"Cô bé" Chey Beaupha ngày nào, giờ đã là Đại tướng, Phó Tổng Thư ký Ủy ban quốc gia Campuchia về phòng, chống và kiểm soát ma túy.
Mở đầu bức thư, Chey Beaupha viết:
Sắp tới ngày 7/1/1979 - 7/1/2019, nhanh quá cô chú nhỉ! Mới ngày nào cháu vẫn là cô bé, vậy mà đã 40 năm trôi qua kể từ ngày đất nước Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot. Và cháu cũng đã gần 50 tuổi rồi.
Lúc này đây, cháu đang ngồi nhớ lại những kỷ niệm từ những ngày đất nước còn rất khó khăn và để có được những thay đổi và phồn vinh như ngày hôm nay... cháu chắc viết mãi cũng không hết những công ơn mà các cô chú chuyên gia TTXVN đã hy sinh cho đất nước Campuchia.
Sáng nay, cháu dậy sớm viết thư cho các cô chú. Sắp xong rồi nhưng đến khi cháu viết đến gần cuối, nước mắt cứ chảy ra. Cháu nhớ đến Ba cháu và hiểu được tình cảm của sự mất mát, chia lìa. Không biết lúc đó cô chú chuyên gia TTXVN nhớ nhà và vợ con như thế nào vì thời đó mỗi lá thư viết về cho gia đình cả tháng vẫn chưa tới nơi và có lá thư chưa tới tay người nhận, người viết đã hy sinh...
Khi đọc bức thư của Chey Beaupha gửi, ký ức đưa các chuyên gia của TTXVN trở về thời gian 40 năm trước. Sau khi Phnom Penh giải phóng, gia đình TGĐ Chey Saphon ở gần nơi cơ quan làm việc, cạnh ga xe lửa thành phố.
Chey Beaupha, cô con gái đầu của ông, khoảng 8 tuổi, một số lần được theo cha sang cơ quan hay đến các cuộc gặp gỡ. Hình ảnh cô bé nhanh nhẹn, trong bộ váy áo hồng, cặp mắt thông minh, hiếu động, đem lại cảm giác rất ấm áp cho một thành phố đang hồi sinh. Chey Beaupha vì thế trở nên thân quen với các chuyên gia của TTXVN sang giúp cho SPK thời kỳ ấy.
Theo lời Chey Beaupha trong thư, những hình ảnh, kỷ niệm về những bác, những cô chú chuyên gia TTXVN trong những ngày gian khó ấy để lại những dấu ấn sâu sắc với cô. Chey Beaupha đã thấy các chuyên gia Việt Nam hết lòng cùng với cha cô xây dựng thông tấn xã SPK từ đầu. Họ giúp đỡ các đồng nghiệp Campuchia, về nghiệp vụ viết tin, chụp ảnh, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, đào tạo con người trong hoàn cảnh khó khăn thiếu thốn trăm bề. Các chuyên gia Việt Nam cùng các đồng nghiệp đi đến nhiều vùng khó khăn nguy hiểm để viết tin chụp ảnh; không nề hà công việc gì, cả tăng gia sản xuất, trồng rau để bảo đảm đời sống.
Phó Tổng giám đốc TTXVN Đỗ Phượng và cô bé Chey Beaupha những ngày đầu giải phóng (1979).
Chey Beaupha nhớ lại:
Các cô chú không chỉ mang theo các trang thiết bị, nhân lực, mà ngay cả lương thực, thực phẩm như gạo, rau quả... từ Việt Nam sang Campuchia để sử dụng. Các cô chú tự mang hạt giống rau sang để trồng (bên hông nhà cháu cũng có một vườn rau cô chú có nhớ không ạ? Nào là rau cải, su hào, thì là... Cháu nhớ những củ su hào bé tý vì trồng ở vùng khác khí hậu nhưng vẫn thấy ngon cô chú nhỉ). Ba mẹ cháu luôn kể về tình cảm và sự tận tâm của các bác, các chú nguyên là lãnh đạo và cán bộ, phóng viên TTXVN ngày ấy!
Thời gian qua đi. Năm 1981, TGĐ Chay Saphon chuyển sang công tác khác. Công việc sau cùng của ông là Thượng nghị sỹ, rồi trở thành Cố vấn, trước khi qua đời năm 2014, thọ 84 tuổi.
Chey Beaupha cũng lớn lên. Cô học ở Campuchia, rồi sang Việt Nam ở Đại học Y TP Hồ Chí Minh. Tốt nghiệp, cô trở về Campuchia công tác. Cô đã trải qua những công việc khác nhau, hiện là Phó Tổng Thư ký Ủy ban Phòng, chống ma túy quốc gia, mang quân hàm Đại tướng khi chưa tròn 50 tuổi.
40 năm đã qua với nhiều đổi thay. Nhưng những kỷ niệm tốt đẹp về các cán bộ, phóng viên TTXVN làm chuyên gia cho SPK thuở ban đầu ấy vẫn còn mãi với Chey Beaupha và gia đình cô. Cô vẫn còn nhớ tên rất nhiều người, và kể lại những lần cô có dịp cùng cha gặp mặt. Một tình cảm rất sâu nặng và một trí nhớ tuyệt vời. Cô rất tích cực tham gia vào các hoạt động xây dựng tình đoàn kết, hữu nghị giữa nhân dân hai nước, trong đó có việc quan tâm tìm kiếm hài cốt quân tình nguyện Việt Nam.
Tình cảm ấy có thể thấy qua những dòng tâm sự của Chey Beaupha:
Cháu biết các cô các chú người còn, người đã ra đi. Một số cô chú đã có tuổi, sức khỏe cũng không được tốt lắm... Biết các cô chú sắp có cuộc họp mặt các cựu chuyên gia TTXVN đã làm nhiệm vụ cao cả trên đất nước Campuchia, cháu xin được gửi lá thư này tới tất cả các cô chú. Cầu chúc cho các cô chú, các chiến sỹ cầm bút dũng cảm, luôn có thật nhiều sức khỏe để lại viết thật nhiều bài báo hay.
Thương nhớ các cô chú rất nhiều và mãi không bao giờ quên được những ký ức lịch sử này. Ước một ngày nào đó cháu sẽ có dịp được gặp lại những gương mặt thương yêu.
Thương nhớ các cô chú!!!
Cháu Chey Beaupha, con gái của ba Chey Saphon - Tổng giám đốc đầu tiên của SPK".
Tình cảm sâu nặng ấy đối với những chuyên gia TTXVN, những người bạn Việt Nam của Chey Beaupha và những người như cô sẽ còn mãi với thời gian. Những tình cảm ấy luôn luôn là một cơ sở vô cùng quý báu cho việc gìn giữ, xây dựng tình đoàn kết, hữu nghị đặc biệt giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Campuchia trong hiện tại và cả trong tương lai.