từ 60 đến 80 tấn mắm ủ chượp với sản lượng tiêu thụ khoảng 2.000 lít nước mắm/tháng. Vào thời gian cao điểm như dịp giáp Tết, sản lượng tiêu thụ tăng lên khoảng 3.000 đến 4.000 lít/tháng, mang lại doanh thu bình quân cho gia đình bà Hảo khoảng từ 50 – 70 triệu đồng/tháng.
“Đối với người dân làng nghề nước mắm, Tết là thời điểm tiêu thụ hàng mạnh nhất trong năm, nên nhà nào cũng lo chuẩn bị hàng. Khi chưa có dịch COVID-19, thời điểm này thương lái từ các nơi đổ về làng rất đông, nhưng mấy năm nay do dịch nên chúng tôi nhận hàng gián tiếp qua điện thoại, sau đó đóng hàng và vận chuyển đến nơi tiêu thụ. Mặc dù dịch COVID-19 ảnh hưởng nhiều đến các ngành nghề, nhưng riêng nghề làm nước mắm vẫn duy trì đều sản xuất. Riêng các tháng cuối năm lượng tiêu thụ tăng gấp nhiều lần nên gia đình bà vẫn có nguồn thu nhập ổn định và tạo công ăn việc làm thường xuyên cho nhiều lao động tại địa phương….”, bà Hảo chia sẻ.
Đối với gia đình ông Lê Đình Bảy, chủ cơ sở sản xuất nước mắm Bảy Lê, đây cũng là thời điểm bận rộn nhất trong năm. Nếu bình quân mỗi tháng, gia đình ông tiêu thụ khoảng 2 đến 3 tấn mắm thì những dịp giáp Tết, số lượng mắm tiêu thụ tăng gấp 4,5 lần, với khoảng 1.000 lít nước mắm, do vậy gia đình phải thuê thêm từ 3 đến 4 lao động mới kịp đơn hàng. Mặc dù các đơn hàng tăng đột biến những tháng cuối năm, nhưng tất cả các khâu chế biến luôn được gia đình ông Bảy thực hiện nghiêm ngặt, đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm.
Tất bật chiết nước mắm ra chai để kịp xuất hàng đi Bắc Giang, Vĩnh Phúc, ông Lê Đình Bảy cho biết, để làm nên những giọt nước mắm có vị đậm đà, thơm ngon mang đặc trưng riêng, khâu chọn cá để ủ mắm được cho là quan trọng nhất. Cá để muối chủ yếu là cá nục, cá cơm, cá chích…, cá càng tươi thì vị nước mắm càng đậm. Bên cạnh đó, để nguyên liệu không bị lẫn các loại cá khác, hoặc sứa dẫn đến nước mắm không chuẩn vị… gia đình chỉ thu mua 3 lần/năm vào các tháng 2, 6,10. Muối sử dụng cũng phải là loại muối biển sạch, được cất giữ một thời gian ở nơi khô ráo cho hết vị chát. Với cách làm truyền thống, quá trình phân rã cá tự nhiên kéo dài từ 20 - 24 tháng, tùy thuộc vào từng loại cá, thời gian ngâm ủ càng lâu thì nước mắm càng thơm ngon…
Theo thống kê của UBND xã Hoằng Phụ, huyện Hoằng Hóa, toàn xã hiện có khoảng 450 hộ làm nước mắm truyền thống, với khoảng 2.500 lao động. Đây là nghề chủ lực mang lại cuộc sống ổn định và khấm khá cho người dân Hoằng Phụ.
Ông Trương Hùng Thế, Phó Chủ tịch UBND xã Hoằng Phụ cho biết, năm nào cũng vậy, Tết Nguyên đán dường như đến sớm hơn với người dân làm nghề nước mắm truyền thống ở Hoằng Phụ. Năm nay, mặc dù ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 nhưng các đơn hàng vẫn ổn định so với mọi năm và tăng gấp nhiều lần so với các tháng trước. Biến khó khăn thành cơ hội, ngoài việc bán hàng trực tiếp như những năm trước, hiện nay các hộ đã mở rộng thị trường bán hàng online khá hiệu quả. Khẳng định thương hiệu nhờ chất lượng sản phẩm, nước mắm Khúc Phụ hiện không chỉ có mặt ở các chợ truyền thống trên địa bàn, mà đã vươn ra các tỉnh lân cận như Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh…