Vận chuyển hàng hóa giao thương qua lại cầu Bắc Luân II, cửa khẩu quốc tế Móng Cái. Ảnh: Văn Đức/TTXVN
Theo Bộ Công Thương, thời gian tới, một số mặt hàng nông sản, trái cây tươi của Việt Nam sẽ tiếp tục vào thời điểm chính vụ để xuất khẩu sang Trung Quốc, trong khi năng lực thông quan của các cửa khẩu biên giới đã được mở lại như hiện nay vẫn chưa được cải thiện nhiều nên lượng hàng hóa được thông quan xuất nhập khẩu mới chỉ đạt khoảng 50 - 60% so với trước dịch.
Điều này có khả năng sẽ dẫn đến tình trạng tồn đọng, ùn ứ hàng hóa tại khu vực biên giới, phần nào làm giảm hiệu quả của các giải pháp đã được Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương triển khai hiệu quả như thời gian vừa qua.
Để đảm bảo mục tiêu kép vừa đảm bảo phòng chống dịch nhưng không làm gián đoạn, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại công văn số 808/VPCP-KTTH và Công điện số 224/CĐ-TTg, Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép mở lại các cửa khẩu phụ trên toàn tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc (là những cửa khẩu phụ đã đáp ứng đủ quy định của Nghị định số 112/2014/NĐ-CP ngày 21/11/2014 của Chính phủ về quản lý cửa khẩu biên giới đất liền và đã được Chính quyền địa phương hai bên thống nhất được phép mua bán, trao đổi, xuất nhập khẩu hàng hóa hiện đang tạm thời bị đóng cửa theo Chỉ thị số 06/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Công điện mật ngày 2/2/2020 của Bộ Tư lệnh Bộ đội biên phòng - Bộ Quốc phòng) trên cơ sở đảm bảo tối đa phòng chống dịch bệnh COVID-19.
Theo quy trình kiểm soát, phòng chống dịch bệnh đối với người và phương tiện vận tải tham gia vào hoạt động xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu phụ này phải thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Y tế tại công văn số 829/BYT-MT và các văn bản khác có liên quan được chính quyền địa phương hai bên thống nhất, triển khai áp dụng chặt chẽ theo nguyên tắc đặt ưu tiên cao nhất cho phòng chống dịch bệnh.
Ngoài ra, UBND các tỉnh có đường biên giới giáp Trung Quốc chỉ đạo các lực lượng chức năng trên địa bàn ưu tiên bố trí nguồn lực phù hợp để đảm bảo phòng chống dịch bệnh theo đúng quy định, đồng thời sớm trao đổi, thống nhất với các địa phương biên giới phía Trung Quốc để tổ chức thực hiện; chịu trách nhiệm trước Chính phủ về việc đảm bảo các yêu cầu trong phòng, chống dịch bệnh.
Sáng nay 23/3, Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch COVID-19 đã họp triển khai các biện pháp ứng phó dịch bênh. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng Ban chỉ đạo chủ trì cuộc họp và đã đồng ý với đề xuất của Bộ Công Thương, giao Bộ Ngoại giao làm đầu mối gửi thuốc men và một số vật tư y tế phòng dịch nhằm đảm bảo an toàn cho cán bộ và gia đình đang công tác tại các cơ quan đại diện, bao gồm cán bộ Thương vụ.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng đồng ý việc áp dụng mở rộng đối với các nước có biên giới với Việt Nam (như đã áp dụng với Trung quốc), đối với người điều khiển phương tiện vận tải hàng hoá đường bộ, đường không, đường biển, đường sắt... (Công điện số 224/CĐ - TTg ngày 12/2/2020 về việc tháo gỡ khó khăn cho hoạt động xuất nhập khẩu vận chuyển hàng hóa qua biên giới) để khơi thông việc trao đổi hàng hoá.
Ngoài ra, đối đối với việc cung ứng mặt hàng khẩu trang sẽ giao Bộ Y tế làm đầu mối, phối hợp với Bộ Tài chính và Bộ Công Thương thực hiện, dùng tiền từ ngân sách nhà nước để đặt hàng, mua từ các doanh nghiệp theo quy định.
