Kinh tế TP Hồ Chí Minh sau 'cú huých' từ chính quyền 2 cấp - Bài 2

 Bài 2: 'Chìa khoá' khai thông nguồn lực đầu tư phát triển 

Đáng chú ý là thu ngân sách của thành phố đã “về đích” sớm, đạt 101,8% dự toán và tăng 15,3% so với cùng kỳ. Trong khi đó, đầu tư công đạt 61,7% kế hoạch vốn Trung ương giao, áp lực dồn vào tháng cuối cùng của năm là không nhỏ, nhưng cũng cho thấy những nỗ lực vượt bậc của các cấp chính quyền của thành phố, từng bước khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Nỗ lực đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công

Xem giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được yêu cầu cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, thực hiện nghiêm đợt thi đua “100 ngày tinh gọn - mạnh - hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả” để tăng tốc giải ngân; đồng thời nhấn mạnh, thành phố sẽ xử lý nghiêm, kỷ luật và xử phạt nghiêm các nhà thầu, người đứng đầu đơn vị, cơ quan, tổ chức cố tình gây khó khăn, cản trở, làm chậm tiến độ giao vốn, thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công.

Sự quyết liệt của chính quyền TP. Hồ Chí Minh trong thúc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công cũng được thể hiện qua việc cho thành lập ba Tổ công tác về giải ngân vốn đầu tư công, nhằm theo dõi, đôn đốc và tháo gỡ vướng mắc tại từng khu vực (TP. Hồ Chí Minh cũ, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu trước đây). Thành phố cũng phân công trách nhiệm rõ ràng, yêu cầu thủ trưởng các đơn vị, đặc biệt là Sở Xây dựng và các Ban quản lý dự án chuyên ngành (giao thông, dân dụng, nông nghiệp, nước thải và phát triển hạ tầng đô thị) phải chịu trách nhiệm trực tiếp trước Chủ tịch UBND Thành phố trong việc giám sát, đôn đốc và tổ chức thực hiện.

Nhờ đó, tính đến 5/12, tổng giải ngân vốn đầu tư công của TP. Hồ Chí Minh đạt gần 73.812 tỷ đồng; trong đó, giải ngân kế hoạch vốn năm 2025 là gần 73.346 tỷ đồng, đạt 61% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao và đạt tỷ lệ 47,7% kế hoạch vốn thành phố đã triển khai. Nếu không tính kế hoạch vốn do Thủ tướng Chính phủ giao bổ sung sau ngày 30/9 thì tỷ lệ giải ngân của thành phố đạt 61,7%.

Mặc dù, áp lực về giải ngân vốn đầu tư công của TP. Hồ Chí Minh đến hết năm 2025 vẫn còn rất lớn, nhưng với kết quả này, thành phố có tỷ lệ giải ngân cao nhất hơn mức bình quân của cả nước (59,7% theo Bộ Tài chính báo cáo trong 11 tháng). Qua đây cũng cho thấy sự nỗ lực rất lớn của các cấp chính quyền thành phố, cho thấy sự cải thiện đáng kể trong việc triển khai các dự án.

Nhiều phường xã sớm hoàn thành 100% kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025; trong đó, có đặc khu Côn Đảo. Theo báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 2025 của đặc khu Côn Đảo, ước đến hết năm 2025, địa phương hoàn thành 100% kế hoạch giải ngân vốn được giao, gồm: vốn ngân sách thành phố là 159.711 triệu đồng; vốn ngân sách đặc khu giải ngân được 380.341 triệu đồng; vốn sự nghiệp kinh tế là 89.002 triệu đồng và vốn mua sắm sửa chữa tài sản ước giải ngân là 15.995 triệu đồng.

Tương tự, ông Trần Phong Lưu, Chủ tịch UBND phường Thủ Dầu Một (TP. Hồ Chí Minh) cũng cho biết, phường đã hoàn thành 100% kế hoạch vốn đầu tư công được giao của năm 2025 là 16,613 tỷ đồng, với 27 công trình khởi công mới đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, phát huy hiệu quả, góp phần hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn.

“Đặc biệt, phường Thủ Dầu Một đã hoàn thành giải phóng 100% mặt bằng cho dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 3 của TP. Hồ Chí Minh đoạn qua địa bàn Bình Dương cũ; đồng thời, chi trả bồi thường 3,224 tỷ đồng. Điều này góp phần đáng kể cho việc đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án trọng điểm này”, ông Trần Phong Lưu cho biết thêm.

Nỗ lực thúc đẩy giải ngân đầu tư công của chính quyền cơ sở không chỉ tập trung vào việc thực hiện trực tiếp mà còn có vai trò chỉ đạo, hỗ trợ, giải quyết các điểm nghẽn, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng cho các dự án trọng điểm của Thành phố.

Ngoài ra, các phường, xã cũng tập trung cao độ vào công tác chuẩn bị và lập kế hoạch đầu tư công cho giai đoạn tiếp theo, một nỗ lực mang tính nền tảng để đảm bảo việc giải ngân diễn ra thuận lợi, hiệu quả và có trọng tâm. Chủ tịch UBND xã Châu Pha (TP. Hồ Chí Minh) Phan Minh Hợp cho biết, xã đã xây dựng kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2026 – 2030 với tổng vốn dự kiến ban đầu là 500 tỷ đồng, sau đó điều chỉnh và đề xuất là 886,82 tỷ đồng với tổng cộng 78 dự án.

