Hậu quả từ du lịch giá rẻ
Liên quan đến việc hướng dẫn viên (HDV) là người nước ngoài đang hoạt động chui tại các điểm du lịch Việt Nam, ông Nguyễn Công Hoan, Trưởng Ban thị trường (Hiệp hội lữ hành Việt Nam) cho biết: “Để thu hút khách, các doanh nghiệp đối tác nước ngoài, chủ yếu là thị trường khách Hàn Quốc, Trung Quốc thường bán tour dưới giá thành (tour giá rẻ). Sau đó, họ sử dụng leader tour (trưởng đoàn) làm luôn HDV suốt tuyến để bù lỗ từ các dịch vụ qua shoping (mua sắm), đặt nhà hàng, khách sạn qua hệ thống khép kín”.
Khách Trung Quốc tham quan tại Khánh Hòa. |
Trong quá trình dẫn khách tham quan, leader tour thường giở nhiều “chiêu trò” như quảng cáo sai sự thật, giá bán đồ lưu niệm thường được thổi lên cao nhiều lần, trong khi chất lượng nhà hàng, khách sạn thường không như quảng cáo. “Chất lượng các bữa ăn rất nghèo nàn, chỉ có vài món, khách muốn ăn thêm phải yêu cầu và trả giá đắt gấp nhiều lần”, anh LVQ, một HDV chia sẻ.
Lý giải vì sao tình trạng HDV du lịch hoạt động “chui” khá phổ biến tại Nha Trang (Khánh Hòa), ông Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Khánh Hòa cho rằng, một trong những lý do các đoàn khách Trung Quốc không có HDV Việt Nam là do tỉnh Khánh Hòa chỉ có 11 HDV tiếng Trung. Để chấn chỉnh, từ tháng 5, Sở Du lịch Khánh Hòa đã tiến hành thanh tra và phạt hành chính gần 50 triệu đồng đối với 5 doanh nghiệp lữ hành sử dụng HDV không có thẻ hành nghề, kinh doanh đại lý lữ hành không có hợp đồng hợp lệ.
Ông Vũ Thế Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam, nguyên Vụ trưởng Vụ Lữ hành, cũng cho biết: Hiện nay, với tour du lịch tới Quảng Ninh, phía doanh nghiệp Trung Quốc bán chỉ 450 nhân dân tệ (NDT), trong khi giá tour du lịch Việt Nam qua cửa khẩu biên giới Lạng Sơn và Móng Cái cách đây 10 năm đã là 600 NDT. Giá tour chào bán du lịch Quảng Ninh hiện chỉ đủ chi phí xe, ăn một số bữa chính, khách sạn. Do đó, họ thường tìm cách thu hồi vốn bằng khoản dịch vụ thông qua các chiêu trò mà HDV bày ra suốt chuyến đi. Việc sử dụng HDV suốt tuyến này không chỉ đưa ra thông tin sai lệch về điểm du lịch, mà nếu du khách biết bị “chặt chém” khi mua sắm, mua hàng giả, hàng kém chất lượng thì mọi tiếng xấu sẽ đổ hết cho điểm đến.
Theo ông Nguyễn Quý Phương, Vụ trưởng Vụ Lữ hành, Tổng cục Du lịch, từ tháng 5 đến nay, đơn vị đã phối hợp với tỉnh Quảng Ninh, Khánh Hòa tiến hành kiểm tra những hoạt động sai phạm kinh doanh lữ hành. Theo quy định của Luật Du lịch, khi đi du lịch tại Việt Nam, các đoàn tour phải sử dụng HDV quốc tịch Việt Nam. Tuy nhiên qua kiểm tra, có nhiều đoàn khách không có HDV Việt Nam mà chỉ có người nước ngoài nhận là leader tour, đại diện cho doanh nghiệp du lịch quản lý khách. Và khi đoàn kiểm tra yêu cầu xuất trình giấy tờ chứng minh là người của doanh nghiệp thì không chứng minh được.
“Thực tế, đây là hình thức tự tổ chức tour chui, kiêm luôn cả HDV chui. Qua khảo sát thực tế của Vụ Lữ hành tại Quảng Ninh, Khánh Hòa, hiện tượng này khá phổ biến”, ông Nguyễn Quý Phương chia sẻ.
Tăng cường thanh, kiểm tra
Đối với hiện tượng HDV Việt Nam đi theo đoàn chỉ là “bù nhìn” hay được gọi là “siting guide”, ông Nguyễn Quý Phương cho rằng đây là hình thức lách luật của doanh nghiệp du lịch đối tác nước ngoài. Muốn xử lý phải có quá trình theo dõi, kiểm tra hợp đồng hợp tác giữa các doanh nghiệp để xác định mức độ vi phạm. “Tuy nhiên, để không bị phía đối tác nước ngoài thao túng thì tự doanh nghiệp Việt Nam cần liên kết với nhau, cùng hợp tác để mang lại lợi ích chung”.
