Sinh ngày 17/6/1943 tại Harriburg, bang Pennsylvania, tên khai sinh của Newt Gingrich là Newton Searles McPherson. Ngay sau khi Newt chào đời, cuộc hôn nhân của cha mẹ cậu, là anh Newton Searles McPherson với cô Kathleen "Kit" Daugherty khi ấy còn chưa đủ tuổi thành niên đã nhanh chóng tan vỡ. Khi Daugherty đi bước nữa với chàng quân nhân Robert Bruce Gingrich thì Newton Searles McPherson được thay tên đổi họ thành Newt Gingrich.
Sống với mẹ, cha dượng và ba người em gái cùng cha khác mẹ, Newt Gingrich đã được nếm trải mùi vị của cả hai cuộc chiến tranh thế giới khi người đàn ông trụ cột trong gia đình chinh chiến liên miên. Ông Robert Bruce Gingrich tham gia cả cuộc chiến tranh Triều Tiên và cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam. Giống như nhiều gia đình quân nhân khác, nhà Gingrich liên tục thay đổi chỗ ở từ căn cứ quân sự này sang căn cứ quân sự khác. Họ đã từng sống ở Stuttgart (Đức) và Orleans (Pháp) trước khi trở về Fort Benning, bang Georgia.
|
Newt Gingrich thời nghiên cứu sử học ở Đại học Tulane. |
Ngay từ nhỏ, Newt đã có niềm đam mê với lịch sử. Triệt để tôn trọng câu “Lịch sử tự lặp lại”, Newt Gingrich đã chọn chuyên ngành lịch sử khi theo học tại Đại học Emory. Không bằng lòng với tấm bằng cử nhân sử học được trao năm 1965, Newt Gingrich quyết định học lên cao hơn. Ông ghi danh vào Đại học Tulane và đã được nhận bằng Thạc sĩ sử học năm 1968. Ba năm sau, ở tuổi 28, Newt Gingrich trở thành Tiến sĩ sử học. Đã có thời gian ông tham gia giảng dạy môn lịch sử và địa lý tại Đại học Tây Georgia.
Tưởng như Newt Gingrich sẽ gắn bó cả đời với sử học, bất ngờ năm 1974 ông rẽ sang con đường chính trị với việc chạy đua vào Quốc hội Mỹ. Nhưng chiến dịch tranh cử đầu tiên của ông đã không thành công và nỗ lực lần thứ 2 năm 1976 cũng chịu chung số phận. Mãi đến năm 1978, vận hội mới mỉm cười với Newt Gingrich, giúp ông có được một ghế ở Hạ viện.
Với 10 lần tái đắc cử, Newt Gingrich đã làm việc trong cơ quan lập pháp của nước Mỹ suốt 20 năm. Ngay từ những ngày đầu tiên, ông đã là một thành viên có ảnh hưởng trong đảng Cộng hòa. Năm 1983, Newt Gingrich thành lập nhóm những nghị sị Cộng hòa có quan điểm ảnh hưởng đến các chính sách của Tổng thống Ronald Reagan.
|
Newt Gingrich đang sống hạnh phúc bên người vợ thứ ba, bà Callista Bisek. |
Vụ cáo buộc nghị sĩ Dân chủ Jim Wright vi phạm quy định tài chính trong tranh cử, khiến ông này mất chức Chủ tịch Hạ viện năm 1988 càng khiến uy tín của Newt Gingrich lên cao và đến khi nghị sĩ Cộng hòa Dick Cheney được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng thì Newt Gingrich được thừa hưởng ghế Chủ tịch phe thiểu số ở Hạ viện.
Sử dụng ảnh hưởng của mình trong đảng Cộng hòa, Newt Gingrich đã đưa ra dự thảo Thỏa thuận với nước Mỹ (Contract with America), gồm 10 chính sách mà Cộng hòa cam kết thực hiện nếu được đa số ủng hộ trong các cuộc bầu cử quốc hội, trong đó có cải cách phúc lợi, xiết chặt luật chống tội phạm, cân bằng ngân sách...
Năm 1994, khi phe Cộng hòa giành lại được quyền kiểm soát Hạ viện sau 4 thập kỷ để mất vào tay phe Dân chủ, Newt Gingrich được bầu làm Chủ tịch Hạ viện. Trong 4 năm ông đứng đầu Hạ viện, nước Mỹ đã có một ngân sách cân bằng lần đầu tiên trong hơn 20 năm, thuế được giảm, phúc lợi được cải thiện và quân đội được củng cố.
Mọi sự diễn ra suôn sẻ cho đến năm 1998, khi Tổng thống thuộc đảng Dân chủ Bill Clinton dính vào xì căng đan tình ái với thực tập sinh Nhà Trắng Monica Lewinsky. Newt Gingrich đã không tiếc lời chỉ trích Tổng thống Clinton hòng buộc ông này phải rời khỏi Nhà Trắng. Nhưng nỗ lực của Newt Gingrich đã phản tác dụng. Tổng thống Clinton vẫn tại vị, còn đảng Cộng hòa của ông thì bị mất 5 ghế trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Búa rìu lập tức đổ vào đầu Newt Gingrich. Dư luận và cả những người Cộng hòa đều chỉ trích chiến lược của ngài Chủ tịch Hạ viện, khiến uy tín của ông giảm sút nhanh chóng. Kết cục là tháng 11/1998, Newt Gingrich từ chức Chủ tịch Hạ viện và tháng 1/1999, chia tay với Thượng viện.
So với sự nghiệp chính trị, cuộc sống riêng của Newt Gingrich xem ra còn nhiều thăng trầm hơn. Ông kết hôn tới 3 lần – một "thành tích" có thể nói là hiếm hoi đối với các chính trị gia.
Như thể di truyền từ mẹ, Newt Gingrich kết hôn khá sớm, năm mới 19 tuổi. Và đặc biệt, vị hôn thê của chàng trai trẻ ấy chính là... cô giáo dạy hình học ở trường trung học, nhiều hơn tới 9 tuổi. Cuộc hôn nhân của cặp cô - trò ấy kéo dài 20 năm, với kết quả là sự ra đời của hai cô con gái Kathleen Gingrich và Jacqueline “Jackie” Sue Gingrich. Cả hai đã lập gia đình, có cuộc sống hạnh phúc và đều thành đạt. Kathleen là Chủ tịch của Gingrich Communication, còn Jacqueline là một tác gia.
Cuộc hôn nhân thứ hai với Marianne Ginther có lẽ là nhiều sóng gió nhất. Kết hôn năm 1981, chia tay năm 1987 rồi tái hôn năm 1994 và lại ly hôn năm 1999.
Một năm sau, Newt Gingrich lại làm đám cưới với Callista Bisek. Cuộc hôn nhân này được kỳ vọng là sẽ bền vững. Mẹ ông, bà Daugherty tâm sự với báo giới rằng, cuối cùng con trai bà đã tìm thấy tình yêu đích thực nơi Callista Bisek. Người vợ thứ 3 của Newt Gingrich là một nhiếp ảnh gia tài năng, có nhiều tác phẩm đã xuất hiện trên tờ Washington Post và The New York Times. Hai người đã thành lập một công ty chuyên sản xuất phim tài liệu về lịch sử và chính sách công.
Minh Minh
Đón đọc kỳ tới: “Bà đỡ” Ron Paul