Bộ GTVT đặt quyết tâm cổ phần hóa (CPH) thành công các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trực thuộc, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong toàn ngành. Bộ trưởng Đinh La Thăng đã (ảnh) có cuộc trao đổi với phóng viên báo Tin Tức về vấn đề này.
* Trong danh sách gần 100 DNNN đã CPH, Bộ GTVT “đóng góp” tới 44 doanh nghiệp. Vậy đâu là những yếu tố dẫn đến việc CPH thành công của ngành GTVT, thưa Bộ trưởng?
Bộ GTVT đang rất quyết liệt CPH các doanh nghiệp. Để làm được điều này, ngành đã quán triệt chủ trương của Đảng, Chính phủ về CPH sẽ góp phần thúc đẩy các doanh nghiệp và người lao động xác định mục tiêu, động lực, chiến lược để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, Bộ phân công trách nhiệm cho từng Thứ trưởng, để các Thứ trưởng đôn đốc tiến trình CPH các doanh nghiệp mô hình phụ trách.
Các Thứ trưởng sẽ chịu trách nhiệm nếu việc CPH không đạt được kết quả. Tiếp đến, chủ tịch, tổng giám đốc các doanh nghiệp cũng sẽ phải chịu trách nhiệm. Người đứng đầu các doanh nghiệp nếu không hoàn thành mục tiêu sẽ bị luân chuyển sang công việc khác. Ngoài ra, Bộ GTVT cũng phối hợp với các bộ, ngành, địa phương giải quyết các vướng mắc về thủ tục, cơ chế; đồng thời sẵn sàng tiếp nhận ý kiến trực tiếp của cán bộ, công nhân viên để kịp thời giải quyết những vướng mắc, bất cập.
* Hiện có nhiều nguyên nhân khiến việc CPH DNNN bị chậm. Với kinh nghiệm của Bộ GTVT, theo Bộ trưởng việc CPH các DNNN có quá khó không?
Không thể viện dẫn lý do thấy khó mà không làm. Điều quan trọng là phải có quyết tâm chính trị của ngành và có sự quyết liệt của những người đứng đầu. Bên cạnh đó là sự đồng thuận của cán bộ, công nhân viên chức để hoàn thành mục tiêu đặt ra.
* Bộ trưởng đã từng cho người đứng đầu một số dự án giao thông lớn thôi chức vì để dự án chậm tiến độ. Bộ trưởng cho biết quan điểm của mình, cũng như cách xử lý trách nhiệm của người đứng đầu nếu CPH DNNN chậm?
Thời gian qua, báo chí có đưa thông tin tôi “trảm tướng”, nhưng thực tế tôi chưa cách chức ai. Tuy nhiên, nếu người đứng đầu không hoàn thành nhiệm vụ thì sẽ bị điều chuyển đi nơi khác. Đây không phải là quyết định của riêng Bộ trưởng hay Thứ trưởng mà là của cả một tập thể và theo đúng các quy định về quản lý cán bộ. Bộ GTVT đã xác định rõ mục tiêu đề ra và thống nhất cách làm: Tiến trình CPH được ví như con tàu đã chuyển động. Con tàu đã chuyển động thì không thể cắt toa. Tàu đã đi thì không thể bảo đợi tôi được.
* Có ý kiến cho rằng Nhà nước chỉ nên giữ lại tỷ lệ nhỏ, thậm chí là bán hết cổ phần Nhà nước của các DNNN thuộc Bộ GTVT. Bộ trưởng nghĩ sao về ý kiến này?
Những doanh nghiệp mà Nhà nước không cần giữ 100% cổ phần thì dứt khoát sẽ thoái vốn. Các doanh nghiệp không giữ cổ phần chi phối thì sẽ bán, thậm chí bán đến còn 0%. Tuy nhiên, không phải bán tống bán tháo, mà phải bảo đảm được hiệu quả, thực hiện được mục tiêu thoái vốn. CPH nhưng không để xảy ra thất thoát, lãng phí, tiêu cực, tham nhũng. Bộ GTVT chỉ đạo đối với các doanh nghiệp xây lắp thì để tư nhân làm sẽ tốt hơn. Vì vậy, theo lộ trình, những doanh nghiệp xây lắp sẽ bán hết cổ phần. Chỉ có như vậy mới chọn được cổ đông chiến lược.
* Được biết, Bộ GTVT cũng sẽ CPH các bệnh viện của ngành, điều chưa từng có tiền lệ ở các ngành khác. Tại sao, Bộ GTVT lại quyết định CPH các bệnh viện, thưa Bộ trưởng?
Thực tế, các bệnh viện nước ngoài hay bệnh viện tư nhân trong nước đều hoạt động rất hiệu quả và không có tiêu cực, tham nhũng, phong bì... Vì thế, với bệnh viện, tư nhân làm được thì Nhà nước không cần đầu tư 100%, ngoại trừ những trường hợp cần thực hiện các chính sách an sinh xã hội thì phải tách bạch riêng. Việc này vừa thu hút được vốn ngoài xã hội, tăng sự kiểm soát của cổ đông, vừa nâng cao được chất lượng dịch vụ.
Chính phủ đã đặt mục tiêu hoàn thành CPH hơn 430 doanh nghiệp trong hai năm 2014 - 2015. Để thực hiện thành công, theo Bộ trưởng cần phải tập trung giải quyết những vấn đề gì về cơ chế, chính sách?
Theo tôi, trong tiến trình CPH cần có những chế tài cụ thể hơn, cần tạo ra sức ép. Quốc hội tạo ra sức ép với Chính phủ phải đẩy nhanh tái cơ cấu doanh nghiệp và CPH. Chính phủ tạo sức ép với các bộ, ngành. Trường hợp Bộ trưởng, lãnh đạo Bộ bị Chính phủ nhắc nhở thì đương nhiên bên dưới cũng bị liên đới. Sức ép này sẽ tạo động lực giúp quá trình CPH doanh nghiệp được đẩy mạnh.
* Xin Bộ trưởng cho biết ý kiến về việc tái cơ cấu và CPH Tổng Công ty Công nghiệp tàu thủy Vinashin (nay là SBIC) và Tổng công ty hàng hải Việt Nam Vinalines?
Dưới sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ thì SBIC đã CPH và đạt được những kết quả bước đầu. Chúng ta đã không để xảy ra tình trạng đổ vỡ dây chuyền, giữ được 70% năng lực và khả năng đóng tàu. Bộ GTVT sẽ kết thúc thí điểm mô hình tập đoàn để chuyển sang mô hình tổng công ty. Hiện nay, SBIC còn lại 8 doanh nghiệp đóng tàu, chiếm đến 70% năng lực đóng tàu cả nước; người lao động cũng được hưởng các chính sách chế độ đãi ngộ. Năm nay, Bộ GTVT sẽ chuẩn bị các thủ tục để CPH SBIC vào năm 2015.
Vinalines cũng đã thực hiện tái cơ cấu tài chính và đóng tàu. Chính phủ chỉ đạo Vinalines tập trung vào các ngành nghề chính là kinh doanh hàng hải và kinh doanh cảng biển. Vinalines đang xây dựng đề án CPH để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm nay.
Đối với SBIC và Vinalines, tôi cho rằng không khó để CPH. Và như vậy đến năm 2015, việc tái cơ cấu, sắp xếp, CPH hai doanh nghiệp lớn này sẽ đạt mục tiêu đề ra, đúng với kết luận của Bộ Chính trị và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
* Xin cảm ơn Bộ trưởng!
Tiến Hiếu (thực hiện)