Sơ đồ tuyến đường Vành đai 4 TP. HCM. Ảnh: Sở GTVT TP Hồ Chí Minh
Vành đai 4 đi qua 5 tỉnh, thành phố với tổng chiều dài khoảng 207 km. Trong số đó, đoạn qua Long An hơn 78 km, Bình Dương 47,5 km, Đồng Nai 45,6 km, Bà Rịa - Vũng Tàu 18,1 km và TP Hồ Chí Minh 17,3 km. Giai đoạn 1, dự án xây 4 làn xe, có làn dừng xe khẩn cấp bố trí liên tục. Để thuận lợi cho việc mở rộng trong tương lai, giai đoạn này cũng sẽ giải phóng mặt bằng một lần theo quy hoạch 8 làn.
Tổng mức đầu tư ước tính hơn 128.000 tỷ đồng; trong đó chi phí xây dựng gần 77.000 tỷ đồng và chi phí giải phóng mặt bằng hơn 51.000 tỷ đồng. Dự án được đề xuất theo phương thức đối tác công tư (PPP), hợp đồng BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao).
Từng địa phương sẽ là cơ quan có thẩm quyền thực hiện đoạn qua địa bàn. Hiện các địa phương đã cơ bản hoàn tất báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, dự kiến trình cấp thẩm quyền thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư trong quý IV/2024; trong đó HĐND tỉnh Bình Dương đã thông qua chủ trương đầu tư, hiện đang lập báo cáo nghiên cứu khả thi các dự án thành phần.
Theo UBND TP Hồ Chí Minh, trong quá trình nghiên cứu, hoàn thiện hồ sơ, các địa phương đang gặp một số khó khăn, vướng mắc do thiếu các cơ chế. Do vậy, để đẩy nhanh tiến độ, UBND TP Hồ Chí Minh đã phối hợp Bộ Giao thông Vận tải và các địa phương thống nhất cần đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù áp dụng chung cho toàn bộ dự án.
Cụ thể, giao UBND cấp tỉnh làm cơ quan chủ quản, được sử dụng ngân sách địa phương và nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư các dự án đường Vành đai 4; được sử dụng ngân sách địa phương hỗ trợ địa phương khác thực hiện hoạt động đầu tư công của dự án qua hai địa phương (cầu Thủ Biên giữa địa bàn tỉnh Đồng Nai và Bình Dương).
Ngân sách trung ương hỗ trợ các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu 50% tổng mức vốn ngân sách tham gia dự án; riêng đoạn qua tỉnh Long An, đề xuất ngân sách Trung ương hỗ trợ 75% tổng mức vốn ngân sách tham gia dự án.
Cho phép tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án không vượt quá 70% tổng mức đầu tư dự án. Cho phép UBND các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương, Long An phê duyệt điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chung đô thị, điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật các Đồ án quy hoạch xây dựng khu chức năng, Quy hoạch đô thị đã được phê duyệt.
Cho phép giá trị tổng mức đầu tư các dự án Vành đai 4 của từng địa phương được chuyển tiếp kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn 2026 - 2030 không tính cộng vào tổng mức đầu tư của các chương trình, dự án phải thực hiện trong kế hoạch đầu tư công trung hạn gia đoạn sau của từng địa phương.
Đối với đoạn Vành đai 4 qua tỉnh Long An, Quốc hội cho phép Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư dự án. Các địa phương cũng đề xuất trình tự, thủ tục, thẩm quyền thẩm định và quyết định đầu tư các dự án thành phần được thực hiện tương tự như đối với dự án nhóm A theo quy định của pháp luật về đầu tư công (đoạn trên địa bàn tỉnh Long An).
Ngoài ra, một số cơ chế khác cũng được đề xuất như: Cho phép người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định việc chỉ định thầu trong quá trình triển khai thực hiện dự án đối với các gói thầu tư vấn, gói thầu phục vụ di dời hạ tầng kỹ thuật, các gói thầu thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; cơ chế khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường; cơ chế quản lý công trình sau đầu tư và quyết toán vốn đầu tư.
UBND TP Hồ Chí Minh kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao UBND TP Hồ Chí Minh chủ trì, phối hợp UBND các tỉnh và đơn vị tư vấn tổng thể dự án nghiên cứu, xây dựng cơ chế chính sách đặc thù áp dụng chung cho các dự án xây dựng đường Vành đai 4 TP Hồ Chí Minh, trình cấp thẩm quyền thẩm định trong tháng 8/2024.
Giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp Bộ Giao thông Vận tải và các bộ, ngành liên quan thẩm định, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 9/2024, trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp cuối năm 2024.