Chuồng nuôi bò chờ đẻ trong Trang trại bò sữa Vinamilk Tây Ninh tại xã Long Khánh, huyện Bến Cầu. Ảnh tư liệu, minh họa: Hồng Đạt/TTXVN
Đến nay, cả nước có 3.940 cơ sở, vùng an toàn dịch bệnh được chứng nhận tại 57 tỉnh/thành phố. Hiện dư địa xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi vùng Đông Nam Bộ vẫn còn rất lớn nhưng vẫn còn nhiều khó khăn cần tháo gỡ.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, để phát triển chăn nuôi, các địa phương cần tập trung đẩy mạnh phòng, chống buôn lậu để duy trì giá cả thị trường trong nước. Cùng với việc cải cách thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, các địa phương nên rà soát lại quy trình nhập khẩu; đồng thời áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến, nâng cao giá trị sản phẩm để đẩy mạnh xuất khẩu về giống, thức ăn, dinh dưỡng, chăm sóc nuôi dưỡng, thú y phòng bệnh... Từ đó, xây dựng vùng an toàn dịch bệnh, gắn với giết mổ, chế biến và xúc tiến thương mại.
Bên cạnh đó, Cục Thú y cần hướng dẫn, hỗ trợ các doanh nghiệp chăn nuôi và các địa phương xây dựng thành công chuỗi chăn nuôi, vùng an toàn dịch bệnh hướng đến xuất khẩu, tổ chức tập huấn về quy định, chuyên môn, kỹ thuật trong quá trình thực hiện xây dựng chuỗi, vùng an toàn dịch bệnh...
Tuy nhiên, nhiều địa phương phản ánh gặp khó khăn trong quản lý chăn nuôi nhỏ lẻ. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đồng Nai Trần Lâm Sinh chia sẻ, tại địa phương này, nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ hiện vẫn chưa quan tâm đến an toàn sinh học và quản lý dịch bệnh dẫn đến việc triển khai quy định về vệ sinh thú y còn lỏng lẻo, tiêm phòng khó đảm bảo đạt tỷ lệ cao.
Đối với việc xây dựng vùng an toàn dịch bệnh phục vụ xuất khẩu hiện đang thiếu hướng dẫn chuyên môn về tiêu chuẩn của Tổ chức Sức khỏe động vật Thế giới bằng văn bản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để địa phương có căn cứ xây dựng kế hoạch, dự toán kinh phí. Một số quốc gia nhập khẩu không cho phép sử dụng vaccine phòng bệnh cũng gây cản trở trong việc mở rộng thị trường…
Ông Nguyễn Đình Xuân - Giám đốc Sở Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn Tây Ninh cho biết, tỉnh có vị trí địa lý khá phức tạp, tiếp giáp với Bình Dương, Bình Phước, Long An, Thành phố Hồ Chí Minh và đặc biệt có chung đường biên giới với Vương quốc Campuchia dài gần 240 km. Do đó, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh và xâm nhiễm dịch bệnh rất cao. Chăn nuôi gia súc, gia cầm nhỏ lẻ vẫn còn đan xen với các cơ sở chăn nuôi tập trung, các mầm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm còn lưu hành trong môi trường chăn nuôi. Do đó, vẫn còn nguy cơ dịch bệnh xảy ra trong vùng được xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh. Chăn nuôi nông hộ chưa quan tâm thực hiện các biện pháp an toàn sinh học, người chăn nuôi còn trông chờ vào sự hỗ trợ vaccine phòng bệnh của ngân sách nhà nước, không chủ động phòng, chống dịch bệnh.
Tương tự, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Thiên Văn cho rằng, chăn nuôi quy mô nông hộ hiện nay vẫn đang chiếm tỷ lệ cao, trong khi đó để có cơ hội tham gia xuất khẩu, các cá nhân, tổ chức chăn nuôi phải tuân thủ quy định và tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và kiểm dịch động vật của các tổ chức quốc tế. Điều này đòi hỏi cá nhân, tổ chức chăn nuôi phải xây dựng và duy trì cơ sở an toàn dịch bệnh, đảm bảo chất lượng, vệ sinh sản phẩm và thực hiện biện pháp kiểm dịch, giám sát dịch bệnh nghiêm ngặt, thực hiện định danh, truy xuất nguồn gốc... Bởi vậy, việc xuất khẩu động vật và các sản phẩm động vật gặp nhiều khó khăn.
