Vẫn xử lý hình sự với tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng

Trong dự thảo tờ trình Chính phủ, Bộ Tư pháp cho biết trong quá trình soạn thảo, Bộ đã tổ chức nghiên cứu nghiêm túc các ý kiến phản ánh của các Bộ Công an, Quốc phòng, Thông tin & Truyền thông, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao liên quan đến một số điều khoản của BLHS 2015; các ý kiến phản ánh của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hội Tin học Việt Nam, Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) liên quan đến Điều 292 của BLHS năm 2015.

So với phiên bản trước, dự thảo đang lấy ý kiến đã "sửa đổi, bổ sung theo hướng thu hẹp hợp lý phạm vi xử lý hình sự đối với tội danh này bằng cách nâng cao hơn mức định lượng thu lợi bất chính, từ 50 triệu đồng lên 100 triệu đồng; bỏ dấu hiệu định lượng doanh thu tại các cấu thành định tội và định khung tăng nặng để đảm bảo tính thống nhất của BLHS.

Cụ thể, “Người nào cung cấp một trong các dịch vụ sau đây trên mạng máy tính, mạng viễn thông mà chưa được phép của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật và thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm: a) Kinh doanh vàng miếng trên tài khoản; b) Sàn giao dịch thương mại điện tử; c) Kinh doanh đa cấp; d) Trung gian thanh toán; đ) Trò chơi điện tử trên mạng”.

Lý giải cho quan điểm của mình, Bộ Tư pháp cho rằng kinh doanh trên mạng hiện nay là một hướng phát triển tiềm năng, ngày càng có nhiều người tham gia. Tuy nhiên, bên cạnh việc tạo điều kiện cho những người làm ăn chân chính, tuân thủ pháp luật thì cũng cần có biện pháp xử lý nghiêm đối với những người tham gia kinh doanh trong lĩnh vực này mà vi phạm pháp luật. Những dịch vụ được nêu trong Điều 292 của BLHS là những ngành nghề kinh doanh có điều kiện và việc kinh doanh này nếu được thực hiện trên mạng máy tính, mạng viễn thông thì sẽ rất khó kiểm soát và dễ xảy ra vi phạm, số người bị hại có thể lên đến hàng trăm, hàng ngàn người.

Việc BLHS năm 2015 quy định tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông là nhằm góp phần tạo ra môi trường kinh doanh bình đẳng, lành mạnh trên mạng; bảo vệ những người làm ăn chân chính, đúng pháp luật, xử lý nghiêm những người cố tình vi phạm pháp luật và thu lời bất chính lớn từ việc vi phạm đó; góp phần tăng cường sự quản lý của Nhà nước trong lĩnh vực này. “Tuy nhiên, quy định của Điều 292 của BLHS năm 2015 có phạm vi tương đối rộng và các từ ngữ sử dụng trong điều luật chưa thật sự phù hợp với các quy định liên quan của pháp luật chuyên ngành. Do vậy, cần phải sửa đổi, bổ sung theo hướng thu hẹp một cách hợp lý phạm vi xử lý hình sự về tội danh này, đồng thời điều chỉnh các quy định cụ thể trong điều luật cho phù hợp”, tờ trình nêu rõ.

Chia sẻ với phóng viên Tin Tức, anh L.H.K kinh doanh lĩnh vực game tại Hà Nội tỏ ra khá thất vọng khi điều 292 BLHS không được bãi bỏ. Anh K. cho rằng, cải cách thể chế, đơn giản hóa các thủ tục hành chính luôn được Chính phủ nhắc tới nhưng rõ ràng với quy định hình sự hóa hoạt động kinh doanh trên mạng, cải cách các thủ tục hành chính đang bị đẩy lùi.
Theo anh K, để phát hành một sản phẩm game anh phải vượt qua rất nhiều thủ tục nhiêu khê. Sau khi hoàn thành một sản phẩm game (chẳng hạn như game di động online) cho người dùng tại Việt Nam thì tác giả cần đi xin bản quyền. Sau khi có bản quyền nếu đưa sản phẩm di động lên các kho tải Appstore hay CHplay, tác giả cần phải ghi rõ đây là phiên bản thử nghiệm, đang chờ xin phép và không được thu tiền người dùng. “Nếu thu tiền và đạt doanh thu 100 triệu đồng như điều 292 (theo dự thảo mới) thì đã vi phạm luật", anh K. cho biết.

Trước đó, Hiệp hội phần mềm VINASA từng gửi bản kiến nghị phân tích 9 điểm mâu thuẫn, bất hợp lý của Điều 292, đồng thời lo ngại điều khoản này đang gây tâm lý hoang mang, lo lắng trong cộng đồng khởi nghiệp và cộng đồng doanh nghiệp CNTT nói chung. Cùng quan điểm này, VCCI cũng kiến nghị bãi bỏ Điều 292 và phi hình sự hóa các hành vi cung cấp dịch vụ không có/không đúng giấy phép đối với: Sàn giao dịch thương mại điện tử; Trò chơi điện tử trên mạng; Trung gian thanh toán; Các dịch vụ khác bao gồm trang thông tin điện tử, mạng xã hội, dịch vụ nội dung trên mạng viễn thông.