Hộ gia đình ông Lê Hồng Khanh, trú thôn 11, xã Đạ Kho, huyện Đạ Tẻh (Lâm Đồng) cho biết, “Ba ha điều của gia đình tôi năm nay bị bọ xít muỗi 'xóa sổ’, hoa trên cành khô và cháy đen, không thu được cân hạt điều nào, toàn bộ đã mất trắng. Mà không chỉ có rẫy điều của gia đình tôi, xung quanh đây ai cũng bị vậy cả”.
Hầu như tất cả các vườn điều ở 3 huyện phía Nam của tỉnh Lâm Đồng là Đạ Tẻh, Đạ Huoai và Cát Tiên đều phải chịu chung cảnh ngộ như vườn điều ông Khanh. Toàn bộ hoa, chồi non đều bị bọ xít muỗi chích đến khô khốc, cháy đen, không thể thụ phấn, đậu quả như những mùa điều trước.
Nông dân trồng điều khổ vì bọ xít muỗi. Đậu Tất Thành/TTXVN |
Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Đạ Tẻh, toàn huyện có 8.114ha điều thì đã có tới 4.790ha bị thiệt hại nặng với tỷ lệ trên 70%. Các xã bị nặng nhất là Đạ Kho, Quốc Oai, Hương Lâm, Mỹ Đức. Ước tính tổng sản lượng điều bị sụt giảm so với vụ trước là 4.162 tấn, trị giá trên 166 tỷ đồng.
Tại xã Phước Lộc (huyện Đạ Huoai) hiện có gần 800ha điều. Gần như toàn bộ diện tích này cũng đang bị xơ xác trước cảnh tượng bọ xít muỗi tàn phá và mất trắng toàn bộ, người dân không thu hoạch được gì; khác những vụ điều trước, mỗi cây cho thu hoạch 15 kg đến 20kg. Cả xã bị giảm hơn 90% năng suất và sản lượng điều thu hoạch, làm nông dân mất trắng 40 tỷ đồng. Đạ Huoai là địa phương có diện tích trồng điều lớn nhất tỉnh Lâm Đồng với 9.011ha.
Ông Trịnh Xuân Thủy, Phó chủ tịch UBND huyện Đạ Huoai, cho biết, hầu hết diện tích trồng điều của huyện đều đã và đang bị dịch bọ xít muỗi tàn phá; thiệt hại từ vụ điều năm nay của huyện đã lên tới hơn 210 tỷ đồng. Nguyên nhân là vụ mưa vừa rồi trái mùa đã kéo dài đến sau Tết nguyên đán.
Thêm nữa là hiện tượng sương muối tạo môi trường thuận lợi cho bọ xít muỗi phát triển và lan tràn trong giai đoạn điều đơm hoa, kết quả. Khi hoa điều và chồi non trổ ra đều bị bọ xít muỗi chích lám cháy khô không thể phát triển, thụ phấn được. Với các huyện như Đạ Tẻh có tổng diện tích điều 8.114ha và Cát Tiên, 5.550ha, thì thiệt hại cũng không kém nhiều so với Đạ Huoai.
Những năm trước, năng suất điều đạt khoảng 1,1 tấn/ha, riêng vụ điều 2017, nông dân gần như mất trắng. Giá trị thiệt hại tại mỗi địa phương đều lên đến hàng trăm tỷ đồng. Tỉnh Lâm Đồng vẫn chưa tính toán được thiệt hại về giá trị kinh tế do ảnh hưởng từ việc cây điều do bọ xít muỗi.
Tuy nhiên, theo thống kê của ngành này, thì toàn bộ 22.507ha điều của tỉnh đã bị gây hại; trong đó, diện tích điều trồng trên đất nông nghiệp là hơn 18.326 ha và diện tích điều trồng trên đất lâm nghiệp là hơn 4.180 ha; tỷ lệ gây hại từ 30% đến 100%. Ngoài ra, bệnh thán thư cũng đang gây hại trên toàn bộ diện tích điều và tỷ lệ gây hại cũng tương tự như dịch bọ xít muỗi.
Hiện tại, ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng vẫn khó khăn trong việc tổ chức dập dịch bọ xít muỗi và bệnh thán thư đồng bộ tại các địa phương này. Nông dân trồng điều đang ra sức phun thuốc dập dịch hòng cứu sống cây điều và chờ đến vụ sau. Tuy nhiên, việc phun thuốc diệt trừ, dập dịch vẫn còn được thực hiện nhỏ lẻ nên chưa có hiệu quả cao.