Ông Nguyễn Văn Toản, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Văn Chấn (Yên Bái), cho biết: Do đang là mùa khô nên dịch mối xông ở cây chè cổ thụ xã Suối Giàng phát triển mạnh nhất.
Nguyên nhân có thể do gốc chè không giữ được độ ẩm thích hợp, nên đã tạo điều kiện cho mối phát triển.
Thực tế cho thấy ở những nơi bị phát quang gốc thì mối xông càng nhiều. Hiện việc chữa trị cho những cây chè cổ thụ trở thành vấn đề nan giải. "Cứ đà phá hoại của dịch mối xông chè như hiện nay, thì hàng trăm cây chè cổ thụ nổi tiếng cùng với 400 ha chè Suối Giàng có nguy cơ biến mất", ông Toản khẳng định.
Dịch mối xông cây chè cổ thị Suối Giàng đã xuất hiện chừng 10 năm nay, nhưng 2 năm trở lại đây chè chết nhiều hơn. Tuy chưa có thống kê đầy đủ nhưng diện tích chè bị sâu bệnh khoanh vùng khoảng 30 ha, tập trung nhiều ở khu Bản Mới, còn các khu khác thì lác đác. Dịch mối xông chè cổ thụ Suối Giàng đã ảnh hưởng lớn tới đời sống của đồng bào Mông nơi đây, bởi thu nhập của họ phần lớn phụ thuộc vào những cây chè này.
Anh Giàng A Sềnh ở thôn Cáng của xã cho biết: "Nhà mình có chừng 5.000 m2 chè, trước đây thu nhập khá, nay đã giảm đi rất nhiều chỉ vì dịch mối xông. Ban đầu mối hại ở gốc chè, sau đó ăn lên thân cây chè làm cây chè khô dân sau đó mối sẽ ăn sâu vào trong làm chè chết. Mình cũng đã mua thuốc sâu từ ngoài chợ về để diệt mối nhưng chỉ có những con mối ở bên ngoài chết thôi, còn những con ở bên trong cây chè không chết được nên mình chẳng biết làm thế nào để diệt".
Còn theo ông Sổng A Nủ, Chủ tịch UBND xã Suối Giàng: “Chè chết ảnh hưởng nhiều đến thu nhập của người dân. Trước mắt xã đã mua thuốc bảo vệ thực vật, phun vào đường mối đi, gạt đất phun vào bên trong. Qua kiểm tra 15 ngày cây không bị mối nữa. Nhưng do phun thuốc ảnh hưởng đến chất lượng chè nên không thể tiếp tục phun nữa, cần phải nghiên cứu giải pháp để vừa cứu được chè vừa không ảnh hưởng đến chất lượng chè Suối Giàng. Xã mong muốn các nhà khoa học về xem xét và giải cứu những cây chè cổ khỏi tình trạng này càng sớm càng tốt”.
Để giải quyết tình trạng này, huyện Văn Chấn đã phối hợp với các ngành chức năng, những tổ chức khoa học nông nghiệp, khảo sát tìm những mô hình thích hợp để cứu lấy những gốc chè cổ. Song hiện mới chỉ dừng lại ở mức nghiên cứu, chưa có giải pháp hữu hiệu này được đưa ra.
Đức Tưởng