Vấn đề nhiều đại biểu quan tâm thảo luận tại Hội thảo là việc sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương nhằm thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị nói chung, cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước nói riêng theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Một trong những vấn đề nhiều đại biểu quan tâm thảo luận, đó là điều chỉnh và hoàn thiện nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của HĐND, UBND các cấp; sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp huyện, xã cho phù hợp trong điều kiện xây dựng chính quyền điện tử, tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết, nội dung sửa đổi 2 luật tập trung vào việc phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ và chính quyền địa phương theo hướng phân cấp mạnh. Đồng thời xác định rõ chức năng nhiệm vụ của từng cấp chính quyền, tránh chồng chéo như hiện nay. Ví dụ như việc quản lý đất đai hiện nay có đến 3 cấp chính quyền cùng quản lý. Đồng thời sửa các quy định liên quan đến việc sắp xếp lại các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, cấp huyện cũng như việc thí điểm hợp nhất, nhất thể hóa các cơ quan của Đảng và Nhà nước, đảm bảo tổ chức bộ máy hiệu lực hiệu quả trong quản lý nhà nước, phục vụ người dân tốt hơn.
Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN
Trong phát biểu đề dẫn Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn cho biết, Bộ Nội vụ được Đảng, Nhà nước giao chủ trì, triển khai nhiều nhiệm vụ quan trọng thuộc các Nghị quyết Trung ương 6, 7 khóa XII về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hợp lý, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đổi mới cơ chế quản lý và hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập; xây dựng đội ngũ cán bộ chiến lược; cải cách chính sách tiền lương và bảo hiểm xã hội; trong đó có việc sửa đổi, bổ sung các Luật Tổ chức Chính phủ, Tổ chức chính quyền địa phương, Cán bộ công chức và Luật Viên chức. Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng và không dễ dàng, phải hoàn thành và trình Quốc hội trong năm 2019.
Thứ trưởng Trần Anh Tuấn cho rằng nhiệm vụ và quyền hạn, cơ cấu tổ chức của HĐND và UBND các cấp cũng cần tiếp tục hoàn thiện, phân biệt rõ hơn nữa chính quyền đô thị, nông thôn và hải đảo. Theo Thứ trưởng Trần Anh Tuấn, quan điểm chung là giảm số lượng đại biểu HĐND các cấp, giảm đại biểu HĐND công tác ở các cơ quan quản lý nhà nước; giảm số lượng Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện từ 2 xuống 1. Cùng với đó, số lượng Phó chủ tịch UBND cấp huyện, cấp xã sẽ được quy định lại cho phù hợp.
“Quan điểm của tôi là cần nhiều cấp phó chứng tỏ là cấp trưởng yếu và ngược lại. Như ở Nhật và Singapore, mỗi cơ quan hành chính chỉ có một cấp phó”, Thứ trưởng Trần Anh Tuấn cho biết.
Còn theo nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Đặng Đình Luyến, việc giảm số lượng đại biểu HĐND một cách hợp lý, kiện toàn bộ máy một cách gọn nhẹ là điểm cần quan tâm để sửa. “Tư tưởng ban đầu cơ cấu đại biểu HĐND nhiều để nâng cao vai trò, vị thế và chất lượng hoạt động nhưng thực tế thì không phải”, ông Luyến nêu và cho rằng HĐND đông nhưng không mạnh, cân nhắc giảm bớt vì số lượng đại biểu HĐND các cấp rất đông. Hoạt động của HĐND theo kỳ họp, 1 năm 2 kỳ, quyết định nhiều vấn đề nhưng qua thực tiễn hoạt động cho thấy đại biểu tham gia không đồng đều, chỉ số ít tham gia thảo luận đóng góp trong các kỳ họp. Vì vậy, việc bố trí đông đại biểu HĐND chỉ gây lãng phí về công sức, thời gian và kinh phí.
Nêu quan điểm có thể giảm tới 25% số lượng đại biểu HĐND vì số đại biểu hoạt động kiêm nhiệm hiệu quả và chất lượng không cao, ông Đặng Đình Luyến dẫn chứng “văn bản, các đề án, báo cáo do UBND tỉnh ban hành ra, những đại biểu ở các cơ quan hành chính nhà nước rất ít tham gia phát biểu mang tính phản biện. Hiệu quả hoạt động của đại biểu HĐND ở cơ quan quản lý nhà nước rất hạn chế”.
Ủng hộ việc giảm số lượng đại biểu HĐND, Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Hữu Khiển, nguyên Phó Giám đốc Học viện Hành chính quốc gia bày tỏ “HĐND quá hình thức. Lúc có thì chả hoạt động gì, lúc bỏ thì bảo lấy ai mà giám sát"; đồng thời cho rằng cần hạn chế tối đa việc Chủ tịch UBND trở thành đại biểu HĐND, “Thiết kế bộ máy phải vì dân, phải kiên trì làm. Đã đến lúc người dân không chịu được bộ máy cồng kềnh như thế nữa”.