Các trường tiểu học ở thành phố Vinh (Nghệ An) hiện nay chịu nhiều áp lực về sĩ số, cơ sở vật chất và giáo viên.
Trong đó, quy định các trường tiểu học bảo đảm mỗi lớp chỉ 35 em, đồng thời có đủ thiết bị dạy học tối thiểu. Quy định trên khiến nhiều địa phương ở Nghệ An khó thực hiện bởi hầu hết các trường tiểu học công lập trong nhiều năm qua, sỹ số mỗi lớp nhiều hơn quy định.
Chưa sát thực tế
Năm học này, Trường Tiểu học Lê Lợi, thành phố Vinh đưa vào sử dụng 50 phòng học mới khang trang, nhưng nhà trường phải sử dụng 11 phòng học cũ mới có thể đảm bảo 1 lớp/phòng học. Tuy nhiên, tháng 11 tới đây, khi 11 phòng học cũ bị thu hồi để xây dựng sân thể thao, nhà trường sẽ thực hiện học luân phiên. Dù phòng học mới, bàn ghế mới, cơ sở vật chất được đầu tư nhưng để bố trí chỗ ngồi cho học sinh không dễ dàng. Chưa kể, cả lớp đều thực hiện bán trú và nghỉ trưa tại lớp nên khó đảm bảo thoải mái cho học sinh.
Được biết, Trường Tiểu học Lê Lợi là một trong trường có đông học sinh của thành phố Vinh với trên 2.200 em và 55 lớp. Tính trung bình, sĩ số mỗi lớp là 40 học sinh, trong đó có những lớp hơn 40 em, vượt quá quy định điều lệ của trường tiểu học là 35 em/lớp.
Cô Nguyễn Thị Quyên, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lê Lợi cho biết: Đối với những trường thành thị, việc thực hiện theo quy định 35 em/lớp rất khó bởi không đủ phòng học để tăng thêm lớp và không đủ giáo viên đứng lớp. Trong 5 năm tới, nếu không được xây bổ sung, nhà trường vẫn còn thiếu 5 phòng học và trường phải tổ chức học luân phiên vì thiếu phòng học.
Tại Trường Tiểu học Phúc Thọ, huyện Nghi Lộc, ở các khối lớp học đều vượt quy định với trung bình 39 học sinh/lớp. Cô Ngô Thùy Dương, giáo viên chủ nhiệm lớp 1 của trường thông tin, quy định 35 học sinh/lớp nhưng chưa năm nào cô dạy đúng theo sĩ số, có năm nhiều hơn 5 - 6 em. Do sĩ số quá đông, phòng học chưa đảm bảo diện tích nên việc tổ chức dạy học rất khó khăn, đặc biệt là Chương trình Giáo dục phổ thông mới đòi hỏi linh hoạt, tổ chức nhiều hoạt động, trò chơi, sinh hoạt nhóm.
Theo kế hoạch năm học 2024 - 2025, Trường Tiểu học Phúc Thọ có 903 học sinh, với 24 lớp, tăng 1 lớp so với năm học trước. Do lớp tăng nhưng cơ sở vật chất không tăng nên nhà trường phải chuyển một phòng chức năng sang làm phòng học. Năm tới, khi số lớp tiếp tục tăng, nhà trường dự kiến có thể chuyển thêm Phòng Tin học hoặc Phòng Thư viện mới đủ phòng học cho học sinh.
Các trường tiểu học hiện nay chịu nhiều áp lực về sĩ số, cơ sở vật chất và giáo viên. Tại Trường Tiểu học Phúc Thọ, dù học sinh nhiều, sĩ số đông nhưng số giáo viên chỉ mới đảm bảo đủ 1,2 giáo viên/lớp và phải hợp đồng thêm 3 giáo viên khác. Trong bối cảnh hiện nay, quy định 35 học sinh/lớp khó triển khai thực tế ở những vùng đông dân cư, thầy giáo Đặng Văn Hà, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Phúc Thọ cho biết.
Cần lộ trình, phù hợp từng vùng miền
Việc bố trí không quá 35 học sinh/lớp cần có lộ trình cụ thể và phù hợp với từng vùng miền.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc giảm sĩ số học sinh/lớp là giải pháp quan trọng, bền vững vừa nâng cao chất lượng dạy học, vừa bảo đảm quyền lợi của từng học sinh. Ở các địa phương, đây còn là căn cứ để duyệt kế hoạch, phân bổ biên chế giáo viên cho từng năm học.
Tại thành phố Vinh, nhiều năm nay, hầu hết các lớp đều vượt chỉ tiêu theo quy định. Theo thống kê, sĩ số trung bình hiện nay mỗi lớp đều trên 37 em/lớp; tại trường đặc thù trung tâm, đông dân cư như Lê Lợi, Hà Huy Tập, Quang Trung, Quán Bàu sĩ số là 40 em/lớp.
