Tàu cá neo đậu tại cảng cá Hòn Rớ (xã phước Đồng, thành phố Nha Trang, Khánh Hòa). Ảnh minh họa: Nguyễn Dũng/TTXVN
Theo đó, địa phương đã làm tốt công tác kiểm tra hồ sơ tàu cá, nhật ký khai thác, hành trình chuyến biển tại văn phòng các cảng cá, là cách để ngăn chặn khai thác bất hợp pháp IUU. Đây là công việc bắt buộc đối với mỗi chủ tàu cá ở tỉnh Khánh Hòa phải thực hiện trước và sau khi tàu xa khơi.
Ông Phạm Văn Quang – Thuyền trưởng tàu KH- 95258-TS, ngụ tại xã Phước Đồng, thành phố Nha Trang hành nghề câu khơi cho biết: Tàu cá đang chuẩn bị lấy đá lạnh cùng các nhu yếu phẩm khác để chuẩn bị lên đường khai thác hải sản tại khu vực Trường Sa.
“Trước và sau mỗi chuyến đi chúng tôi thực hiện nghiêm chỉnh việc khai báo, có nhật ký khai thác, máy giám sát hành trình đầy đủ. Đặc biệt, ngư dân chúng tôi không xâm phạm vùng biển của nước ngoài. Sổ nhật ký khai thác được ghi chép cẩn thận, chính xác từng loài cá với sản lượng được khai thác ở vùng biển cụ thể được ngư dân khai báo rõ ràng”- ông Quang nói.
Ông Trần Quốc Hoàn, chủ tàu KH 99234 , ngụ tại thành phố Nha Trang cho hay: Tàu đánh bắt cá ngừ đại dương đang hoạt động xa bờ. Ngư dân chúng tôi luôn tuân thủ theo quy định của Nhà nước về quy định khai báo, các thiết bị hành trình luôn luôn bật.
Theo ông Hoàn, theo quy trình kiểm tra trước khi tàu thuyền cập cảng một giờ, chủ phương tiện, thuyền trưởng thông báo lực lượng trực tại cảng nắm rõ thời gian. Sau khi tàu thuyền vào cập cảng, chủ phương tiện trình nhật ký và sổ tàu thuyền để đơn vị kiểm tra và phối hợp với Chi cục Thủy sản xác nhận thông tin tàu thuyền cập cảng cùng sản lượng hàng hóa.
Quản lý chặt chẽ đội tàu khai thác hải sản là một trong những khuyến nghị quan trọng của EC liên quan đến gỡ “Thẻ vàng” IUU; trong đó, việc các tàu cá của tỉnh thường xuyên chuyển ngư trường, hoạt động trên vùng biển xa, ngoài tỉnh sẽ gây nhiều khó khăn trong công tác quản lý, nhất là xử lý khi tàu cá vi phạm IUU.
Qua rà soát của các địa phương ven biển trong tỉnh, đến tháng 2/2024, tỉnh có 124 tàu cá thường xuyên hoạt động ở ngư trường xa, ngoài tỉnh. Trong đó, thành phố Nha Trang có 103 tàu thường xuyên hoạt động ở các tỉnh Bình Định, Quảng Ngãi, Phú Yên, Bình Thuận, Ninh Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu. Thị xã Ninh Hòa có 15 tàu thường xuyên hoạt động tại các tỉnh Bình Thuận, Kiên Giang. Thành phố Cam Ranh có 5 tàu thường xuyên hoạt động tại các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận và Phú Yên; huyện Vạn Ninh có 1 tàu thường xuyên hoạt động tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.
Danh sách các tàu cá này đã được các lực lượng chức năng của tỉnh gửi đến các tỉnh bạn để phối hợp trong trao đổi thông tin tình hình tàu cá nhằm quản lý hiệu quả đội tàu khai thác.
Ông Nguyễn Văn Ba, Trưởng Ban quản lý Cảng cá Hòn Rớ cho biết: Thời gian qua, ý thức của bà con ngư dân đã được thể hiện rõ ràng thông qua việc hình thành thói quen "đi khai, về trình báo" một cách đầy đủ và tự nguyện. Đặc biệt, ngư dân tại Cảng đã nhận thức được các quy định của Luật Thủy Sản năm 2017.
Ngoài ra, để ngăn chặn hoạt động tàu cá ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài có hiệu quả, tỉnh Khánh Hòa làm tốt công tác tuyên truyền phòng, chống khai thác IUU. Ban quản lý Hòn Rớ đã phối hợp với Văn phòng đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá tại các cảng cá trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, Bộ đội Biên phòng tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho bà con ngư dân.
Thông qua đó, ý thức của ngư dân không những ở Cảng Hòn Rớ mà một số các ngư dân ở các địa phương khác khi mà tham gia hoạt động tại Cảng này đã nâng cao kiến thức, chấp hành tốt các quy định của Ban quản lý cũng như là các cái quy định của Luật thủy sản 2017.
Để có được kết quả trên, Ban quản lý cảng cá Hòn Rớ đã thực hiện tuyên truyền, vận động ngư dân bằng nhiều hình thức khác nhau như dán thông báo, qua hệ thống phát thanh hàng ngày. Đặc biệt, khi các chủ tàu đến làm thủ tục thì cán bộ của chúng tôi tuyên truyền trực tiếp và bằng các hình ảnh trực quan sinh động để người dân nhận thức sâu sắc hơn.
Theo báo cáo của Ban chỉ đạo IUU Khánh Hòa, đến tháng 2/2024 các số liệu về tàu cá đã được cập nhật đầy đủ trên phần mềm Vnfishbase và hồ sơ được lưu trữ tại Chi cục Thủy Sản, đảm bảo tính minh bạch và chính xác. Tuy nhiên, còn 15 tàu chưa nhận được giấy phép. Về việc gia hạn giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật, đã có 96,3% số tàu có chiều dài từ 12 m trở lên được gia hạn. Trong khi đó, việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đối với tàu có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên cũng đạt 98,39%.
Để thực hiện hiệu quả công tác chống khai thác IUU, Ban Chỉ đạo IUU tỉnh Khánh Hòa đề xuất các bộ, ngành liên quan hướng dẫn vùng khai thác đảm bảo an toàn cho ngư dân; tăng cường các lực lượng tuần tra trên các vùng biển khơi giáp ranh nhằm ngăn chặn tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển các nước để đánh bắt hải sản trái phép và kịp thời cứu hộ, cứu nạn tàu cá Việt Nam khi gặp nạn trên biển.
Để hoạt động thực thi pháp luật về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản theo đúng quy định của pháp luật, cần sớm bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng kiểm ngư địa phương.