“UBND xã cũng đã đề xuất Ban kinh tế - ngân sách HĐND TP. Hồ Chí Minh, Sở Tài chính và Sở Xây dựng xem xét, bổ sung danh mục một số dự án đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách thành phố, giao Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Phú Mỹ làm chủ đầu tư với tổng mức phân bổ cho 10 dự án là 2.123,289 tỷ đồng”, ông Phan Minh Hợp cho hay.

Thu ngân sách “về đích” sớm

Nỗ lực, quyết liệt trong thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công của TP. Hồ Chí Minh và các xã, phường đã tạo sức lan toả cho nền kinh tế. Điều này cũng tác động tích cực, góp phần quan trọng cho việc Thành phố “về đích” sớm, hoàn thành và vượt mức dự toán thu ngân sách năm 2025. Tổng thu cân đối ngân sách nhà nước trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh 11 tháng ước thực hiện 709.915 tỷ đồng, đạt 101,8% dự toán và tăng 15,3% so với cùng kỳ.

Theo ông Nguyễn Khắc Hoàng, Trưởng Thống kê TP. Hồ Chí Minh, thu ngân sách của thành phố “về đích” sớm có sự đóng góp quan trọng từ thu nội địa với 507.197 tỷ đồng, đạt 123% dự toán, chiếm 71,4% tổng thu cân đối, tăng 23% so với cùng kỳ. Riêng thu từ khu vực có vốn đầu tư nước ngoài ước thực hiện là 120.364 tỷ đồng, chiếm 17% và tăng 14,3%. Điều này cho thấy môi trường đầu tư đã được cải thiện nhờ những thành tựu trong cải cách hành chính, chuyển đổi số của chính quyền địa phương ở cơ sở. 

Thu ngân sách “về đích” sớm không thể không kể đến nỗ lực phi thường của 168 xã, phường, đặc khu của TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt giai đoạn từ sau 1/7, phải thực hiện song song cả hai nhiệm vụ, vừa kiện toàn, ổn định, vận hành trơn tru bộ máy chính quyền, vừa phát triển kinh tế.

Nổi bật và vượt trội nhất có thể nói là xã Long Hải với tổng thu ngân sách nhà nước đạt 178,2% kế hoạch năm 2025, trong đó thu trên địa bàn đạt 71,990 tỷ đồng, vượt đến 387,8%, gần gấp 4 lần so với với kế hoạch năm. Kết quả này cũng cho thấy sự vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền cơ sở trong việc rà soát, đôn đốc các khoản nợ thuế, phí và quản lý chặt các nguồn thu phát sinh.

Ông Nguyễn Minh Tâm, Phó Chủ tịch UBND xã Long Hải nhìn nhận, việc thu ngân sách vượt xa kế hoạch, đặc biệt là nguồn thu trên địa bàn, giúp xã Long Hải có thêm nguồn lực tài chính đáng kể để thực hiện các dự án đầu tư công, nâng cấp hạ tầng, cải thiện môi trường đầu tư và đảm bảo an sinh xã hội, góp phần vào sự phát triển chung của thành phố.

Một điển hình thu ngân sách “về đích” sớm của TP. Hồ Chí Minh là phường Bàn Cờ, từ trước ngày 10/10/2025 đã thu đạt 995 tỷ đồng, vượt chỉ tiêu giao ban đầu là 952 tỷ đồng. Thành công trong thu ngân sách của phường Bàn Cờ có được nhờ nền tảng kinh tế cơ sở vững chắc và các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp hiệu quả của chính quyền cơ sở.

Phường Bàn Cờ “sở hữu” một cộng đồng doanh nghiệp hùng hậu với 4.253 doanh nghiệp và 3.360 hộ kinh doanh trên diện tích 0,99 km2, là nguồn “sinh lực” dồi dào và ổn định cho ngân sách. Ông Huỳnh Gia Giang, Chủ tịch UBND phường Bàn Cờ cho biết, chính quyền phường đã tích cực tổ chức các hoạt động như hội nghị đối thoại và kết nối ngân hàng - doanh nghiệp. Nỗ lực này nhằm tháo gỡ kịp thời các khó khăn về vốn và thủ tục hành chính, giúp cộng đồng doanh nghiệp và hộ kinh doanh duy trì đà phát triển, từ đó tạo ra nguồn thu bền vững cho ngân sách.

Một điểm sáng khác được ghi nhận là phường Vũng Tàu với thu ngân sách đạt 137,954 tỷ đồng, vượt 18% kế hoạch năm 2025, riêng thu thuế đạt 106,7%. Qua đó, cho thấy công tác quản lý thu thuế đạt hiệu quả cao ngay từ đầu, đảm bảo nguồn thu thường xuyên và bền vững cho địa phương. Bên cạnh đó, thu ngân sách của phường Vũng Tàu cũng được “hỗ trợ” bởi sự tăng trưởng tích cực của các ngành kinh tế chủ lực trên địa bàn, đặc biệt là lĩnh vực dịch vụ, thương mại như: lưu trú, ăn uống vượt 111,84%; bán lẻ hàng hóa vượt 112,67%; công nghiệp vượt 11,09%. Điều này cũng thể hiện môi trường kinh doanh trên địa bàn phường Vũng Tàu đang phát triển thuận lợi, tạo cơ sở vật chất vững chắc cho việc tăng trưởng nguồn thu. (Còn tiếp)

Bài cuối: Đột phá thể chế, tối ưu môi trường đầu tư