Những căn nhà rách nát tại cụm dân cư tự phát Suối Cạn, xã Ia Sol, huyện Phú Thiện (Gia Lai).
Bà Mai Thị Thu Quý, Bí thư xã Ia Sol cho hay, bà con sống tại khu dân cư tự phát Suối Cạn rất khó khăn, thiếu thốn, mùa mưa hầu như bị cô lập vì con suối bao quanh khu vực này dâng nước lớn. UBND xã, huyện đã lập phương án di dời người dân ra khu vực mới và đã quy hoạch đất. Tuy nhiên, do ngân sách địa phương còn khó khăn, phương án di dời nhiều năm qua vẫn chưa thực hiện được. Trước thực trạng này, địa phương mong muốn các cấp chính quyền sớm bố trí nguồn kinh phí để hỗ trợ đưa người dân ra khu quy hoạch để ổn định cuộc sống.
Khu dân cư tự phát Suối Cạn có 38 nóc nhà xiêu vẹo dựa vào nhau; có những căn trống chỉ có chiếc chiếu trải dưới đất để nằm ngủ qua đêm, trên trần nhà, tôn đã thủng nhiều lỗ. Không điện, không nước sạch, người dân sử dụng nguồn nước từ con suối cạnh làng. Đa số mọi người ở đây đều không biết chữ. Vì những hạn chế về văn hóa, giao tiếp, kiến thức xã hội, đa số những gia đình ở đây đều có từ 2-5 người con; thậm chí, một số gia đình có đến 12 con.
Gia đình anh Rmah Wăng (sinh năm 1975) có 12 người con. Tất cả đều không được đi học vì gia đình đặc biệt khó khăn. Bố mẹ không có việc làm, bữa cơm chỉ có những con cua, con cá bắt ngoài đồng. Nhiều hôm, cả nhà chỉ biết nhìn nhau nhịn đói vì mưa gió không ra ngoài đi kiếm đồ ăn.
Theo thống kê của UBND xã Ia Sol, khu dân cư tự phát Suối Cạn có 68 trẻ em trong độ tuổi đến trường (1-15 tuổi), trong đó 47 em có danh sách theo học tại các trường trên địa bàn. Tuy nhiên, số học sinh ra lớp chỉ đạt 60%; còn lại thường bỏ học.
Cả cụm dân cư gần 200 hộ dân chỉ có 2 chiếc ti vi sử dụng điện từ bình ắc quy để mọi người tập trung xem tin tức.
Anh Rcom Sư Ni (25 tuổi, khu dân cư tự phát Suối Cạn) cho hay, vợ chồng anh có hai con, thuộc hộ nghèo, luôn trong tình trạng thiếu ăn; con không được đi học. Khi vào mùa vụ, anh mới đi làm thuê kiếm sống, thời gian còn lại lên rừng hái măng, hái rau để ăn. Không có gạo, anh đi bộ ra thị trấn vay của bà con rồi sau này đi nhổ sắn đổi công trả nợ. Nghe tin sắp được về nơi ở mới, gia đình anh và người dân ở đây rất vui bởi trẻ em sẽ được đi học, được khám chữa bệnh và có cơ hội phát triển.
Khu dân cư tự phát Suối Cạn đã được UBND huyện Phú Thiện đưa vào Dự án bố trí, sắp xếp hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng thiên tai, đặc biệt khó khăn trên địa bàn xã Ia Sol, giai đoạn 2021-2025. Theo đó, 38 hộ dân tộc Jrai với 172 khẩu này cần được đảm bảo đời sống, sinh hoạt vì hiện không có đất ở, sống ở vùng thiên tai, đặc biệt khó khăn, xa khu dân cư tập trung, thường xuyên ngập lụt vào mùa mưa bão, thiếu cơ sở hạ tầng thiết yếu, đời sống còn nhiều khó khăn, thiếu thốn.
Theo Dự án, chỗ ở mới cho hàng chục hộ dân này sẽ bố trí sắp xếp tại thôn Thắng Lợi 3, xã Ia Sol, với diện tích quy hoạch 3,8 ha để hình thành khu dân cư tập trung. Dự kiến, tổng mức đầu tư trên 15,7 tỷ đồng; dự kiến tiến độ bố trí vốn và thời gian thực hiện từ năm 2022-2025.
Khu dân cư tự phát Suối Cạn, xã Ia Sol, huyện Phú Thiện (Gia Lai).
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Thiện cho biết, trước thực trạng khó khăn của người dân trong khu dân cư tự phát Suối Cạn, địa phương đã tiến hành khảo sát và nhiều lần kiến nghị với ban, ngành của tỉnh, Trung ương cho lập dự án định canh định cư để di dời hơn 100 hộ này về nơi ở mới nhằm ổn định đời sống, phát triển sản xuất, xóa đói giảm nghèo trong thời gian tới.
Trước đó, cuối năm 2019, phóng viên TTXVN có bài phản ánh về "Ngôi làng biệt lập dù chỉ cách xã khoảng 7 km" đã thông tin về khu dân cư tự phát Suối Cạn này. Ở đây không có điện sinh hoạt, không có trường học, cơ sở khám, chữa bệnh. Tỷ lệ trẻ nghỉ học, mù chữ, tái mù chữ rất cao. Đến năm 2020, phương án di dời khu dân cư tự phát này được phê duyệt nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện được do chưa có nguồn vốn hỗ trợ phù hợp.
Để không ai bị bỏ lại phía sau, mong rằng dự án di dời các hộ dân khu dân cư tự phát Suối Cạn, xã Ia Sol sẽ được chính quyền địa phương và ban, ngành các cấp quan tâm, triển khai trong thời gian sớm nhất.