Sử dụng hiệu quả nguồn vốn để phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Giảm tỷ lệ hộ nghèo

Huyện Đồng Xuân của tỉnh Phú Yên có trên 17.800 hộ dân với hơn 55.300 nhân khẩu; trong đó, đồng bào dân tộc thiểu số có gần 3.000 hộ dân với hơn 10.700 nhân khẩu, chiếm hơn 19% dân số toàn huyện. Có tổng cộng 18 dân tộc thiểu số đang sinh sống trên địa bàn huyện, chủ yếu là các dân tộc: Chăm Hroi, Ba Na, Tày, Nùng, Thái, Mường, Êđê..., phần lớn làm nông, lâm nghiệp.

Giai đoạn 2019 - 2024, chính sách dân tộc và miền núi trên địa bàn huyện Đồng Xuân được triển khai thực hiện đồng bộ, kịp thời, đạt nhiều kết quả tích cực. Cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng hóa, hình thành nhiều vùng chuyên canh cây trồng lớn như: mía, sắn, keo… Kết cấu hạ tầng được cải thiện rõ rệt, góp phần phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao đời sống của người dân.

Chị Ka Pá Thị Ẩn (xã Phú Mỡ, huyện Đồng Xuân) cho biết, gia đình chị trước đây thuộc diện hộ nghèo, nuôi hai con nhỏ, không có chỗ ở ổn định. Được chính quyền địa phương hỗ trợ 40 triệu đồng, chị đã vay mượn thêm để xây dựng được căn nhà mới, có chỗ ở ổn định. Ngoài ra, chị còn được ngân hàng chính sách xã hội huyện cho vay vốn để mở rộng diện tích trồng sắn và chăn nuôi bò. Đến nay kinh tế gia đình chị đã phát triển bền vững, vươn lên thoát nghèo.

Theo UBND huyện Đồng Xuân, từ năm 2019 - 2024, tổng nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số phân bổ cho huyện gần 8,8 tỷ đồng. Bằng nguồn vốn này, các xã được hỗ trợ thực hiện 6 dự án, tiểu dự án với 380 đối tượng thụ hưởng, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo hằng năm trên 4%. Ngoài ra, địa phương tận dụng nhiều nguồn lực để hỗ trợ cho người đồng bào dân tộc thiểu số vay vốn làm ăn, xây dựng nhà ở, đào tạo nghề và giải quyết việc làm.

Ông Đặng Văn Trọng, Chủ tịch UBND huyện Đồng Xuân cho biết, trong 5 năm qua (2019 - 2024), huyện đã huy động trên 300 tỷ đồng từ nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia để thực hiện chính sách, dự án đối với đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Huyện đã hỗ trợ hơn 4.000 lượt hộ người đồng bào dân tộc thiểu số được vay vốn tín dụng chính sách xã hội với trên 183 tỷ đồng. Từ đó, các hộ dân vươn lên phát triển kinh tế, xây dựng nhà ở ổn định, có điều kiện cho con em đi học.

Huyện miền núi Sông Hinh của Phú Yên hiện có trên 13.800 hộ dân với hơn 52.000 người; trong đó, đồng bào dân tộc thiểu số có hơn 6.000 hộ dân với gần 25.000 người, chiếm 47,9% dân số. Thời gian qua, UBND huyện đã triển khai nhiều dự án, chương trình giúp người dân phát triển sản xuất, giảm nghèo bền vững. Giai đoạn 2019 - 2024, huyện phát triển mạnh vùng nguyên liệu mía. Mỗi năm, người dân trên địa bàn trồng từ 4.000 - 5.000ha mía, năng suất trung bình đạt 70 tấn/ha, lợi nhuận đạt trên 50 triệu đồng/ha.

Theo ông Đinh Ngọc Dạn, Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh, năm 2022 - 2024, tổng nguồn vốn thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn là hơn 148 tỷ đồng. Từ nguồn vốn này, huyện xây dựng gần 30 công trình đường giao thông, điện, rãnh thoát nước, sân vận động, thiết chế văn hóa; đầu tư 4 công trình cấp nước tập trung và nhiều dự án đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho người lao động là đồng bào dân tộc thiểu số.

Còn tại huyện miền núi Sơn Hòa, với nguồn vốn ngân sách Trung ương thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia (năm 2022-2024) được phân bổ trên 246 tỷ đồng, huyện đã giải ngân được hơn 108 tỷ đồng để đầu tư hạ tầng giao thông nông thôn, xây dựng hệ thống điện, hỗ trợ vốn vay phát triển sản xuất, xây dựng nhà ở cho hàng trăm lượt hộ đồng bào dân tộc thiểu số, giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững.

Phát huy vai trò người đứng đầu trong tháo gỡ khó khăn

Tỉnh Phú Yên có 3 huyện miền núi là: Sơn Hòa, Sông Hinh và Đồng Xuân với nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số làm ăn, sinh sống. Tỉnh đang thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia là: Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Giảm nghèo bền vững, Xây dựng nông thôn mới.

Tuy nhiên hiện nay, các địa phương gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Đối với Chương trình xây dựng nông thôn mới, việc thực hiện một số tiêu chí trong giai đoạn 2021 - 2025 chưa phù hợp với điều kiện thực tế. Việc huy động vốn đối ứng trong nhân dân tham gia xây dựng nông thôn mới rất khó thực hiện. Nguồn vốn phân bổ cho địa phương theo nhiều đợt nên địa phương khó lồng ghép. Các xã lúng túng trong việc lựa chọn danh mục công trình thực hiện...

Từ năm 2021 đến nay, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững khó thực hiện vì gặp nhiều khó khăn về nguồn vốn, thiên tai, dịch bệnh, nhiều chỉ tiêu khó đạt, nguồn kinh phí phân bổ chậm. UBND tỉnh Phú Yên và các sở, ngành cũng chưa có quy định rõ về mức thu hồi, cơ chế quay vòng vốn và mức hỗ trợ cụ thể cho hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo tham gia các dự án đa dạng sinh kế, dự án phát triển sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp.

Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, một số dự án thuộc nguồn vốn sự nghiệp triển khai rất chậm. Việc quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí nguồn vốn ở một số tiểu dự án chưa được ban hành quy định cụ thể. UBND tỉnh chưa ban hành mức hỗ trợ người quản lý tài sản, duy trì, vận hành, khai thác, bảo trì các điểm hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số ứng dụng công nghệ thông tin nên khó thực hiện giải ngân nguồn vốn.

Mới đây, tại buổi làm việc với các huyện miền núi nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên Đào Mỹ đã yêu cầu các địa phương giải ngân 100% nguồn vốn được phân bổ đến năm 2024. Để thực hiện được điều này, các địa phương cần phát huy vai trò của người đứng đầu trong đẩy mạnh thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, nỗ lực sử dụng hiệu quả nguồn vốn được giao để thay đổi diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.