Trạm sạc xe điện Vinfast. Ảnh: TTXVN
Theo ông Lê Anh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng Đại học Bách Khoa Hà Nội, tỷ lệ xe điện/ trạm sạc tại Việt Nam đang là 9,44:1. Kết quả này nhờ Chính phủ có các chính sách trợ giá và lãi suất để phát triển phương điện vận tải hành khách công cộng xe buýt điện; ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt, phí trước bạ, thuế nhập khẩu linh kiện…
“Tuy nhiên, việc phát triển phương tiện giao thông điện vẫn tồn tại một số rào cản nhất định. Với người tiêu dùng còn một số lo ngại như giá thành xe điện cao hay những lo lắng về pin, trạm sạc”, ông Lê Anh Tuấn nói.
Việt Nam đang là thị trường tiềm năng với phương tiện giao thông điện khi nhu cầu sở hữu xe cao. Trên 40% doanh nghiệp vận tải hành khách công công có nhu cầu, phương án chuyển đổi sang phương tiện giao thông điện.
Ông Thái Hồ Phương, Giám đốc Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông công cộng, Sở Giao thông vận tải Hà Nội cho hay, thành phố đang thực hiện lộ trình chuyển đổi xe buýt dùng điện, năng lượng xanh. Mục tiêu đến năm 2030 có khoảng 70 - 90% xe buýt sử dụng điện và năng lượng xanh, tăng lên 100% vào năm 2035.
“Kế hoạch chuyển động dựa trên nguyên tắc lựa chọn, xác định cơ cấu tỷ lệ hợp lý giữa xe buýt dùng điện và năng lượng xanh, đảm bảo phù hợp thực tế về cơ sở hạ tầng và khả năng cung cấp nguồn điện. Trong khi nhiều khó khăn trong phát triển trạm sạc do chi phí đầu tư ban đầu lớn, tỷ lệ sử dụng xe điện chưa cao, thách thức về hạ tầng điện lực và đặc biệt là khung pháp lý và quy định còn hạn chế”, ông Thái Hồ Phương nói.
Hiện Hà Nội có 1.905 xe buýt trợ giá với 281 xe dùng năng lượng sạch. Tuy nhiên, hệ thống trạm sạc xe buýt điện chỉ có 2 vị trí lắp đặt của Công ty Vinbus, phục vụ cho 10 tuyến.
Nhằm đáp ứng nhu cầu về trạm sạc, ông Nguyễn Đắc Hưng, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Giải pháp sạc xe điện iCharge cho rằng, cần cụ thể hóa chính sách về hành lang pháp lý xây dựng hạ tầng sạc.
“Về trạm sạc, có thể lắp ở các bến xe buýt. Chúng tôi quan tâm chính sách cho các vị trí đấy thì cơ chế giao, thuê, ưu đãi mặt bằng thế nào. Về hạ tầng điện, xe buýt đầu vào chính là năng lượng điện nên cũng cần nguồn điện đủ công suất, liên tục, cũng cần chính sách quy hoạch hạ tầng điện ưu tiên, tính toán phụ tải hạ tầng sử dụng xe điện”, ông Nguyễn Đắc Hưng đặt vấn đề.
Ông Lê Hoàn, Phó giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP Hồ Chí Minh đề xuất, huy động tối đa nguồn lực từ Nhà nước và xã hội hoá để đầu tư hạ tầng chuyển đổi phương tiện giao thông điện. Theo đó, hỗ trợ 50% lãi suất đối với phần vốn vay đầu tư trạm sạc điện; và đầu tư xây dựng lắp đặt, vận hành các trạm sạc điện.
Trong lĩnh vực giao thông công cộng, Quyết định số 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí metan của ngành giao thông vận tải đề ra mục tiêu đến năm 2025, 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Từ năm 2030, tỷ lệ phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh đạt tối thiểu 50%. Đến năm 2050, 100% phương tiện giao thông sử dụng điện, năng lượng xanh.
Theo tính toán của Công ty cổ phần Giải pháp sạc xe điện iCharge, đề đáp ứng mục tiêu này, dự kiến năm 2024 cần 100 trạm, 2025 tăng lên 500 trạm, 2027 là 1.000 trạm, năm 2030 là 2.000 trạm và mục tiêu đến năm 2030 sẽ phủ khắp toàn quốc.