Làng nghề gốm Hương Canh, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc. Ảnh minh họa: TTXVN phát
Đưa máy móc vào sản xuất
Làng nghề mộc ở thị trấn Thanh Lãng, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc có truyền thống lâu đời hàng trăm năm, được duy trì và phát triển theo hướng cha truyền con nối. Trải qua bao thăng trầm của thời gian, để thích ứng với sự phát triển của thị trường ngày nay, làng nghề Thanh Lãng đã tiến hành chuyển đổi công cụ làm mộc mang tính chuyên môn hóa, hiện đại. Các khâu làm mộc như cắt, bào, đánh bóng, tiện, phun sơn… được thay thế bằng máy móc để nâng cao chất lượng sản phẩm, giải phóng sức lao động. Các hộ làm nghề đã đầu tư mua sắm máy CNC gỗ, máy cưa, máy làm mộng, máy cắt góc, máy khoan bàn.. để cải tiến mẫu mã nâng cao chất lượng sản phẩm. Việc đưa máy móc hiện đại vào sản xuất đã góp phần giảm tình trạng ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm tiếng ồn và hạn chế được những rủi ro do tai nạn lao động gây ra.
Nhận thấy cần phải cải tiến mẫu mã, chất lượng sản phẩm mộc, năm 2020, anh Lưu Trung Kiên, thị trấn Thanh Lãng, huyện Bình Xuyên đã đầu tư gần 300 triệu đồng để mua 2 máy xẻ, 1 máy rửa cưa. Anh Kiên chia sẻ, với sự trợ giúp của hệ thống máy móc hiện đại, các sản phẩm mộc làm ra nhanh và đẹp hơn, được nhiều khách hàng ưa chuộng. Hiện nay cơ sở sản xuất của Kiên đạt doanh thu 1 tỷ đồng/ năm,giải quyết 3 lao động, thu nhập người lao động ổn định ở mức 7 triệu đồng/người/tháng.
Nghề rèn Bàn Mạch, xã Lý Nhân, huyện Vĩnh Tường đã được UBND tỉnh Vĩnh Phúc công nhận là làng nghề từ năm 2006. Làng rèn Bàn Mạch có khoảng 700 hộ làm nghề. Nắm bắt nhu cầu thị trường, làng rèn Bàn Mạch đã đổi mới công nghệ, thay đổi mẫu mã ngày càng đa dạng. Các sản phẩm rèn Bàn Mạch không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn bắt đầu có sản phẩm xuất khẩu ra nước ngoài.
Ông Phùng Văn Đô, Giám đốc Hợp tác xã Rèn Thanh niên xã Lý Nhân cho biết, việc đầu tư máy móc, trang thiết bị hiện đại đã giúp nâng cao chất lượng và đa dạng hóa mẫu mã sản phẩm phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng. Vừa qua, hợp tác xã đã cho ra mắt bộ dao nhà bếp 8 sản phẩm, mẫu mã đẹp cùng chất lượng tốt và tính ứng dụng cao, bộ sản phẩm liên tiếp được công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh vào năm 2021, cấp khu vực phía Bắc năm 2022 và đạt sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp Quốc gia năm 2023. Trung bình, mỗi tháng hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ từ 4.000 - 5.000 sản phẩm dao, cuốc, xẻng,... tạo việc làm cho 10 lao động, thu nhập 7 - 9 triệu đồng/người/tháng.
Thích ứng để phát triển
Làng gốm Hương Canh, huyện Bình Xuyên có lịch sử hơn 300 năm và nổi tiếng với những sản phẩm như chum vại, nồi niêu, ấm chén… Cuộc sống hiện đại, các sản phẩm truyền thống của gốm Hương Canh dẫn bị canh tranh bởi các sản phẩm gốm, sứ hiện đại, có mẫu mã đẹp. Gốm Hương Canh đứng trước nguy cơ xóa sổ. Do đó, những người thợ làm gốm ở Hương Canh đã luôn trăn trở tìm hướng đi mới để giữ nghề truyền thống. Ngoài những sản phẩm truyền thống là chum, vại, sành, tiểu…, những người thợ gốm Hương Canh đã sáng tạo ra các sản phẩm gốm mỹ thuật, gốm trang trí đáp ứng như cầu của khách hàng.
Anh Nguyễn Hồng Quang, chủ cơ sở gốm Hương Canh cho biết, ngoài việc áp dung khoa học kỹ thuật vào nung gốm để được màu sắc như ý, anh còn trang trí, tạo những cánh hoa sen, hoa mai, lá tre, lá trúc cho các sản phẩm gốm. Các sản phẩm gốm của anh Quang đang hướng mạnh đến thị trường xuất khẩu, có nhiều khách hàng, đơn hàng từ Hàn Quốc, Đức, Canada... tìm đến đặt mua. Các sản phẩm gốm mỹ thuật của anh Quang thường xuyên được tham dự các triển lãm mỹ thuật.
Hiện toàn tỉnh Vĩnh Phúc có 25 làng nghề; trong đó có 19 làng nghề truyền thống và 6 làng nghề mới. Các làng nghề đang tạo việc làm cho hơn 55.000 lao động nông thôn với mức thu nhập bình quân 4 - 5 triệu đồng/người/tháng.
Thay đổi thích ứng với cơ chế thị trường, nhiều làng nghề truyền thống trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc ngày càng phát triển cả về quy mô và chất lượng. Đến nay, hầu hết các làng nghề đều phát triển mạnh và đã khẳng định được chỗ đứng trên thị trường như: Làng nghề rắn Vĩnh Sơn, làng nghề chế tác đá Hải Lựu; các làng nghề mộc ở Thanh Lãng, Bích Chu, Thủ Độ; làng nghề mây tre đan Cao Phong, làng nghề rèn Bàn Mạch...
Để các làng nghề phát triển bền vững, tỉnh Vĩnh Phúc đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích các làng nghề phát triển như: Quyết định số 17 của UBND tỉnh ban hành quy định về quản lý, tổ chức thực hiện việc học nghề và truyền nghề trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc; Quyết định số 12 về quy định một số nội dung thực hiện Nghị quyết số 52 của Chính phủ về phát triển ngành nghề nông thôn trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc…
Cùng với đó, tỉnh Vĩnh Phúc đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ về vốn, công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Vĩnh Phúc tăng cường đầu tư phát triển hạ tầng các cụm công nghiệp - làng nghề, đưa các cơ sở sản xuất, các doanh nghiệp vào hoạt động, giải quyết bài toán ô nhiễm môi trường trong các khu dân cư.