Trước thực trạng này, thúc đẩy xuất khẩu cần giải pháp cấp bách để cải thiện. Ông Ramus Hansen - Giám đốc ngành thực phẩm Tập đoàn De Heus (Hà Lan) chia sẻ, Tập đoàn này đang phối hợp với doanh nghiệp chăn nuôi và người chăn nuôi Việt Nam xây dựng chuỗi sản xuất gà thịt với mong muốn cung cấp cho thị trường trong nước những sản phẩm sạch, an toàn, truy xuất nguồn gốc.
Tuy nhiên, hiện nay xây dựng vùng an toàn dịch bệnh có nhiều khó khăn do chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc phối hợp với cơ quan chuyên môn, quản lý cũng như kết nối những cơ sở an toàn dịch bệnh với nhau, tuân thủ chung quy định của Nhà nước và yêu cầu của các tổ chức quốc tế.
Do đó, Tập đoàn De Heus mong muốn ngành chức năng, hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thiện vùng an toàn dịch bệnh theo kế hoạch của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tạo nền tảng pháp lý trong việc đàm phán với các đối tác; hướng dẫn cụ thể đối với yêu cầu thú y, an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn của những nước hướng tới xuất khẩu, đặc biệt tiêu chuẩn của các nước Hồi giáo (Halal), cũng như hỗ trợ thông tin về nước chấp nhận thịt gà xuất khẩu từ Việt Nam.
Theo ông Trần Văn Chiến - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh, để thúc đẩy xuất khẩu động vật và sản phẩm động vật, các bộ ngành liên quan và địa phương phải triển khai quyết liệt và đồng bộ việc ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số vào chăn nuôi. Chú trọng xúc tiến thương mại, xây dựng vùng an toàn dịch bệnh; kiểm soát tốt dịch bệnh, lựa chọn con giống, thức ăn, chuỗi chăn nuôi - giết mổ - chế biến sản phẩm...
Tỉnh Tây Ninh cũng vừa đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục hỗ trợ xây dựng vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh phục vụ xuất khẩu, nâng cao giá trị sản phẩm chăn nuôi và hiệu quả kinh tế; hỗ trợ các doanh nghiệp trên địa bàn xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi. Đồng thời, có hướng dẫn cụ thể việc xây dựng vùng cấp huyện đạt an toàn dịch bệnh động vật theo tiêu chuẩn của Tổ chức Thú y thế giới.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Phước Trần Văn Phương đề nghị, thời gian tới, Cục Thú y chủ trì làm việc với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh Đông Nam Bộ để thống nhất nội dung xây dựng vùng an toàn dịch bệnh liên tỉnh. Cùng đó, sớm ban hành các văn bản hướng dẫn địa phương các bước cụ thể thực hiện quy trình phục vụ cho mục đích xuất khẩu động vật và sản phẩm động vật…
Mặt khác, các doanh nghiệp cũng cần có chiến lược, kế hoạch phát triển chăn nuôi kiểm soát tốt dịch bệnh hướng tới tạo sản phẩm chất lượng, an toàn đáp ứng yêu cầu xuất khẩu; đăng ký xây dựng chuỗi xuất khẩu với các tỉnh; hỗ trợ tích cực cho các địa phương có cơ sở chăn nuôi trong phòng, chống dịch bệnh và xây dựng vùng an toàn dịch bệnh.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến khẳng định, sự hình thành, đầu tư của các doanh nghiệp lớn là nền tảng phát triển bền vững cho ngành chăn nuôi Việt Nam trong tương lai; trong đó, điển hình và tiêu biểu nhất là các chuỗi chăn nuôi của Công ty De Heus, Tập đoàn Hùng Nhơn, CP Việt Nam, Japfa Comfeed, Masan... đã góp phần tạo nền tảng phát triển bền vững cho chăn nuôi Việt Nam trong tương lai; tạo điều kiện cho chăn nuôi gia súc, gia cầm phát triển mạnh trong thời gian tới.
Các doanh nghiệp chăn nuôi cần duy trì và thường xuyên giám sát định kỳ các cơ sở chăn nuôi an toàn dịch bệnh nhằm bảo đảm tiêu chuẩn trong nước và thế giới, hướng đến đáp ứng thị trường xuất khẩu.