Trước đó, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa qua biên giới cũng như đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch bệnh COVID - 19, Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến chỉ đạo tại công văn số 808/VPCP - KTTH ngày 5/2/2020 về hoạt động xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa qua biên giới và Công điện số 224/CĐ - TTg ngày 12/2/2020 về việc tháo gỡ khó khăn cho hoạt động xuất nhập khẩu vận chuyển hàng hóa qua biên giới; trong đó cho phép tiếp tục hoạt động xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu phụ Tân Thanh và Cốc Nam - tỉnh Lạng Sơn và lối mở Km3 + 4 phường Hải Yên, TP. Móng Cái - tỉnh Quảng Ninh.
Theo Sở Công Thương Lạng Sơn, tính đến hết ngày 19/3/2020, trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đã có 5 cửa khẩu được phép thực hiện thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu trở lại.
Cụ thể là cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, cửa khẩu Chi Ma, cửa khẩu Ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng, cửa khẩu phụ Tân Thanh, cửa khẩu phụ Cốc Nam.
Kết quả từ ngày 5/2 đến ngày 19/3/2020 tại các cửa khẩu đã thực hiện thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa được 23.449 xe (xuất khẩu 10.860 xe, nhập khẩu 12.589 xe.
Tuy nhiên, năng lực thông quan tại cửa khẩu Tân Thanh còn rất hạn chế, trung bình mỗi ngày chỉ xuất khẩu được từ 130 đến 150 xe hàng, trong đó sang tải hàng hóa chỉ đạt 50%, số còn lại phải tồn lại tại khu vực cửa khẩu biên giới phía Pò Chài (Trung Quốc).
Trong khi đó, lưu lượng xe và hàng hóa xuất khẩu từ các tỉnh nội địa lên khu vực chờ xuất ngày càng tăng, dẫn đến tình trạng ùn ứ tại cửa khẩu. Đến hết ngày 19/3, còn tồn khoảng 1.000 xe hàng chủ yếu là hàng nông sản.
Theo Sở Công Thương Lạng Sơn, nguyên nhân của việc tồn đọng hàng hoá là do phía Trung Quốc thời điểm hiện nay đang rất thiếu nhân lực lao động, đặc biệt là lao động bốc xếp, sang tải hàng hóa tại khu vực cửa khẩu do ảnh hưởng của dịch COVID-19.
Mặt khác, lực lượng chức năng của phía Trung Quốc đang tăng cường kiểm soát, phòng chống dịch bệnh với phương tiện chở hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang do dịch COVID -19 tại các tỉnh thành của Việt Nam đang có chiều hướng gia tăng.
Các cặp cửa khẩu phụ còn lại của tỉnh Lạng Sơn chủ yếu phục vụ cho xuất khẩu nông sản, từ khi phát sinh dịch bệnh COVID-19 đến nay, các cửa khẩu này đã tạm dừng hoạt động thông quan hàng hóa xuất khẩu theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Hiện tại, tỉnh Lạng Sơn và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) đang thống nhất cùng chuẩn bị các điều kiện cần thiết để sớm khôi phục hoạt động thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu tại các cặp cửa khẩu phụ này, trên cơ sở đảm bảo thực hiện chặt chẽ quy trình phòng chống dịch bệnh như các cửa khẩu phụ khác như Tân Thanh, Cốc Nam.
Đối với tỉnh Quảng Ninh, tính đến hết ngày 19/3, trên địa bàn tỉnh đã có 3 cửa khẩu được phép thực hiện thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu trở lại, đó là cửa khẩu quốc tế Móng Cái, cửa khẩu song phương Hoành Mô, lối mở Km3 + 4 , phường Hải Yến - TP. Móng Cái.
Kết quả từ ngày 5/2/2020 đến ngày 19/3/2020, tại các cửa khẩu hiện thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa được 5.364 xe; trong đó xuất khẩu 1.482 xe, nhập khẩu 3.882 xe...