Sau hơn 6 tháng triển khai, mô hình kiểm tra “Một cửa, một điểm dừng” (SWI/SSI) tại cửa khẩu Đensavan (Lào) và Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo (Việt Nam) đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai đang gặp một số vướng mắc cần được tháo gỡ.
Cải cách hành chính
Hoạt động mô hình kiểm tra “Một cửa, một điểm dừng” đã giảm khá nhiều về thời gian chi phí về bốc dỡ hàng hóa phục vụ công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng. Đồng thời, góp phần minh bạch hóa hoạt động quản lý của các cơ quan chức năng, chống thất thu thuế, chống sách nhiễu, gây phiền hà đối với hành khách. Đặc biệt, qua hoạt động hàng ngày đã gắn chặt tình đoàn kết, hỗ trợ, giúp đỡ giữa các lực lượng chức năng hai nước. Theo đánh giá ban đầu quá trình thực hiện mô hình SWI/SSI đã đem lại hiệu quả rất rõ nét về công tác cải cách thủ tục hành chính ở cửa khẩu, tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho người, phương tiện, hàng hóa xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu qua biên giới.
Người dân làm thủ tục xuất nhập cảnh tại mô hình "Một cửa, một lần dừng". Ảnh: Hồ Cầu-TTXVN |
Anh Thái Lê Hữu Tuấn, đại diện Công ty vận tải quốc tế K.A chi nhánh Lao Bảo cho biết: "Chi nhánh của tôi thường xuyên làm thủ tục xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu ở cửa khẩu Lao Bảo. Kể từ khi triển khai mô hình “Một cửa, một điểm dừng” tôi thấy việc kiểm tra hàng hóa được nhanh chóng thuận lợi hơn, rút ngắn được thời gian chờ đợi thông quan tại cửa khẩu, giảm được chi phí giúp cho việc kinh doanh của công ty gặp nhiều thuận lợi”.
Cần sự phối hợp
Ông Đinh Ngọc Thanh, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Lao Bảo cho biết, qua hơn 6 tháng chính thức triển khai mô hình SWI/SSI tại cặp cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - Đensavan (tỉnh Savannakhẹt, Lào) vẫn còn nhiều vướng mắc, bất cập cần tháo gỡ. Trước hết là do Biên phòng Việt Nam và Hải quan Lào không ký quy chế phối hợp kiểm tra, giám sát hàng hóa xuất nhập khẩu tại điểm kiểm tra chung cửa khẩu Đensavan. Do đó, Hải quan Lào cho rằng, việc Biên phòng Việt Nam bố trí người tham gia giám sát tại cửa khẩu Đensavan khi Hải quan Việt Nam làm thủ tục xuất khẩu là chưa đúng quy định. Đồng thời, việc Công an Lào tham gia kiểm tra, giám sát phương tiện vận tải là xe khách, xe chở hàng khi làm thủ tục tại cửa khẩu Lao Bảo là không đúng quy định. Đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có quy trình kiểm tra, kiểm soát theo một dây chuyền thống nhất giữa các ngành của hai bên Việt Nam và Lào. Điều này khiến cho công tác thực hiện thủ tục hành chính trở nên lúng túng; hành khách, doanh nghiệp phải dò hỏi ở các điểm, các bộ phận làm thủ tục, kiểm tra, kiểm soát khác nhau.
Mặt khác, sự khác biệt về chính sách, pháp luật của mỗi nước cũng cần có những văn bản hướng dẫn cụ thể mang tính pháp lý cao ở tầm vĩ mô để phù hợp với điều kiện thực tế ở cặp cửa khẩu này. Việc UBND tỉnh Quảng Trị triển khai thu phí sử dụng các công trình kết cấu hạ tầng đối với phương tiện xuất cảnh theo là không phù hợp. Trước hết là do mức thu quy định quá cao, lại thu thêm phí của phương tiện vào cửa khẩu để sang tải hàng hóa bằng với phương tiện chở hàng qua cửa khẩu nên nảy sinh gấp đôi mức phí đối với doanh nghiệp. Địa điểm thu không hợp lý do cơ quan của Việt Nam làm việc tại Lào để thu phí xe vào địa điểm của Lào và cơ quan của Lào làm việc tại Việt Nam để thu phí của Lào. Do thực hiện SWI/SSI nên đề nghị hai bên thống nhất chỉ thu phí ở lãnh thổ nước nhập. Ngoài những vướng mắc, bất cập kể trên, hiện đang tồn tại một số khó khăn, hạn chế về cơ sở hạ tầng và nhân lực, khiến cho mô hình SWI/SSI tại cặp cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - Đensavan chưa phát huy được hiệu quả cao. Đơn cử, cầu Xả Ớt phía bạn Lào nhỏ hẹp nên việc giao thông đi lại và vận chuyển hàng hóa thường bị ùn tắc và nguy hiểm. Tại cửa khẩu Đensavan, cơ sở vật chất còn nghèo nàn, mặt bằng chật hẹp, thường xuyên dẫn đến quá tải, ùn tắc xe cộ và hàng hóa. Trình độ ngoại ngữ của cán bộ hai bên còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu của công việc…
Từ những vướng mắc, bất cập kể trên, Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Lao Bảo kiến nghị, SWI/SSI là mô hình cải cách có tính riêng biệt, mang tính quốc tế, cần có sự rõ ràng, minh bạch về cơ chế quản lý, vì thế Chính phủ cần có quy định quản lý thí điểm, đặc thù.