Cán bộ Thuế cơ sở 2 (Thuế thành phố Cần Thơ) dẫn giúp hộ kinh doanh phường Cái Răng tự kê khai doanh thu, tự đóng thuế. Ảnh minh họa: Thu Hiền/TTXVN
Dự thảo Thông tư đề xuất hướng dẫn việc ghi sổ kế toán của các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hàng năm trên 3 tỷ đồng thực hiện kế toán theo hướng dẫn này hoặc theo chế độ kế toán doanh nghiệp siêu nhỏ.
Theo dự thảo, người đại diện hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có thể tự ghi chép sổ sách kế toán hoặc bố trí người làm kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Người đại diện hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có thể bố trí cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, anh, chị, em ruột của mình làm kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh hoặc bố trí người làm quản lý, điều hành, thủ kho, thủ quỹ, người được giao nhiệm vụ thường xuyên mua, bán tài sản kiêm nhiệm làm kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Bộ Tài chính cho biết, dự thảo Thông tư hiện nay đang được xây dựng trên cơ sở bám sát dự thảo Luật Quản lý thuế, dự thảo Luật thuế thu nhập cá nhân và dự thảo Nghị định quy định về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh mà Bộ Tài chính đang xây dựng, đồng thời có hướng dẫn thêm một số trường hợp giả định có thể phát sinh về chính sách thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Theo dự thảo, hộ và cá nhân kinh doanh sẽ áp dụng chế độ kế toán theo 3 nhóm doanh thu và phương pháp nộp thuế.
Với nhóm có doanh thu năm từ 200 triệu đồng trở xuống, hộ kinh doanh phải sử dụng sổ chi tiết doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ theo mẫu để ghi nhận toàn bộ doanh thu phát sinh. Đây là nhóm quy mô nhỏ nhất, nhằm đảm bảo tối thiểu nghĩa vụ ghi chép phục vụ quản lý thuế.
Với nhóm có doanh thu trên 200 triệu đồng đến 3 tỷ đồng mỗi năm, chế độ kế toán được áp dụng theo 2 trường hợp, tùy thuộc phương pháp nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Cụ thể, trường hợp nộp các loại thuế này theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu thì hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn bán hàng và sổ kế toán. Trường hợp nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ và thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu thì chứng từ kế toán gồm hóa đơn giá trị gia tăng, hóa đơn bán hàng và sổ kế toán.
Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng mỗi năm, dự thảo cũng quy định 2 trường hợp tương ứng với phương pháp nộp thuế. Nếu nộp thuế giá trị gia tăng theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu và thuế thu nhập cá nhân trên thu nhập tính thuế, bộ chứng từ kế toán gồm hóa đơn giá trị gia tăng, hóa đơn bán hàng, bảng kê mua hàng hóa, dịch vụ trong trường hợp bán hàng không có hóa đơn giá trị gia tăng hoặc hóa đơn bán hàng, cùng với sổ kế toán. Nếu nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ và thuế thu nhập cá nhân trên thu nhập tính thuế, hộ kinh doanh phải sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng, hóa đơn bán hàng, bảng kê mua hàng hóa, dịch vụ trong trường hợp bán hàng không có hóa đơn giá trị gia tăng/hóa đơn bán hàng và sổ kế toán.
Dự thảo cũng bổ sung quy định đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có hoạt động cho thuê tài sản hoặc hoạt động thương mại điện tử. Nếu các đối tượng này nộp thuế giá trị gia tăng theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu và số thuế thu nhập cá nhân phải nộp được xác định bằng thuế suất nhân doanh thu, họ sẽ sử dụng sổ kế toán theo mẫu để làm căn cứ xác định nghĩa vụ thuế với ngân sách nhà nước. Trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có hoạt động thuộc diện chịu các loại thuế đặc thù khác, dự thảo yêu cầu sử dụng thêm sổ theo dõi nghĩa vụ thuế đặc thù theo mẫu nhằm đảm bảo ghi chép và quản lý đầy đủ nghĩa vụ thuế phát sinh.
Dự kiến, Thông tư có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 cùng hiệu lực với quy định của pháp luật thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.