Cụ thể, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thanh tra việc chấp hành pháp luật về khoáng sản của UBND tỉnh Tây Ninh trong việc khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản (từ ngày 1/7/2011 đến thời điểm thanh tra); cấp phép hoạt động khoáng sản không thông qua đấu giá đối với 4 giấy phép khai thác khoáng sản cấp cho Công ty Cổ phần Khoáng sản Fico Tây Ninh, Công ty trách nhiệm hữu hạn Quang Vinh Tây Ninh, Công ty trách nhiệm hữu hạn Hiệp Thuận Tây Ninh và Doanh nghiệp tư nhân Thành Phúc.
Ngoài ra, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng thanh tra việc tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với một số giấy phép khai thác khoáng sản và việc cải tạo, phục hồi môi trường sau khi đóng cửa với mỏ đất san lấp tại ấp Cầu, xã Tân Phong, huyện Tân Biên.
Thông báo kết luận thanh tra số 27/TB-TTr đã xác định những tồn tại, sai phạm liên quan. Về khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản, UBND tỉnh đã phê duyệt cơ bản đúng quy định. Tuy nhiên, việc khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản mà UBND tỉnh không nêu tiêu chí khoanh định. Điều này không đúng theo quy định tại Nghị định số 15/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản.
Đối với việc cấp phép hoạt động khoáng sản không thông qua đấu giá, Thanh tra xác định, UBND tỉnh Tây Ninh thực hiện việc kiểm tra tọa độ, diện tích khu vực đề nghị khai thác khoáng sản, kiểm tra thực địa và cấp giấy phép khai thác khoáng sản chậm thời hạn theo quy định đối với một số giấy phép. Tỉnh không bổ sung mức sâu khai thác thấp nhất đối với Giấy phép số 2288/GP-UBND ngày 3/10/2017 (cấp cho Công ty Cổ phần Khoáng sản Fico Tây Ninh) theo quy định; có giấy phép UBND tỉnh không chỉ rõ cấp cho dự án công trình theo quy định.
UBND tỉnh Tây Ninh phê duyệt trữ lượng tính tiền và giá tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản không đúng quy định. Hệ số liên quan đến điều kiện kinh tế - xã hội đối với huyện Dương Minh Châu không đúng quy định; phê duyệt thời điểm nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản lần đầu chưa phù hợp với thời điểm cấp giấy phép khai thác khoáng sản; xác định việc nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản hàng năm không đúng theo quy định. Ngoài ra, việc hoàn thành biên bản họp Hội đồng thẩm định, phê duyệt Đề án đóng cửa mỏ, xin ý kiến cơ quan nhà nước có thẩm quyền về kết quả thực hiện đề án đóng cửa mỏ và quyết định đóng cửa mỏ chậm thời gian theo quy định…
Do đó, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đề nghị UBND tỉnh Tây Ninh chấn chỉnh việc khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản, đóng cửa mỏ, cải tạo phục hồi môi trường. Đồng thời, chỉ đạo rà soát lại các quyết định về khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản và phê duyệt theo đúng quy định.
Tỉnh cần rà soát và điều chỉnh hoặc thu hồi các giấy phép cấp không đúng theo quyết định phê duyệt khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; các giấy phép cấp không đúng theo tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản. UBND tỉnh bổ sung mức sâu khai thác thấp nhất đối với Giấy phép số 2288/GP-UBND cấp cho Công ty Cổ phần Khoáng sản Fico Tây Ninh. Đồng thời, chỉ đạo kiểm tra việc chấp hành pháp luật về khoáng sản trong việc khai thác về độ sâu đối với đơn vị này, xử lý theo quy định của pháp luật nếu có.
Trước đó, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thanh tra và chỉ ra sai phạm tại mỏ đá xây dựng ở huyện Dương Minh Châu được cấp cho Công ty Cổ phần Khoáng sản Fico Tây Ninh. Theo đó, đơn vị này đã khai thác vượt quá 10% các thông số được thiết kế và phê duyệt về chiều cao tầng, góc dốc sườn tầng; có vị trí xuất hiện đá treo trên tầng khai thác không đảm bảo an toàn. Đoàn Thanh tra đã lập biên bản vi phạm hành chính, đề nghị khắc phục và xử phạt về lĩnh vực khoáng sản đối với công ty này.
Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND tỉnh Tây Ninh rà soát và điều chỉnh phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với tất cả các giấy phép khai thác khoáng sản đã tính không đúng quy định. UBND tỉnh chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản, đóng cửa mỏ, cải tạo phục hồi môi trường vì đã để xảy ra các tồn tại trên. Đồng thời, UBND tỉnh chỉ đạo tăng cường thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động khai thác khoáng sản; trường hợp phát hiện sai phạm đến mức phải xử lý hình sự thì chuyển hồ sơ sang Cơ quan cảnh sát điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật.