Các chải bơi đua tài tại lễ hội. |
Đây là lễ hội tâm linh được duy trì từ nhiều năm nay của người dân địa phương, đặc biệt có ý nghĩa đối với những người dân sông nước ven biển, sinh sống nhờ vào hoạt động khai thác, đánh bắt thủy hải sản. Lễ hội cũng là lời gửi gắm cầu mong một năm thuận hòa, trời yên biển lặng, lộc trời đầy khoang, mang ấm no đến mọi nhà.
Lễ hội bơi chải truyền thống có nguồn gốc từ làng Diêm Điền (nay là thị trấn Diêm Điền, huyện Thái Thụy). Làng có diện tích chưa đầy 1 km2 nhưng được bao bọc ba phía bởi sông: Phía tây là sông Cống Ngoại, phía đông là sông Cống Mới và phía nam là dòng Diêm Hộ chảy qua trước làng rồi mới đổ ra vịnh Bắc bộ.
Theo các bậc cao niên ở Diêm Điền, trước đây làng chỉ có 5 xóm: Tiền, Trung, Tả, Hữu, Hậu và bơi chải là cuộc thi giữa 5 chải của các xóm này.
Tục bơi chải của làng Diêm Điền xuất phát từ nghề đi biển đánh bắt hải sản, gắn liền với tín ngưỡng về các vị Thuỷ thần. Người dân làng Diêm Điền xưa vẫn truyền nhau câu tục ngữ: “Sóng cửa Trà, ma cửa Hộ”, ý nói sóng cửa Trà Lý là con sóng lớn, còn ở cửa sông Diêm Hộ có Thủy thần linh thiêng.
Theo phong tục của làng, trước khi diễn ra hội bơi chải người dân địa phương phải đến tế Thuỷ thần ở Đình Trung vào sáng mùng 10 tháng Giêng hằng năm.
Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, tục bơi chải ở Diêm Điền không thể duy trì. Khi đất nước hòa bình, sau năm 1975 lễ hội bơi chải tiếp tục được khôi phục và phát triển đến ngày nay.
Cùng với hoạt động bơi chải là nghi thức mở cửa đền Thuận Nghĩa để nhân dân và du khách thập phương thắp hương chiêm bái tưởng nhớ hai danh tướng Phạm Tài - Nguyễn Cao đã lập nhiều công lớn trong cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm làm vẻ vang cho cửa biển Diêm Ðiền.
Lễ hội bơi chải năm nay có 7 chải gồm chải của 6 khu dân cư thuộc thị trấn Diêm Điền và chải của Hội vận tải biển Diêm Điền.
Anh Vũ Đức Ngãi, thành viên đội bơi chải khu 3, thị trấn Diêm Điền phấn khởi cho biết: Để chuẩn bị cho lễ hội, ngay từ mùng 4, mùng 5 Tết, các chải đã tập hợp thanh niên cùng nhau luyện tập. Người dân miền biển quanh năm ngoài khơi, hội bơi chải là dịp để anh em trên bến dưới thuyền gặp mặt, tăng thêm tình đoàn kết.
Sau hiệu lệnh khai cuộc, các chải nhanh chóng rời bến vào cuộc đua với 3,5 vòng, tổng chiều dài khoảng 7 km dọc sông Diêm Hộ. Người dân địa phương và du khách thập phương đứng kín hai bên bờ sông, cùng đánh trống và hò vang cổ vũ cho các chải thi đấu.
Ông Lê Xuân Quy, Chủ tịch UBND thị trấn Diêm Điền cho biết: Khai thác, đánh bắt thủy hải sản và vận tải biển là thế mạnh của địa phương, mang lại thu nhập chính cho người dân. Những năm gần đây, hoạt động này có nhiều khởi sắc, đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt. Giai đoạn 2015 - 2020, thị trấn Diêm Điền phấn đấu trở thành đô thị loại IV.
Lễ hội bơi chải trên sông Diêm Hộ là khởi đầu cho năm mới ra quân khai thác tiềm năng của biển cả, ngày hội mở cửa biển, thể hiện ý chí quyết tâm và tinh thần thượng võ của người dân miền biển Diêm Điền.
Lễ hội kết thúc với chiến thắng thuộc về thuyền chải khu 9 thị trấn Diêm Điền. Các chải khác dù không dẫn đầu nhưng lễ hội đã để lại những kỷ niệm đáng nhớ, hẹn mùa Xuân sau cùng tề tựu, chung một mái chèo và cùng mong ước một năm mới trời yên biển lặng, lộc trời đầy khoang, ấm no cho mọi nhà.