Kiểm soát rủi ro trong nhập khẩu gỗ nguyên liệu

Theo ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết, trong quý I/2021, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ có mức tăng trưởng 20%. Nếu duy trì được đà tăng trưởng như hiện nay, con số mục tiêu từ 14 - 14,5 tỷ USD về kim ngạch xuất khẩu mà Chính phủ đặt ra cho ngành trong năm 2021 là hoàn toàn có thể kỳ vọng. Tuy nhiên, theo ông Đỗ Xuân Lập, yếu tố ảnh hưởng tới việc đạt được mục tiêu này trong 2021 là việc kiểm soát rủi ro trong việc nhập khẩu gỗ nguyên liệu là các loài gỗ tự nhiên.

Để kiểm soát nguồn nguyên liệu gỗ nhập khẩu, Nghị định 102/2020-NĐ-CP quy định Hệ thống bảo đảm gỗ hợp pháp (Nghị định 102) và các quyết định đi kèm đưa ra các tiêu chí xác định gỗ rủi ro nhập khẩu từ đó đưa ra các cơ chế nhằm kiểm soát rủi ro.

Theo nghị định, gỗ nhập khẩu được thực hiện thông qua thiết lập cơ chế kiểm soát nguồn gỗ nhập khẩu và các loài gỗ nhập khẩu. Gỗ rủi ro là gỗ được nhập khẩu từ các vùng địa lý không tích cực và là các loài rủi ro. Nghị định quy định khi nhập khẩu gỗ rủi ro vào Việt Nam các doanh nghiệp nhập khẩu cần phải bổ sung giấy tờ để minh chứng cho tính hợp pháp của gỗ. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần phải đưa ra các biện pháp giảm thiểu rủi ro.

Ông Đỗ Xuân Lập cho biết, bình quân mỗi năm Việt Nam nhập khẩu từ 2 - 2,5 triệu m3 gỗ quy tròn là gỗ nhiệt đới, tương đương từ 40 - 50% trong tổng lượng gỗ tròn và xẻ nhập khẩu. Việt Nam nhập khẩu gỗ nhiệt đới từ châu Phi, một số quốc gia thuộc khu vực Nam Mỹ, Lào, Campuchia và Papua New Guinea. Theo tiêu chí phân loại gỗ nhập khẩu của Nghị định 102, đây là nguồn gỗ rủi ro cao. Nguồn gỗ này được nhập khẩu vào Việt Nam chủ yếu được sử dụng phục vụ tiêu dùng nội địa.

Theo ông Tô Xuân Phúc, Tổ chức Forest Trends, giảm rủi ro về tính hợp pháp của gỗ nhiệt đới nhập khẩu có vai trò quan trọng đối với ngành gỗ Việt với trọng tâm ưu tiên vào xuất khẩu. Giảm rủi ro trong khâu nhập khẩu gỗ nhiệt đới không những giúp duy trì ổn định thị trường xuất khẩu mà còn tạo động lực mở rộng thị trường

Ông Tô Xuân Phúc cho rằng, giảm rủi ro trong khâu nhập khẩu gỗ nguyên liệu là gỗ tự nhiên cần thực hiện trên cả khía cạnh chính sách và các hoạt động thực tiễn trong khâu nhập khẩu và tiêu dùng nội địa. Về khía cạnh chính sách, siết chặt quản lý trong khâu nhập khẩu đối với nguồn gỗ rủi ro theo tinh thần của Nghị định 102, đảm bảo tính hợp pháp của gỗ nhập khẩu cần được tăng cường và thực hiện hiệu quả. Các doanh nghiệp đảm bảo, cam kết và chịu trách nhiệm về tính xác thực của các giấy tờ trong bộ hồ sơ nhập khẩu.

Sau một thời gian triển khai Nghị định 102, ông Đào Duy Tám, Tổng cục Hải quan cho biết, khi bắt đầu thực hiện nghị định, cơ quan hải quan đã tiếp nhận được một số khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp. Ngay sau đó, Tổng cục Hải quản đã cùng hiệp hội, Tổng cục Lâm nghiệp tháo gỡ những vướng mắc của doanh nghiệp, đặc biệt là việc xác định vùng địa lý tích cực, danh sách các quốc gia được xác định vùng địa lý tích cực cũng như các vướng mắc trong kê khai hồ sơ.

Ông Đào Duy Tám cho hay, trong thời gian tới, ngoài việc cùng các bộ, ngành ngăn chặn tình trạng gian lận thương mại, như việc lợi dụng nguồn gốc xuất xứ của Việt Nam, cơ quan  hải quan cũng tiếp tục tạo thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp, đặc biệt là xuất khẩu lâm sản. Thực hiện Nghị định 102, ngành cũng sẽ có một số kiến nghị với Tổng cục Lâm nghiệp để tháo gỡ khó khăn trong quá trình thực hiện, đồng thời nghiên cứu trong việc ứng dụng công nghệ thông tin như áp dụng Cổng thông tin một cửa quốc gia. Theo đó, bên cạnh việc cung cấp các thông tin hỗ trợ doanh nghiệp còn tạo điều kiện để doanh nghiệp nộp hồ sơ điện tử đến tất cả các cơ quan quản lý nhà nước khi làm thủ tục các thủ tục hành chính. Như vậy, doanh nghiệp sẽ chỉ phải nộp một bộ hồ sơ chứng từ cho các cơ quan quản lý nhà nước.

Tại hội thảo, ông Bùi Chính Nghĩa, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn bày tò, gỗ nhiệt đới nhập khẩu không được đưa vào chuỗi cung xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Việc triển khai Nghị định 102 hy vọng sẽ khắc phục được những rủi ro trong nhập khẩu gỗ nguyên liệu.