100% xã viên xã Vĩnh Hưng A, huyện Vĩnh Lợi thống nhất không gieo sạ vụ Thu Đông vì lo ngại thua lỗ. Ảnh: TTXVN phát
Lâu nay, sau khi thu hoạch xong vụ lúa Hè Thu, nông dân vùng sản xuất 3 vụ lúa/năm ở tỉnh Bạc Liêu bắt tay ngay vào cải tạo đất, xuống giống vụ lúa Thu Đông. Thế nhưng năm nay lại khác, đến thời điểm này, khi mà lịch gieo sạ kết thúc, nông dân chẳng màng ra đồng, cũng không theo dõi giá lúa lên xuống, bởi họ đã quyết định bỏ vụ. Chi phí sản xuất đang ở mức cao; lợi nhuận thu được thấp; sự bấp bênh do ảnh hưởng bất lợi của thời tiết là những nguyên nhân khiến nhiều nông dân chấp nhận để ruộng trống, chờ niên vụ sau.
Nếu như ở thời điểm này của năm trước, tại các vùng trồng lúa 3 vụ của tỉnh Bạc Liêu lúa đang xanh đồng, nông dân bắt đầu tỉa dặm, thì năm nay trên các cánh đồng chỉ là gốc rạ.
Quyết định không xuống giống gần 1 ha vụ lúa Thu Đông, anh Trịnh Văn Tiệp, ấp Trung Hưng 3, xã Vĩnh Hưng A , huyện Vĩnh Lợi tính đi tính lại, sản xuất có quá nhiều rủi ro, không đảm bảo lợi nhuận nên quyết định bỏ vụ. Anh Tiệp chia sẻ, do chi phí đầu vào tăng mạnh, nhất là phân bón, thuốc bảo vệ thực vật cùng với đó là giá thuê máy cày, máy gặt cũng tăng cao nên sản xuất không có lãi.
Không chỉ riêng trường hợp của anh Tiệp, ông Trịnh Văn Ngang, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Đông Tâm, xã Vĩnh Hưng A, huyện Vĩnh Lợi cho biết, hợp tác xã có trên 210 ha, sản xuất 3 vụ lúa/năm. Tuy nhiên, do mới vừa sản xuất vụ lúa hè thu thua lỗ, đồng thời chi phí đầu tư sản xuất lúa đang ở mức cao nên 100% xã viên thống nhất không gieo sạ vụ thu đông này.
Xã Vĩnh Hưng A có gần 2.000 ha, là xã trọng điểm sản xuất lúa 3 vụ của huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu. Hàng năm ở vụ Thu Đông, nông dân đều xuống giống sản xuất hết diện tích, cuối vụ thu hoạch được lợi nhuận khấm khá, trang trải tiền để ăn tết đầm ấm. Tuy nhiên năm nay, toàn xã chỉ mới có gần 200 ha người nông dân xuống giống cầm chừng, gần 1.700 ha nông dân bỏ vụ hoặc chấp nhận xuống giống chậm 1 hoặc 2 tháng.
Ông Nguyễn Việt Thống, Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hưng A, huyện Vĩnh Lợi cho biết, tại địa phương nhiều loại vật tư nông nghiệp vẫn giữ ở mức rất cao và tiếp tục có xu hướng tăng. Các mặt hàng như phân U rê, NPK tổng hợp, đạm… đều tăng. Đơn cử như phân D.A.P là một trong những loại phân được sử dụng rất phổ biến trong sản xuất lúa. Hiện tại giá bán loại phân này lên đến 1,6 triệu đồng/bao, tăng 25% so với vụ hè thu; các loại thuốc bảo vệ thực vật cũng tăng từ 30 – 50% so với trước.
Cũng theo ông Thống, các đại lý phân bón ở địa phương đang hết sức lo lắng vì bán nợ cho hơn 80% nông dân trong vụ Hè Thu, nhưng chỉ mới thu được khoảng 20% tiền mặt do nông dân không trả được nợ vì sản xuất thua lỗ. Như vậy, nếu nông dân tiếp tục bỏ vụ Thu Đông càng khiến cho khả năng thu hồi vốn thức ăn càng thấp.
