Xe quá khổ, quá tải - không để nhờn luật

Theo thống kê của Cục Cảnh sát giao thông, trong 5 ngày thực hiện ra quân cao điểm (từ 21-25/6) , chỉ tính trên các tuyến cao tốc, lực lượng tuần tra kiểm soát giao thông đã xử lý hàng trăm trường hợp xe chở quá tải trọng, gần 40 trường hợp xe cơi nới thành, thùng xe đã bị lực lượng chức năng xử lý, cắt bỏ phần cơi nới, trả lại hiện trạng ban đầu.

Thực tế cho thấy, xe quá khổ, chở hàng hóa quá tải hoạt động khá phổ biến, bất kể ở địa phương nào, tuyến đường nào, ngày hay đêm. Không khó để phát hiện xe quá khổ, quá tải lưu thông trên trên các tuyến quốc lộ, cao tốc, thậm chỉ cả trong đô thị. Loại xe này hoạt động công khai, gây cản trở các loại phương tiện khác tham gia giao thông, phóng nhanh, vượt ẩu, bất chấp các quy định pháp luật, gây ô nhiễm môi trường… Xe vận tải quá khổ, quá tải được ví như những hung thần xa lộ, trở thành nỗi ám ảnh đối với người tham gia giao thông. Việc xe chở quá tải, quá khổ di chuyển với mật độ dày đặc, khiến nhiều tuyến quốc lộ dù mới được đưa vào sử dụng, nhưng mặt đường đã bị cày xới, gây sụt lún nghiêm trọng.

Thiệt hại do xe quá khổ, quá tải gây ra là rất lớn, tuy nhiên, việc xử lý xe vi phạm chiếm tỷ lệ rất thấp so với thực tế và việc giải quyết triệt để vấn nạn này không hề đơn giản.

Theo các cơ quan chức năng, muốn xử lý dứt điểm tình trạng chở quá tải tham gia giao thông, cùng với việc kiểm soát chặt chẽ phương tiện, phải có chế tài đủ mạnh đối với hành vi tự ý cơi nới thành, thùng xe.

Với lực lượng, phương tiện và hạ tầng kỹ thuật như hiện nay, để ngăn chặn các vi phạm xe chở hàng quá khổ, quá tải là vấn đề hết sức nan giải. Không những thế, các đối tượng vi phạm luôn tìm mọi thủ đoạn để đối phó, bất hợp tác, gây khó khăn cho các lực lượng chức năng. Nhiều lái xe vi phạm thường phản ứng theo kiểu bất hợp tác, đóng cửa xe bỏ đi, thậm chí gọi cả đối tượng “xã hội đen” đe dọa, hành hung lực lượng làm nhiệm vụ. Hay trên nhiều tuyến đường trọng điểm, khi lực lượng chức năng kiểm tra ban ngày thì xe quá khổ, quá tải chuyển sang chạy đêm, hoặc ngược lại. Một số chủ xe thuê cả đội ngũ “cò” canh chừng lực lượng chức năng, khi phát hiện thấy lực lượng làm nhiệm vụ thì báo cho lái xe tìm cách đối phó. Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa cơ quan chức năng với các địa phương trong kiểm tra, xử lý còn thiếu chặt chẽ, chưa thường xuyên, đồng bộ… Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến dư luận cho rằng, cơ quan chức năng còn nương tay, thậm chí có biểu hiện tiêu cực trong phát hiện, ngăn chặn, xử lý phương tiện vi phạm.

Để ngăn chặn triệt để xe quá khổ, quá tải, cần phải nhận thức đây là nhiệm vụ không thể chậm trễ, đòi hỏi sự vào cuộc có trách nhiệm của toàn xã hội. Nếu không có biện pháp kiên quyết, giải pháp mang tính đột phá, thì xe quá khổ, quá tải vẫn là nỗi kinh hoàng, nhức nhối.

Trước hết, cần đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến Luật Giao thông đường bộ, nhất là tuyên truyền việc thực hiện các quy định về vận chuyển hàng hóa đúng tải trọng cho phép; tổ chức ký cam kết với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, đơn vị thuê chở hàng, các doanh nghiệp kinh doanh vận tải và đội ngũ lái xe... Cùng với đó, cần trang bị thiết bị chuyên dụng như cần cẩu, xe nâng; bố trí các trạm cân, quỹ đất làm bãi hạ tải, điểm trông giữ hàng hóa vi phạm thuận lợi cho thực thi nhiệm vụ; hạn chế cấp phép tiến tới dừng nhập khẩu xe có trọng tải lớn, không phù hợp với điều kiện thực tế hạ tầng giao thông của Việt Nam; tiếp tục hoàn thiện các chế tài xử phạt theo hướng nâng mức xử phạt đối với hành vi vi phạm.

Ở góc độ các địa phương, chủ động phối hợp triển khai công tác kiểm soát tải trọng xe trên địa bàn thông qua trạm kiểm tra tải trọng xe lưu động và các thiết bị cân tải trọng xe đã được Nhà nước đầu tư lắp đặt tại các tuyến cao tốc, quốc lộ trọng điểm; tăng cường lực lượng chức năng thực hiện kiểm tra; đặc biệt là việc kiểm soát tải trọng xe ngay tại các đầu nguồn hàng như tại các cảng, bến bãi, nhà ga, cơ sở sản xuất vật liệu, điểm tập kết hàng hóa lên xe…

Có ý kiến đề xuất, không thực hiện đăng kiểm đối với phương tiện vi phạm trong khoảng thời gian nhất định (tương tự như tạm giữ giấy phép lái xe) là biện pháp khả thi và hiệu quả. Với trường hợp xe quá khổ bị phát hiện, thanh tra giao thông, cảnh sát giao thông có thể đưa thông tin lên hệ thống dữ liệu quản lý của Cục Đăng kiểm (Bộ Giao thông vận tải) giúp các trung tâm kiểm định nắm cụ thể phương tiện vi phạm khi làm nhiệm vụ đăng kiểm. Bởi vậy, biện pháp cấm đăng kiểm có thời hạn đối với xe bị xử phạt lỗi quá khổ, quá tải cần được xem xét nghiêm túc, dựa trên các quy định của Luật Giao thông đường bộ.