Ông Phạm Tiến Dũng, Tổng Thư ký CLB du lịch Unesco Hà Nội cho biết: “Việc sử dụng HDV chui chỉ là phần nổi của tảng băng. Chiêu thức này xảy ra với nhiều tour khách đoàn Trung Quốc, Hàn Quốc. Theo Luật Du lịch, muốn hoạt động lữ hành tại Việt Nam phải liên kết với doanh nghiệp trong nước. Tuy nhiên, vẫn còn một số doanh nghiệp Việt Nam để đối tác doanh nghiệp du lịch nước ngoài lợi dụng, “núp bóng” để hoạt động chui. Do đó, cơ quan chức năng phải tiến hành kiểm tra, xử phạt với doanh nghiệp vi phạm và công bố công khai minh bạch doanh nghiệp sai phạm trên phương tiện thông tin đại chúng”.
“Thực tế kiểm tra tại Công ty du lịch Silent Bay (Khánh Hòa) mới đây cho thấy, đơn vị này có 64 người Trung Quốc, tuy nhiên họ cho biết không làm HDV mà chỉ là nhân viên văn phòng, chăm sóc khách hàng... Do đó, để xác định những đối tượng này có làm việc theo đúng quy định của Việt Nam hay không cần có sự vào cuộc của bên công an, ngành lao động địa phương. Từ thực tế kiểm tra hoạt động du lịch tại Khánh Hòa, Quảng Ninh, Tổng cục Du lịch đã có công văn yêu cầu các địa phương trong điểm phát triển du lịch tăng cường thanh kiểm tra hoạt động của HDV”, ông Nguyễn Quý Phương cho biết.
Theo ông Vũ Thế Bình, những bất cập trong hoạt động du lịch tồn tại từ lâu do lỗ hổng ngay trong tổ chức bộ máy ngành du lịch. Tổng cục Du lịch ra văn bản hướng dẫn hoạt động du lịch nhưng thực tế khi doanh nghiệp có sai phạm thì không có thanh tra xử lý và thường giao cho địa phương. Địa phương không làm kiên quyết thì Tổng cục Du lịch khó xử lý. Do đó, một trong những kiến nghị của Hiệp hội sửa Luật Du lịch lần này là: Ngành du lịch phải có thanh tra chuyên ngành du lịch do Tổng cục quản lý.
Từ thực tế trên cho thấy, nếu cơ quan chức năng, nhất là các địa phương không kiên quyết “vào cuộc” thì tình trạng HDV du lịch chui đang diễn ra tại Quảng Ninh, Khánh Hòa, Đà Nẵng sẽ nhanh chóng lan sang các điểm du lịch khác... Đằng sau tình trạng hoạt động du lịch chui là việc thất thu thuế và quan trọng hơn hình là ảnh du lịch Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Ông Trịnh Minh Tú, Phó giám đốc công ty du lịch Toseco: “Xử phạt nặng đối với doanh nghiệp cho đối tác “núp bóng” Kinh nghiệm từ phía Thái Lan, Singapore cho thấy, cơ quan quản lý sẽ bị xử phạt rất nặng, thậm chí thu hồi giấy phép đối với đơn vị cho “núp bóng” nếu điều tra ra. Do đó, khi đi du lịch tại các nước này, các đoàn khách Trung Quốc đều phải thuê HDV địa phương và đồng nghĩa chấp hành theo quy định của địa phương. Bà Nguyễn Hồng Nguyên, Trưởng phòng marketing Hanoitourist: “Tăng cường HDV từ các địa phương khác” Nguồn HDV tiếng Trung không thiếu để đáp ứng sự tăng trưởng gần đây. Để đáp ứng nhu cầu khách tăng điểm đến Nha Trang, đơn vị tăng cường HDV từ Hà Nội vào. Chúng tôi rất mong muốn cơ quan chức năng tăng cường xử lý sai phạm trong việc sử dụng HDV. Hoạt động này sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam đàm phán với phía doanh nghiệp đối tác Trung Quốc yêu cầu chấp hành đúng luật pháp Việt Nam. Ông Nguyễn Tuấn Quyền, chuyên gia du lịch: “Xử lý nghiêm vi phạm, tăng nội lực cho doanh nghiệp nội địa” Hiện nay, HDV du lịch tiếng Trung trên toàn quốc không thiếu và chủ yếu hoạt động tự do. Do đó, nếu trả công tương xướng vẫn hút lực lượng này dẫn khách tại các điểm du lịch đông khách Trung Quốc. Để chấn chỉnh tình trạng bán tour dưới giá thành để thu hút khách và sử dụng HDV chui, cơ quan quản lý nhà nước tại các địa phương phải xử lý nghiêm để tạo sự răn đe, đồng thời tạo điều kiện để doanh nghiệp nội địa tăng cường nội lực khi hợp tác với phía doanh nghiệp du lịch Trung Quốc. Qua đó, sẽ hợp tác bình đẳng, tăng nguồn thu và kiểm soát phần nộp thuế từ việc shoping của khách. |