Ông Tô Thanh Hải, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Vĩnh Lợi cho biết, qua thống kê chỉ có khoảng 2.500 ha đất sản xuất lúa 3 vụ được nông dân xuống giống vụ lúa Thu Đông. Còn lại 4.500 ha gần như đã bỏ vụ. Đây là lần đầu tiên từ hàng chục năm nay, nông dân vùng ngọt chuyên lúa của huyện Vĩnh Lợi bỏ vụ Thu Đông cao nhất.
Không riêng gì huyện Vĩnh Lợi, nhiều địa phương khác cũng đang diễn ra tình trạng tương tự. Ông Mã Thanh Phương, Phó Chủ tịch UBND huyện Hòa Bình cho biết, dù đã kết thúc lịch gieo sạ nhưng tính đến ngày 10/10, nông dân chỉ xuống giống được 2.500/8.500 ha sản xuất vụ lúa Thu Đông.
Ông Trần Văn Năm, ngụ xã Minh Diệu, huyện Hòa Bình, một nông dân có hơn 30 năm làm ruộng đã rất tâm tư khi quyết định không xuống giống vụ Thu Đông. Ông Năm tính toán, với tình hình giá phân bón tăng gấp 2-3 lần so với trước thì sản xuất vụ lúa này chỉ thua lỗ, nợ nần thêm. Nhìn mảnh ruộng của mình trơ gốc rạ, ông xót xa: "Với nông dân, không trồng lúa là chuyện khó chịu, đau lòng. Nếu chỉ cần huề vốn, có lúa để ăn thì bà con cũng không bỏ. Đằng này…", ông Năm buông lửng câu nói, lại thở dài nhìn về những cánh đồng xa xăm. Bỏ cây lúa đã nuôi sống mình bao đời, người nông dân ở tỉnh Bạc Liêu ai cũng có chung tâm trạng buồn, tiếc nuối. Và cái mong mỏi của họ là, Nhà nước làm sao để ổn định giá cả vật tư nông nghiệp, để nông dân có thể bám đồng, bám ruộng.
Nhiều diện tích ruộng ở tỉnh Bạc Liêu bị bỏ vụ vì nông dân càng làm càng lỗ. Ảnh: TTXVN phát
Qua thống kê, ngành nông nghiệp tỉnh Bạc Liêu cho biết, diện tích gieo trồng lúa vụ Thu Đông giảm mạnh, kế hoạch xuống giống dự kiến 30.000 ha, nhưng thực hiện chỉ đạt chưa tới 50%. Bên cạnh nguyên nhân giá vật tư nông nghiệp tăng quá cao, còn do thời tiết năm nay bất ổn, sản xuất của nông dân không có lãi.
Trước tình trạng nông dân bỏ sản xuất vụ lúa Thu Đông, tỉnh Bạc Liêu đang triển khai thực hiện nhiều giải pháp. Trước mắt là cơ cấu lại mùa vụ sản xuất nhằm giảm thiểu ảnh hưởng bất lợi của thời tiết. Đồng thời đầu tư nâng cấp hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất lúa nhất là hệ thống đê bao khép kín gắn với Trạm bơm nhằm chủ động tưới tiêu trong sản xuất.
Đối với chi phí đầu vào gia tăng, để giúp nông dân giảm chi phí sản xuất trong điều kiện khó khăn, thời gian tới ngành nông nghiệp tỉnh Bạc Liêu sẽ đẩy mạnh chuyển giao ứng dụng khoa học, kỹ thuật vào sản xuất, phối hợp với các địa phương tập huấn, hướng dẫn các biện pháp chăm sóc, phòng ngừa sâu bệnh hiệu quả.
Ngành nông nghiệp tỉnh cũng khuyến cáo nông dân thực hiện các mô hình quản lý dịch hại tổng hợp IPM, quy trình sản xuất "3 giảm, 3 tăng", "1 phải, 5 giảm", áp dụng nguyên tắc 4 đúng trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật; bón phân cân đối, tăng cường sử dụng các loại chế phẩm vi sinh, phân hữu cơ kết hợp để giảm lượng phân bón hóa học trong sản xuất nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành và nâng cao hiệu quả trong sản xuất. Ngoài ra cũng khuyến khích nông dân chuyển đổi sản xuất nông nghiệp sang hướng hữu cơ, tăng cường sử dụng phân bón từ các nguồn nguyên liệu sẵn có như phụ phẩm trồng trọt, chất thải chăn nuôi để vừa cải tạo đất, vừa giảm chi phí sản xuất nông nghiệp.