Nhà máy Điện gió Bạc Liêu. Ảnh minh họa: Phan Tuấn Anh/TTXVN
Các nhà đầu tư cho rằng, quá trình ban hành Quyết định 21 (quy định khung giá điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp) dường như quá vội vàng, chưa bảo đảm việc thẩm định và lấy ý kiến một cách kỹ lưỡng.
Theo đó, việc giao cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam EVN/EPTC làm công tác xác định giá và sử dụng kết quả đề xuất chưa qua tham vấn với bên tư vấn độc lập là chưa phù hợp với thực tiễn, phương pháp tính toán của EVN cũng được cho là chưa phù hợp và chưa đảm bảo tính khách quan.
Về vấn đề này, Cục Điều tiết Điện lực giải thích, Bộ Công Thương đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ bằng nhiều báo cáo về cơ chế đối với dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp. Bộ cũng đã ký ban hành Thông tư 15/2022/TT-BCT ngày 3/10/2022 quy định phương pháp xây dựng khung giá phát điện.
Ngoài ra, Hội đồng tư vấn độc lập để lấy ý kiến về khung giá phát điện cho Dự án chuyển tiếp cũng được thành lập theo Quyết định số 2334 (ngày 7/11/2022) của Bộ trưởng Bộ Công thương. Hội đồng gồm 9 thành viên là các chuyên gia có chuyên môn trong lĩnh vực điện, giá, tài chính, quản lý nhà nước về năng lượng.
Việc tổ chức tính toán rà soát, xin ý kiến của các chuyên gia và các cơ quan có đơn vị có liên quan được thực hiện từ ngày 20/11/2022 - 30/11/2022.
“Vì vậy, việc dự thảo và ban hành Quyết định 21 về ban hành khung giá điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp hoàn toàn đảm bảo trình tự và thủ tục theo quy định”, Cục Điều tiết điện lực khẳng định.
Theo Quyết định số 21/QĐ-BCT ngày 7/1/2023, giá trần dự án điện mặt trời chuyển tiếp là 1.185 - 1.508 đồng/kWh và điện gió 1.587 - 1.816 đồng/kWh, tuỳ loại hình.
Mức giá trần này thấp hơn 20-30% so với giá FIT ưu đãi 20 năm từng được đưa ra trước đây.
Các nhà đầu tư quan ngại những bất cập về pháp lý, hiệu quả tài chính thấp khiến họ lâm vào tình trạng thua lỗ, phá sản khi tổng vốn đầu tư của 34 dự án đã hoàn thành đầu tư xây dựng gần 85.000 tỷ đồng; trong đó 58.000 tỷ đồng là vốn vay ngân hàng.
Số tiền này sẽ không thể thu hồi, thậm chí, doanh nghiệp vỡ phương án tài chính với khung giá phát điện mới này.
Theo Bộ Công Thương, các số liệu của các tổ chức tư vấn quốc tế, thông số do Viện Năng lượng, Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng điện 1, 2, 3, 4 và tổ chức tư vấn GIZ cung cấp, suất đầu tư điện gió, điện mặt trời trên thế giới có xu hướng giảm mạnh trong giai đoạn vừa qua, bất chấp sự gia tăng đáng kể của chi phí vật liệu.
Vì vậy, căn cứ báo cáo kết quả tính toán khung giá của EVN, suất đầu tư được thẩm định, lựa chọn trên cơ sở suất đầu tư các dự án giảm trừ 10% cho 1 MWp điện mặt trời, 1 MW điện gió.
Bộ Công Thương cũng cho biết, khung giá áp dụng cho các nhà máy điện mặt trời mặt đất được thẩm định trên cơ sở lựa chọn bộ thông số đầu vào như: Suất đầu tư, bức xạ mặt trời tại vùng 3 (tỉnh Bình Thuận) và các thông số khác được lựa chọn theo số liệu thu thập từ các nhà máy điện mặt trời mặt đất đã ký kết hợp đồng mua bán điện với EVN trước thời điểm giá bán điện ưu đãi hết hiệu lực…