Với sĩ số quá đông như hiện nay, muốn giảm buộc phải mở rộng quy mô, đầu tư xây dựng thêm trường, phòng học, có thêm giáo viên mới có thể san sẻ, tách lớp. Tuy nhiên, để thực hiện được điều này lại trái với Thông tư 13/2020/TT-BGDĐT về quy định tiêu chuẩn cơ sở vật chất các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học quy định: “Các hạng mục công trình phục vụ trực tiếp cho các hoạt động dạy học và tổ chức các hoạt động giáo dục cao không quá 3 tầng; bảo đảm điều kiện cho học sinh khuyết tật tiếp cận sử dụng”.
Bà Hoàng Phương Thảo, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Vinh cho rằng: Cần sửa đổi Thông tư 13/2020/TT-BGDĐT cho sát thực tế hiện nay để các nhà trường có thể nâng tầng, xây thêm phòng học, mở rộng khuôn viên. Bên cạnh đó, cần có lộ trình cụ thể thực hiện việc giảm sĩ số học sinh/lớp, đặc biệt là ở thành phố, vùng đông dân cư.
Ngược lại, tại các huyện miền núi cao ở Nghệ An, do còn nhiều điểm lẻ nên sĩ số lại không đạt được quy định. Việc một trường có nhiều điểm trường, nhiều lớp nhưng khi duyệt kế hoạch hoặc phân bố chỉ tiêu giáo viên lại quy chung về 35 học sinh/lớp là chưa phù hợp thực tế.
Tại huyện miền núi Tương Dương, ngoài các trường ở vùng thị trấn, xã Tam Quang đáp ứng đủ 35 học sinh/lớp, còn lại tỷ lệ chung toàn huyện là 22 em/lớp, thậm chí có nơi chỉ 5,7 học sinh nhưng huyện vẫn phải mở lớp, mở điểm trường lẻ để đảm bảo quyền lợi cho các em. Thực hiện theo cơ học 35 học sinh/lớp, buộc ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Tương Dương dồn nhiều điểm trường, gây áp lực về cơ sở vật chất cho nhà trường khiến phụ huynh học sinh vất vả trong việc đi lại.
“Điều bất cập hiện nay đó là hiện nay huyện Tương Dương không thiếu giáo viên tiểu học, nếu giữ nguyên sĩ số vẫn bố trí đủ giáo viên đứng lớp. Nhưng năm học 2024 - 2025 do sáp nhập, giảm được 32 lớp nhưng lại dẫn đến toàn huyện thừa 25 giáo viên tiểu học. Điều này buộc huyện phải sắp xếp lại đội ngũ giáo viên ở các nhà trường, chuyển giáo viên từ nơi thừa nhiều sang thừa ít và phần nào gây xáo trộn”, ông Thái Lương Thiện, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Tương Dương cho biết.
Với những đặc thù riêng mang tính vùng miền, rõ ràng việc quy định 35 học sinh/lớp được kỳ vọng giảm áp lực cho các nhà trường, tránh lãng phí cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên. Tuy nhiên, quy định này khi đi vào thực hiện đang có nhiều bất cập nảy sinh chưa phù hợp thực tiễn. Điều này khiến các nhà trường, địa phương khó khăn trong xây dựng kế hoạch, sắp xếp đội ngũ và quy định.
Để đảm bảo sĩ số học sinh/lớp, thời gian tới, tỉnh Nghệ An chỉ đạo các địa phương rà soát, ưu tiên dành quỹ đất xây dựng trường học; quản lý chặt chẽ diện tích đất được quy hoạch cho giáo dục; đẩy nhanh tiến độ xây dựng trường lớp; kiên trì giải pháp tăng cường đầu tư kinh phí xây dựng mới và cải tạo, nâng cấp, mở rộng quy mô trường, phòng học. Bên cạnh đó, ngành tuyển dụng đủ giáo viên đáp ứng nhu cầu dạy học tại các nhà trường.
Sở Giáo dục và Đào tạo cũng yêu cầu, các Phòng Giáo dục và Đào tạo điều tra phổ cập giáo dục làm cơ sở tham mưu UBND thành, thị, huyện phân tuyến tuyển sinh phù hợp. Đồng thời, tỉnh cần có chính sách hỗ trợ trường ngoài công lập phát triển vừa đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của học sinh vừa giảm áp lực cho các trường công lập trong công tác tuyển sinh.
“Từ những bất cập ở cơ sở, việc bố trí không quá 35 học sinh/lớp cần có lộ trình cụ thể và phù hợp từng vùng miền. Trước mắt, các nhà trường cần thực hiện linh hoạt giải pháp tháo gỡ khó khăn về sĩ số. Trong đó, linh hoạt tổ chức hình thức lớp học, với những trường theo mô hình trường tiên tiến hội nhập và chuẩn quốc gia thì đảm bảo sĩ số 35 học sinh/lớp, thực hiện hai buổi/ngày”, ông Nguyễn Trọng Hoàn, Chánh Văn phòng Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An thông tin.