Chiêm ngưỡng bộ sưu tập lồng đèn Trung thu xưa

Trăn trở về những giá trị văn hóa lịch sử đang bị đứt gãy, nhóm Khởi Đăng Tác Khí đã kiên trì theo đuổi dự án phục dựng những chiếc lồng đèn cổ trong suốt 3 năm qua, mang chúng từ miền quên lãng trở về với hiện tại.

Chị Nguyễn Minh Nguyệt, đại diện nhóm Khởi Đăng Tác Khí cho biết: “Việc kết hợp một sự kiện văn hóa, tái hiện Trung thu xưa trong một không gian kiến trúc cổ kính như đình Sơn Trà đã tạo ra sự cộng hưởng đặc biệt, giúp kết nối các giá trị xưa cũ với đời sống hiện đại”.

Điểm nhấn trong bộ sưu tập lồng đèn Trung thu xưa của nhóm Khởi Đăng Tác Khí chính là chiếc lồng đèn bọ ngựa. Chị Nguyệt chia sẻ: “Hình ảnh con bọ ngựa gắn liền với nhiều câu ca dao, tục ngữ như 'Bọ ngựa bắt ve, chim sẻ rình mồi'. Đây là lời nhắc nhở chúng ta đừng vì mải mê chạy theo lợi ích trước mắt mà quên đi những hiểm nguy luôn rình rập xung quanh”.

“Đặc biệt, bọ ngựa hiện tại nằm trong Sách đỏ Việt Nam, và nó là một trong những con vật có lợi cho nhà nông. Nhóm lấy hình ảnh con bọ ngựa để kêu gọi mọi người ngoài việc bảo tồn văn hoá  thì bảo tồn cả sự đa dạng sinh học của tự nhiên", chị Nguyệt chia sẻ thêm.

Bộ sưu tập lồng đèn này là thành quả lao động kéo dài gần một năm của cả nhóm. Quá trình này đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn của cả nhóm khi nhiều mẫu đèn mất tới một tháng để lên bản vẽ, sau đó công đoạn lắp ráp cũng không kém phần công phu. Đơn cử như chiếc lồng đèn bọ ngựa, 10 người thợ phải làm việc liên tục trong 10 ngày mới hoàn thiện.

Bên trong không gian khiêm tốn của đình Sơn Trà, khách tham quan được chiêm ngưỡng gần 7 bộ lồng đèn cùng nhiều mẫu đèn truyền thống đã được nhóm phục dựng công phu. Các tác phẩm tái hiện sống động hình ảnh những con vật dân gian như rồng, châu chấu, bọ ngựa, cá chép, cua, thỏ...

Anh Phan Nguyên Nhung, một khách tham quan chia sẻ đầy xúc động: “Đến đây, tôi tâm đắc nhất với hai bộ lồng đèn là 'Kính lão đắc thọ' qua hình ảnh hồ điệp và 'Lý ngư vọng nguyệt' với điển tích cá chép hóa rồng. Bởi khi ngắm nhìn chúng, tôi có cảm giác như được kết nối với quá khứ với ký ức của cha ông mình”.

“Tôi đánh giá rất cao về tâm huyết của các bạn trẻ, bởi việc sưu tầm, phục dựng và tái hiện lại những bộ sưu tập lồng đèn xưa là một thử thách rất lớn. Tôi muốn sẽ có nhiều dịp được tham gia những triển lãm như thế này để lan tỏa văn hóa lịch sử của Việt Nam mình”, anh Nhung chia sẻ thêm.

Sau khi tham quan một vòng trưng bày, cô Trần Ngọc Phương Thy, giáo viên Học viện Nghệ thuật thị giác đương đại Việt Nam cho biết cô khá bất ngờ khi hiện nay vẫn còn người biết về những lồng đèn ngày xưa; mà những người phục dựng lại là những người trẻ. “Tôi rất tò mò và muốn tìm hiểu thêm những câu chuyện về những chiếc lồng đèn xưa, cũng như tìm hiểu về truyền thống của ông cha ta”, cô Phương Thy chia sẻ.

“Trước khi đến đây tôi cũng không để ý lắm đến các họa tiết trên những chiếc lồng đèn, nhưng nhờ được các bạn trong nhóm giải thích, tôi mới biết tất cả chúng đều bắt nguồn từ những điển tích, câu chuyện của người xưa”, cô Phương Thy cho biết thêm.

Điểm đặc biệt tại đây là ngay khi bước vào chính điện, mọi ánh nhìn đều đổ dồn về tác phẩm lồng đèn Đại Long uy nghi - một con rồng bằng giấy kiếng dài 20 mét. Tác phẩm ấn tượng này được lấy cảm hứng từ một bức ảnh ghi lại cảnh rước đèn rồng trong lễ hội Phủ Dày (Nam Định xưa) hơn một thế kỷ trước.

Để chế tác nên tuyệt tác này, nhóm đã mất khoảng ba tháng làm việc không ngừng. Riêng phần khung rồng đã là một thử thách, đòi hỏi phải dùng toàn bộ bằng trúc vì đặc tính mềm dẻo, dù giá thành cao hơn tre. Sự đầu tư này hoàn toàn xứng đáng, bởi khung trúc không chỉ giúp tạo nên những đường cong phức tạp nơi đầu rồng, mà còn giúp tác phẩm bền bỉ qua nhiều năm.

Với kích thước khổng lồ, phần thân và đầu rồng phải chế tác riêng và vận chuyển bằng xe tải để lắp ráp tại đình. Để du khách có những bức ảnh đẹp nhất, không gian xung quanh lồng đèn còn được bài trí thêm bộ bàn ghế xưa, chiếu hoa và tiểu cảnh sen, tạo thành một góc hoài niệm bên gian thờ cổ kính.

Là một người đã theo dõi các sản phẩm của nhóm Khởi Đăng Tác Khí từ trước, chị Châu Anh (du khách đến từ Hà Nội) vẫn không giấu được sự choáng ngợp. Chị chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên trong đời tôi được thấy một chiếc lồng đèn lớn đến như vậy. Nhưng điều gây ấn tượng mạnh không chỉ nằm ở sự hoành tráng mà còn ở độ tinh xảo. Khi nhìn kỹ từng họa tiết, người ta mới thấy hết được sự tỉ mỉ, công phu của các nghệ nhân trẻ khi phục dựng lại những tác phẩm đèn lồng xưa”.

Được biết, triển lãm tái hiện Trung thu xưa diễn ra tại đình Sơn Trà (113A Nguyễn Phi Khanh, phường Tân Định, TP Hồ Chí Minh) mở cửa từ 14 giờ đến 20 giờ 30 phút hàng ngày và kéo dài đến hết ngày 12/10.