Ông Artur Korneyev đứng cạnh "Chân Voi". Chất lượng của bức ảnh đã bị nồng độ phóng xạ đậm đặc gây ảnh hương. Ảnh: Daily Star
“Chân Voi” là tên gọi của một khối chất phóng xạ rộng chừng 3 mét, bề mặt xù xì giống như vỏ cây, hình thành trong thảm họa hạt nhân năm 1986 tại nhà máy điện nguyên tử Chernobyl nằm cách thủ đô Kiev của Ukraine khoảng 100 km về phía Bắc. Nó được phát hiện vào tháng 12 cùng năm ở tầng hầm dưới lò phản ứng số 4.
Vật thể nguy hiểm chết người này, là một khối chất corium phóng xạ đậm đặc, hiếm khi được chụp ảnh. Cho đến tận ngày nay, đặt chân vào căn hầm nơi “Chân Voi” đang từ từ hạ nhiệt vẫn đồng nghĩa với bản án tử hình.
Trong quá trình kiểm tra an toàn định kỳ tại nhà máy điện hạt nhân Chernobyl ngày 26/4/1986, lò phản ứng số 4 bỗng nhiên phát nổ, gây phản ứng liên hoàn tại đây. Sau vụ nổ đầu tiên, khoảng 600 công nhân được huy động đến để ngăn rò rỉ chất phóng xạ. Trong suốt 10 ngày, các thanh nhiên liệu hạt nhân vẫn tiếp tục cháy, thải ra không khí các phần tử chứa phóng xạ. Theo các chuyên gia, những thành phần phóng xạ này gây ô nhiễm tới 3/4 lãnh thổ châu Âu, nghiêm trọng nhất là tại Ukraine, Belarus và Nga, lúc đó vẫn nằm trong Liên bang Xô Viết.
Trên 30 công nhân đã chết vài tháng sau khi xảy ra sự cố. Hàng ngàn người mắc bệnh ung thư và các vấn đề sức khỏe trong những năm sau đó do tiếp xúc với lượng phóng xạ độc hại khổng lồ.
Tuy nhiên, lượng phóng xạ đậm đặc lên đến 10.000 đơn vị roentgen/giờ do “Chân Voi” phát ra đủ mạnh để rút ngắn cuộc đời của bạn xuống còn vài ngày. Từ 5 – 10 roentgen dẫn đến thay đổi công thức máu của một người. 70 roentgen gây nôn mửa và rụng tóc và từ 1.000 roengent trở lên sẽ phá hủy niêm mạc ruột, dẫn đến tình trạng chảy máu trong và cuối cùng là tử vong.
Để dễ hình dung hơn, bạn sẽ bị ngộ độc, nôn mửa, tiêu chảy mất kiểm soát sau 30 giây tiếp xúc với khối phóng xạ. Bất kỳ ai lởn vởn gần nó quá 5 phút sẽ mất mạng trong 2 ngày sau. Điều này đã biến khối vật chất rộng 3 mét trở thành vật thể nguy hiểm nhất từng tồn tại trên Trái đất.
Tại thời điểm khối chất corium này hình thành, nó nóng đến nỗi chảy xuyên cả lớp bê tông dày 2 mét. Người ta lo sợ rằng nếu tiếp tục ngấm xuống phía bên dưới, nó sẽ chảy vào đường nước ngầm dưới lò phản ứng, đầu độc toàn bộ nguồn nước ở phạm vi nhiều km xung quanh.
Bản thân bức ảnh nổi tiếng nhất về khối vật chất chính là một bí ẩn lịch sử, do ông Artur Korneyev, Phó giám đốc dự án Shelter Object chụp bên dưới phòng phản ứng số 217 năm 1996.
Đồ chơi và mặt nạ khí gas nằm trên sàn một trường mẫu giáo bỏ hoang tại thành phố Pripyat, Chernobyl năm 2006. Ảnh: Getty Images
Shelter Object là cấu trúc bê tông thép khổng lồ chứa 200 tấn chất corium, 30 tấn bụi phóng xạ cùng 16 tấn urani và plutoni tại Chernobyl. Ông Tim Ledbetter, người biên soạn thư viện ảnh kỹ thuật số cho Dự án An toàn Hạt nhân Quốc tế thuộc Bộ Năng lượng Mỹ, không rõ ông lấy được tấm ảnh này từ nguồn gốc nào. Toàn bộ thông tin ông nắm được là hình ảnh cho thấy ông Korneyev đứng cạnh vật thể chết chóc nhất hành tinh.
Phó giám đốc Artur Korneyev đã đến Chernobyl nhiều hơn bất kỳ ai, đồng nghĩa với việc bị nhiễm xạ nhiều nhất. Được biết, ông đã dựng máy ảnh hẹn giờ để chụp tấm hình đặc biệt này. Kết cấu mờ ảo, sần sùi của bức ảnh được cho là do lớp bức xạ chết người của “Chân Voi”, ngay cả khi nó đã hình thành từ 10 năm trước.
Lần đầu tiên phát hiện, “Chân Voi” giải phóng ra lượng phóng xạ đủ mạnh để giết chết một người trưởng thành trong ít phút. Thậm chí đến ngày hôm nay, hơn 33 năm sau thảm họa, nó đang bị đốt nóng bởi sự phân rã phóng xạ và gây nguy hiểm cho sức khỏe. Nó quá cứng và đậm đặc, không mũi khoan bình thường nào có thể xuyên thủng. Dù vậy, giới chức Nga từng thử nghiệm bắn súng AK-47 vào nó, gây một vài vết hư hại nhỏ trên bề mặt.
Hiện nay, căn hầm ban đầu của Chernobyl đã bắt đầu sụp đổ. Cấu trúc thay thế nó trị giá 2,3 tỷ USD do Ngân hàng Châu Âu tài trợ đã được dựng lên xung quanh, chôn vùi “Chân Voi” mãi mãi.