12 năm phổ thông – câu chuyện không đơn giản ở Philippines

Tuy nhiên, chương trình giáo dục mới này đã vấp phải làn sóng phản đối dữ dội của người dân. Học sinh lo lắng lớp học thiếu chỗ. Các bậc phụ huynh sợ không đủ tiền nuôi con ăn học thay vì để chúng đi kiếm việc. Các giảng viên đại học thì ngay ngáy nỗi lo mất việc khi các lớp học chuyển xuống các trường trung học.

Micaella Serrano, 16 tuổi, cùng một nhóm học sinh đứng bên ngoài cổng Trường trung học quốc gia Batasan Hills, ném sách và la hét phản đối chương trình giáo dục phổ thông mới của Philippines. Micaella từng là một cô học trò ngoan ngoãn, chăm chỉ, luôn dành thời gian luyện tập tiếng Anh. Nhưng hiện giờ em đang tham gia vào nhóm phản đối chương trình K-12.

Chương trình giáo dục mới đã tạo ra cuộc tranh luận trên cả nước về vai trò của chính phủ trong giáo dục và phạm vi mà nước này phụ thuộc vào các tiêu chuẩn quốc tế. Nói rộng hơn, nó đã gây ra mâu thuẫn giữa xã hội nông nghiệp và nhu cầu của thế giới hiện đại. Philippines là một trong những nước ít ỏi trên thế giới, và là nước duy nhất ở châu Á, có hệ thống giáo dục phổ thông ít hơn 12 năm học. Kể từ khi Thế chiến II kết thúc, các quan chức Philippines đã tranh luận về việc kéo dài bậc học phổ thông, nhưng những nỗ lực của họ đã thất bại vì thiếu hụt ngân sách và sự phản đối mạnh mẽ từ người dân, đặc biệt ở những khu vực như thành phố Quezon, ngoại ô Manila, nơi nhiều gia đình nghèo muốn con em đi làm nuôi gia đình.

“Học sinh có thể học ngay trên đường phố, trong trang trại, trong các nhà máy. Tại sao chúng ta phải bắt trẻ học ở trường khi chúng không muốn?”, Robin Rios, một công nhân xây dựng 56 tuổi, nói.

Theo giới chức ngành giáo dục Philippines, học sinh nước này thường gặp khó khăn khi xin việc ở nước ngoài và khó được các trường đại học nhận vào học bởi bằng cấp của học sinh Philippines không được công nhận. Bởi vậy, chính sách giáo dục mới - một cột trụ trong chương trình nghị sự của Tổng thống Philippines Benigno S.Aquino - được coi là biện pháp hỗ trợ cộng đồng người nghèo bằng cách trang bị cho học sinh những kỹ năng cần có nhằm có nhiều cơ hội tìm được việc làm lương cao cả ở trong và ngoài nước.

Elvin Uy, một quan chức giáo dục Philippines nói: “Chúng tôi muốn tạo điều kiện tốt nhất cho những công dân trẻ tuổi có một cuộc sống đàng hoàng”.

Tuy nhiên, mọi chuyện không đơn giản như vậy. Ở đất nước mà thu nhập hộ gia đình trung bình năm 2012 chỉ ở khoảng 235.000 peso/năm (tương đương 5.100 USD), nhiều gia đình đã phản đối ý tưởng này, coi đó là gánh nặng kinh tế, chứ không phải lợi ích. “Không cần thiết phải thêm 2 năm. Đó sẽ chỉ là 2 năm lãng phí thời gian, và chúng tôi không thể cáng đáng được”, Mary Jean Reyes, 34 tuổi, một bà mẹ thất nghiệp và sắp sinh con thứ 5 nói.

Khi được Tổng thống Aquino đưa ra năm 2012, K-12 đã được các chuyên gia giáo dục và các chủ doanh nghiệp đánh giá cao. Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc cũng cho rằng việc thực hiện K-12 là "hoàn toàn cần thiết". Nhưng trong những tháng gần đây, tỷ lệ ủng hộ chương trình này đã sụt giảm khi xuất hiện những lo ngại về việc thiếu phòng học và giáo viên. Theo một cuộc thăm dò được báo The Standard công bố hồi tháng 6, 61% người Philippines phản đối thêm 2 năm học phổ thông. Ngoài ra, 6 đơn kiến nghị đã được đệ trình lên Tòa án tối cao Philippines nhằm ngăn chặn kế hoạch này. Nhiều người dân cho rằng thêm 2 năm phổ thông sẽ tạo thêm sức ép đối với học sinh và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng bỏ học. Hiện nay, 25% học sinh nước này không hoàn thành chương trình phổ thông 10 năm.

Các giáo sư đại học, những người dẫn đầu làn sóng phản đối K-12, cho rằng chuyển các lớp học cho học sinh 17-18 tuổi từ các trường đại học xuống trường phổ thông sẽ khiến ít nhất 25.000 lao động đại học bị sa thải. Rosalie Arcala Hall, một giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Visayas Philippines, nói: “Xét trên góc độ học thuật, đây là một kế hoạch rất tốt, các tân sinh viên sẽ trở nên trưởng thành hơn. Nhưng xét về hậu cần, đó là cơn ác mộng”.

Để thực hiện chương trình giáo dục mới, Chính phủ phải xây dựng 30.000 phòng học mới và thuê thêm 43.000 giáo viên trong năm sau. Trong khi đó, khoảng 25% trường trung học không có không gian để mở rộng cho lớp 11 vào năm sau. Học sinh tại các trường này sẽ phải học ở các trường học khác hoặc chuyển sang học trường tư thục. 

Tại những con phố nghèo ở Quezon, người dân không tin tưởng chính phủ sẽ sắp xếp được các lớp học mới và các giáo viên. Angelo Vergara, 17 tuổi, nghĩ rằng thay vì gắng sức với cải cách giáo dục, chính phủ nên tập trung vào việc tạo ra việc làm. “Chúng tôi đã không có đồ ăn, và nay phải tin rằng họ sẽ xây các trường học mới?”, Vergara nói. Tại trường Trung học quốc gia Batasan Hills, các học sinh đã tổ chức biểu tình hàng tuần, giương những khẩu hiệu “Đây là vùng phản đối K-12!” Batasan Hills hiện là một trong những trường học lớn nhất ở Philippines, với khoảng 13.000 học sinh, và số học sinh trong một lớp đôi khi vượt quá 50 học sinh. Nếu thêm 2 năm phổ thông, các lớp học sẽ càng thêm quá tải.

Micaella có ước mơ trở thành một giáo viên tiếng Anh. Nhưng theo chính sách mới, cô học sinh sẽ bước vào lớp 11 vào năm sau thay vì học đại học. Micaella nói rằng cô đang xem xét tìm một công việc bán thời gian để giúp gia đình chi trả các chi phí. “Tôi cảm thấy buồn cho các bạn học sinh. Chúng tôi là những chú chuột bạch”, Micaella nói.